Sắp có quỹ nhà ở quốc gia: mở " cánh cửa" an cư cho người dân

Thủ tướng Phạm Minh Chính mới đây đã yêu cầu Bộ Tài chính hoàn thành lập quỹ nhà ở quốc gia trong tháng 3, để huy động nguồn lực phát triển nhà ở xã hội.

Liên quan đến vấn đề này, ông Lê Hoàng Châu - Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP HCM (HoREA) nhìn nhận đây là định chế rất cần thiết, là công cụ điều tiết thị trường bất động sản theo hướng phát triển an toàn, lành mạnh, bền vững.

Đồng thời việc thành lập quỹ nhà ở quốc gia, trong đó có quỹ phát triển nhà ở xã hội sẽ giúp điều phối các nguồn vốn để thúc đẩy phát triển nhà ở giá rẻ, bao gồm cả nhà ở xã hội và nhà ở thương mại giá rẻ. Đây là những loại hình nhà ở đáp ứng nhu cầu của đa số người dân có thu nhập trung bình, thu nhập thấp.

Đồng quan điểm, TS Phan Đăng Hải – Phó Trưởng khoa Luật, Học viện Ngân hàng đánh giá rất cao chính sách về quỹ nhà ở quốc gia. Việc triển khai chính sách sẽ đem lại rất nhiều lợi ích khi giải quyết nhu cầu về nhà ở cho những người có thu nhập thấp tại các thành phố lớn.

“Chính sách này không những có thể đóng vai trò lớn trong việc đảm bảo an sinh xã hội, giải quyết vấn đề an cư và ổn định cuộc sống cho người dân thu nhập trung bình thấp, mà còn thúc đẩy phát triển bền vững thị trường nhà ở, tạo cân bằng giữa phân khúc nhà ở cao cấp và nhà ở giá rẻ”, ông Hải nhận định.

Dù vậy, để quỹ nhà ở quốc gia vận hành hiệu quả và phát triển bền vững, các chuyên gia cho rằng cần đặc biệt lưu ý yếu tố nguồn vốn, đây chính là yếu tố cốt lõi. Nguồn vốn có thể đến từ nhiều kênh khác nhau.

TS Võ Trí Thành - Viện trưởng Viện Nghiên cứu Chiến lược thương hiệu và cạnh tranh chia sẻ, trước hết nguồn lực từ ngân sách Nhà nước sẽ đóng vai trò là yếu tố then chốt để quỹ vận hành. Đây là nguồn vốn nền tảng giúp tạo niềm tin, kích thích sự tham gia của các thành phần kinh tế khác vào quá trình phát triển quỹ.

Bên cạnh đó, việc bổ sung nguồn lực xã hội cũng cần được triển khai. Ngoài ra, với tính chất là một chương trình xã hội, nguồn vốn quốc tế cũng là một kênh quan trọng cần được tính đến. Việc tận dụng nguồn vốn vay ưu đãi từ các tổ chức tài chính quốc tế như Ngân hàng Thế giới (WB), Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB), các quỹ đầu tư phát triển đô thị hoặc nguồn vốn ODA sẽ giúp giảm áp lực lên ngân sách Nhà nước và đảm bảo nguồn lực dài hạn cho phát triển nhà ở xã hội, nhà ở giá rẻ.

Khu vực doanh nghiệp tư nhân cũng là nguồn lực vô cùng quan trọng. Các doanh nghiệp phát triển bất động sản có thể tham gia vào quỹ thông qua hình thức đồng tài trợ, hợp tác công - tư (PPP) hoặc đầu tư trực tiếp vào các dự án nhà ở xã hội, nhà ở giá rẻ.

Ngoài ra, TS Trần Xuân Lượng - Chuyên ngành bất động sản cũng đưa ra một số mô hình quốc tế đã xây dựng các quỹ phát triển nhà ở giống như quỹ tiết kiệm, bảo hiểm xã hội. Người dân trích một phần lương của mình để góp vào quỹ. Sau này, họ sẽ được sử dụng nhà xây bằng quỹ đó với giá rẻ, không phải giá thị trường. "Thậm chí, khi quỹ chưa có nhiều, Nhà nước có thể ứng trước một phần bằng nguồn ngân sách để phát triển nhà nhanh, sớm hơn", ông Lượng nói.

Một số quốc gia khác lại áp dụng mô hình đầu tư tích lũy, một ngôi nhà có thể chia nhỏ ra thành nhiều suất mua như chứng khoán. Khi một người nào đó mua đủ suất thì sẽ được trả nhà. Ví dụ một ngôi nhà có thể chia nhỏ làm 30 suất, khi một người nào đó mua tích góp đủ 30 suất sẽ được bàn giao nhà.

Ngoài ra, các ngân hàng thương mại cũng có thể thành lập gói vay dành riêng cho phát triển nhà ở, không sử dụng vào mục đích khác. Khoản lãi gửi tiết kiệm từ gói vay đó chỉ để phục vụ người gửi mua nhà. Dễ hiểu hơn, người gửi lấy lãi suất để mua nhà, lãi suất gửi dài hạn có thể khác với lãi suất thương mại.

Ngược lại, các ngân hàng có thêm nhiệm vụ là bảo lãnh cho khách gửi tín dụng mua nhà và chọn các chủ đầu tư tài trợ vốn từ nguồn gửi, lãi gửi tiết kiệm an toàn, bảo đảm giá nhà không tăng so với thỏa thuận giữa ngân hàng và người gửi tiết kiệm mua nhà trước đó.