"Sóng thần công nghiệp" và tương lai của chúng ta

Có nhiều ý kiến về cuộc Cách mạng công nghiệp thứ tư và tác động của nó lên các nước. Một số người tin rằng tác động này sẽ nghiêm trọng cho các nước đã phát triển như Mĩ, các nước châu Âu, Nhật Bản, hay Trung Quốc hơn là các nước Đông Nam Á, hay các nước châu Phi. Đó là sai lầm vì cuộc cách mạng này sẽ tàn phá các nước đang phát triển nhiều hơn, vì nhiều nước không được chuẩn bị cho nó.

Tác động của cuộc Cách mạng công nghiệp thứ tư có thể được định nghĩa là ở Vận tốc nơi tác động xảy ra rất nhanh, thường với tốc độ của Internet. Ở Phạm vi mà nó tác động là mọi ngành công nghiệp, mọi doanh nghiệp cả lớn và nhỏ, trên khắp thế giới. Và ở Xã hội nơi nó tác động tới mọi người, mọi mức, cả giầu và nghèo, bất kể họ làm việc gì. Sự kiện là nhiều phát kiến công nghệ như Tính toán mây, Intenet mọi vật, Trí khôn nhân tạo, Robotics, kĩ nghệ nano, in 3 D, Xe hơi và xe tải tự lái, Phân tích dữ liệu lớn... đã có ở đây và đã phá huỷ nhiều thứ.

Chẳng hạn, không lâu trước đây, xe tự lái là chuyện khoa học viễn tưởng, ngày nay nó là thực tại.

Không lâu trước đây, robots khôn có thể làm nhiều thứ chỉ xảy ra trong phim ảnh, ngày nay nó là thực tại.

Không lâu trước đây, lao động chi phí thấp là nhân tố kinh tết then chốt nhưng ngày nay tự động hoá và robotics là ưu thế kinh tế.

Không lâu trước đây, khoán ngoài là chiến lược kinh doanh, nhưng ngày nay việc chuyển các cơ xưởng trở về nhà để tự động hoá là điều tốt nhất để làm tăng lợi nhuận.

Ngày nay các công ty như Uber, Grab, DiDi, Grabs đang phá huỷ ngành công nghiệp vận tải và đẩy các tài xế taxi và xe tải ra khỏi việc làm. Chẳng mấy chốc với xe hơi và xe tải tự lái, nhiều tài xế con người cho những công ty này cũng sẽ ra khỏi việc làm. Nếu bạn nhìn thêm nữa, Uber mới chỉ là công ti 5 năm tuổi và Didi và Grab trẻ hơn nhiều. Làm sao một công ti khởi nghiệp 5 năm tuổi dễ dàng phá huỷ ngành công nghiêp già hàng trăm năm như điều đó? Nếu bạn nhìn lại lịch sử, phải mất trên 100 năm cho điện thay thế hơi nước làm nguồn năng lượng. Phải mất trên 50 năm để điện thoại thay thế điện tín. Nhưng chỉ mất không đầy 10 năm cho robots thay thế nhiều người trong khu vực chế tạo và chỉ mất 5 năm cho văn phòng thông minh thay thế con người.

Một nhà kinh tế viết: “Tôi có thể thấy cơn sóng thần công nghệ đang kéo tới nhưng những người trên bãi biển vẫn đang hội hè mà không biết rằng mạng sống của họ đang lâm nguy. Cuộc cách mạng công nghiệp thứ tư sẽ phá huỷ nhiều nền kinh tế và xã hội nhanh chóng hơn phần lớn mọi người nghĩ. Sẽ có thất nghiệp đại trà và hỗn độn điều sẽ lật đổ nhiều chính phủ và tàn phá xã hội".

Nếu chúng ta hiểu tác động của Vận tốc, Phạm vi và Xã hội, chúng ta cần có hành động ngay bằng việc chuẩn bị cho mọi người về những việc làm của tương lai.

Trong thế giới được dẫn lái bằng công nghệ này, chúng ta cần có lực lượng lao động giỏi kĩ thuật bằng việc thay đổi hệ thống giáo dục nhanh chóng đáp ứng cho thách thức này. Hiện thời, sự không khớp giữa điều xã hội cần và điều nhà trường đang dạy là tồi tệ cho mọi người.

Chúng ta không thể đứng im với thất nghiệp cao, thiệt hại kinh doanh nghiêm trọng, nền kinh tế tăng trưởng chậm trong khi các nước khác đanh tiến bộ nhanh chóng và chiếm ưu thế trên nhược điểm của chúng ta. Nếu chúng ta muốn tiến bộ công nghệ làm lợi cho mọi người, chúng ta cần thay đổi hệ thống giáo dục bằng việc đào tạo lại mọi thầy cô giáo và liên tục cập nhật chương trình đào tạo để cho các thế hệ tương lai của chúng ta có thể chuẩn bị đối phó với thay đổi này.

Việc cải tiến giáo dục nên là nỗ lực toàn xã hội, không chỉ những người đang làm việc trong ngành giáo dục. Lần này mọi gia đình nên yêu cầu rằng con cái họ, từ nhà trẻ tới đại học, phải có được chương trình đào tạo tốt nhất có thể được, để cho mọi người tốt nghiệp, trong mọi lĩnh vực, đều được chuẩn bị tốt cho việc làm của tương lai.

Nếu chúng ta có thể hình dung thay đổi này mà sẽ xảy ra trong vài năm tới khi con cái chúng ta ở trường tiểu học không còn cần phải ghi nhớ công thức toán học mà dùng máy tính bảng của chúng để giải phương trình phức tạp. Cứ tưởng tượng trong vài năm nữa, các học sinh trung học của chúng ta không lo nghĩ về việc đỗ bài kiểm tra mà viết chương trình cho máy in 3D để in ra các cấu phần điện tử cho robot của họ hay thiết kế các app di động cho điện thoại thông minh của họ. Cứ tưởng tưởng các sinh viên đại học sẽ sớm làm việc trên các thuật toán phức tạp để tự động hoá các máy móc trong cơ xưởng và thiết kế các giải pháp để cải tiến tính hiệu quả doanh nghiệp.

Cứ tưởng tượng trong vài năm nữa, có văn hoá khởi nghiệp sôi nổi trong mọi người của các thành phố nơi hàng trăm công ty đang được tạo ra với hàng trăm nghìn kĩ sư làm việc cùng nhau để giải quyết các vấn đề toàn thế giới. Cứ tưởng tượng nhiều công ty đang đầu tư vào đào tạo lại nhân viên của họ để cho họ có thể có năng suất hơn và đóng góp cho lợi nhuận của công ty.

Cuộc cách mạng công nghiệp thứ tư là ở đây và nhiều thứ nữa sẽ sớm xảy ra nếu chúng ta không được chuẩn bị. Thay đổi hay không là chọn lựa của chúng ta vào lúc này. Chúng ta có thể tiếp tục tranh cãi và dành nhiều thời gian hơn vào các cuộc họp để tìm giải pháp tốt nhất hay chúng ta có thể lấy hành động bằng việc đào tạo lại cho các thầy cô giáo về công nghệ để cho họ có thể giáo dục học sinh của họ nhanh chóng và chuẩn bị cho học sinh với thách thức phía trước.

Tương lai là trong tay chúng ta.