Sàn giao dịch vàng do Nhà nước quản lý: Lợi ích ra sao?

Việc quản lý mua bán, kinh doanh, xuất nhập khẩu vàng chưa đảm bảo tính minh bạch về pháp lý, rõ ràng về thủ tục. Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính yêu cầu nghiên cứu hình thành sàn giao dịch vàng. Như vậy, người dân có thể tự do giao dịch mua bán, giá chênh lệch giữa lúc mua và bán giảm xuống, người dân bớt thiệt thòi khi giao dịch, đồng thời phân rõ được phạm vi quản lý nhà nước khi xây dựng chính sách và điều tiết nền kinh tế; tránh "vàng hóa" nền kinh tế và hoạt động sản xuất, kinh doanh vàng thương mại. Mặt khác, đẩy mạnh việc chế tác vàng trang sức, gia tăng giá trị thực sự cho vàng cũng như tạo thêm công ăn việc làm cho người dân.

Khi có sàn giao dịch, giá vàng sẽ được công khai và tiệm cận giá vàng thế giới. Tỉ lệ chênh lệch biên độ khi mua - bán giảm xuống, các cửa hàng vàng tư nhân sẽ bớt phần lợi nhuận quá lớn khi giao dịch. Người mua - bán chỉ phải trả khoản phí duy trì cho sàn, nhỏ hơn nhiều so với việc mua bán tại cửa hàng. Chưa kể, người mua - bán còn phải đến tận nơi của cửa hàng, mua đâu bán đấy; nếu không sẽ bị dèm pha, ép giá nếu mua nhà này, bán cho nhà khác. Vàng trên sàn sẽ chỉ có một chủng loại, không phân đẳng cấp theo thương hiệu để có giá chênh lệch. Thực hiện giao dịch trên sàn, người mua - bán có thể quy đổi và nhận vàng vật chất hoặc để nguyên trên sàn, với vàng được bảo quản an toàn trong kho, tránh rủi ro khi vận chuyển, cất giữ.

Giao dịch trên sàn còn ngăn chặn được vấn nạn rửa tiền, vì các giao dịch được thực hiện công khai, minh bạch. Nhà nước có thể giám sát thị trường, thu thuế, phí thuận lợi, đồng thời có số liệu chính xác để phân tích, điều tiết thị trường, dòng tiền, điều khiển kinh tế vĩ mô, ngăn chặn tình trạng gom vàng, tạo sóng, thao túng giá cả của "cá mập".

Việc tạo sàn giao dịch vàng sẽ giúp liên thông với các sàn vàng trên thế giới. Giá cả sẽ biến động kịp thời theo thị trường chung, mở đường cho doanh nghiệp nhập khẩu vàng, chế tác vàng, phá thế độc quyền, tạo sân chơi ổn định và công bằng cho người dân. Thay vì cứ chờ đợi SJC tăng nguồn cung - trong khi thực tế năng lực sản xuất và đáp ứng nhu cầu thị trường của SJC từ sau Nghị định 24 đến nay chưa bao giờ khiến người dân hài lòng.

Độc quyền sẽ tạo ra sự khan hiếm và lũng đoạn, nên Nghị định 24/2012 đã hoàn thành trách nhiệm khi đảm bảo việc độc quyền Nhà nước về vàng miếng SJC nhằm tránh việc "vàng hóa" nền kinh tế. Thực tế, trong các hợp đồng, giao dịch thương mại, người dân sử dụng tiền Việt Nam đồng chứ không quy đổi ra vàng. Cho nên, việc cấp phép cho doanh nghiệp đủ điều kiện, đáp ứng các tiêu chuẩn, tiêu chí sản xuất kinh doanh để tham gia sản xuất, cung ứng vàng miếng là điều nên làm.

Giá vàng chênh lệch quá cao khiến người dân thiệt hại khi phải bỏ tiền ra tích trữ vàng vật chất. Khi cần tiền mặt, bán đi thì bị thiệt đơn thiệt kép. Nhà nước cũng không có lợi gì khi không thể kiểm soát và thu được thuế phí từ phần chênh lệch này, đồng thời cũng chịu thiệt khi dòng USD bị hút vào rồi chảy đi mua vàng lậu ở nước ngoài. Lợi nhuận chỉ chạy vào túi các tổ chức buôn lậu.

Khi sàn vàng liên thông với sàn quốc tế, việc giao dịch bằng USD sẽ tạo ra dòng và nguồn USD cho kinh tế vĩ mô của Việt Nam, góp phần ổn định thêm tỉ giá USD so với Việt Nam đồng.

Ở Việt Nam từng xuất hiện những sàn vàng. Ở giai đoạn trước đây và trước khi bị siết, không thể phủ nhận tính thanh khoản của các sàn này rất nhanh chóng, tiện lợi; người dân rất hào hứng khi thực hiện giao dịch thành công. Nó cho thấy cơ hội huy động nguồn lực trong nền kinh tế qua sàn giao dịch vàng quốc gia.

Đề bài Thủ tướng đã ra rõ ràng. Lời giải cho “bài tập” này là trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước. Còn người dân thì mong muốn có sàn vàng do Nhà nước quản lý càng sớm càng tốt.