>>> 12 nhiệm vụ để doanh nghiệp nhà nước phát huy tính dẫn dắt, tiên phong

Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Đỗ Thành Trung đã đặt ra kỳ vọng cho doanh nghiệp nhà nước tại toạ đàm “Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp: Nhìn lại và hướng tới” vừa được tổ chức.

Tiên phong đột phá những lĩnh vực mới

Kỳ vọng được đưa ra trong bối cảnh mới với nhiều đòi hỏi, yêu cầu mới cho cộng đồng doanh nghiệp, trong đó có các doanh nghiệp Nhà nước. Đó là sự dịch chuyển chuỗi giá trị, yêu cầu của đối tác, thị trường về việc phát triển theo hướng sản xuất và tiêu dùng bền vững, xu hướng kinh tế xanh, kinh tế số, kinh tế tuần hoàn đang diễn ra mạnh mẽ. Trong khi đó, thực hiện sự chỉ đạo Đảng, doanh nghiệp Nhà nước cần đẩy mạnh nâng cao năng lực cạnh tranh để phát huy vai trò dẫn dắt, mở đường.

Trọng trách dẫn dắt của khối doanh nghiệp Nhà nước hoàn toàn có thể thực hiện được khi các doanh nghiệp này đang nắm giữ nguồn lực lớn, lên tới hơn 3,7 triệu tỷ đồng của đất nước. Trong đó, Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp đang quản lý 19 tập đoàn kinh tế, tổng công ty nhà nước lớn, nắm giữ 1,1 triệu tỷ đồng.

“Doanh nghiệp Nhà nước chiếm tỷ lệ nhỏ trong nền kinh tế nhưng lại nắm giữ nhiều nguồn lực quan trọng. Sự phát triển lớn mạnh của các doanh nghiệp Nhà nước không chỉ đóng góp cho sự phát triển kinh tế xã hội mà còn là công cụ hữu hiệu trong thực hiện điều tiết vĩ mô, ổn định giá cả, an sinh xã hội… Đây cũng là khu vực xây dựng, phát triển hạ tầng kinh tế quan trọng và những ngành, lĩnh vực mũi nhọn để tạo động lực phát triển kinh tế, trong điều kiện khu vực tư nhân còn chưa lớn mạnh và không có khả năng thực hiện” - Thứ trưởng Đỗ Thành Trung nhấn mạnh.

Trong bối cảnh mới, điện gió ngoài khơi, hydrogen xanh hay công nghiệp bán dẫn… là những lĩnh vực đòi hỏi sự tham gia của các doanh nghiệp Nhà nước, đặc biệt là doanh nghiệp quy mô lớn. Ngoài ra, doanh nghiệp Nhà nước cần thực hiện những việc lớn, việc khó, việc mới tạo lực cho phát triển kinh tế, nhường dư địa phát triển cho doanh nghiệp tư nhân ở những lĩnh vực khác.

Hoạt động đầu tư chưa đáp ứng kỳ vọng

Để có thể hoàn thành trọng trách và sứ mệnh quan trọng, Thứ trưởng Đỗ Thành Trung cho rằng, cần giải quyết một số hạn chế trong hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp Nhà nước, đặc biệt là hoạt động đầu tư.

Cụ thể, các doanh nghiệp Nhà nước còn chậm chuyển mình trong thời đại mới, hầu hết các tập đoàn kinh tế, tổng công ty Nhà nước chưa phát huy rõ nét vai trò tạo động lực mở đường, thúc đẩy các thành phần kinh tế khác, vẫn thực hiện gần như toàn bộ các khâu của quá trình sản xuất kinh doanh, tạo thành chuỗi sản xuất khép kín nội bộ.

Thứ hai, nắm giữ tài sản lớn nhưng hoạt động của các doanh nghiệp Nhà nước chưa tương xứng với nguồn lực. Chất lượng, hiệu quả của doanh nghiệp Nhà nước chủ yếu xuất phát từ những doanh nghiệp quy mô lớn, hoạt động hiệu quả ở các ngành, lĩnh vực có lợi thế tự nhiên (như khai thác khoáng sản, dầu khí) hoặc thống lĩnh thị trường do lịch sử để lại (như viễn thông, tài chính tín dụng) hoặc có rào cản gia nhập ngành tự nhiên. Khối doanh nghiệp này chưa tạo dựa trên nền tảng công nghệ hiện đại và năng lực đổi mới sáng tạo.

Thứ ba, việc đầu tư nâng cao năng lực đổi mới sáng tạo còn hạn chế, nhất là trong các ngành có khả năng dẫn dắt chuyển đổi cơ cấu kinh tế như các công nghệ lõi, công nghệ số; các ngành năng lượng mới, năng lượng sạch; các ngành chứa đựng giá trị khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo cao...

Cuối cùng, các doanh nghiệp Nhà nước mới chỉ chiếm lĩnh được thị trường trong nước, chưa có khả năng cạnh tranh và vươn ra thị trường quốc tế. Khối doanh nghiệp này chưa có các sản phẩm xuất khẩu chủ lực và tạo ra giá trị gia tăng cao trong khi đây là tiêu chí quan trọng để đánh giá chính xác nhất năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp trên trường quốc tế.