Sửa Luật Đất đai: Cần rà soát, đánh giá tác động kỹ lưỡng

Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) được xây dựng gồm 3 Điều. Trong đó, Điều 1 sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đất đai, gồm 29 khoản, với 3 nhóm nội dung thể chế quan điểm, mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp sửa đổi, bổ sung Nghị quyết số 18-NQ/TW do Đảng ủy Chính phủ báo cáo được Ban Chấp hành Trung ương cho chủ trương tại Nghị quyết số 69-NQ/TW ngày 19/7/2025. Cụ thể, nhóm các nội dung sửa đổi, bổ sung để tiếp tục tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong quá trình thi hành Luật; nhóm các nội dung sửa đổi để phù hợp với mô hình chính quyền địa phương 2 cấp và sửa kỹ thuật 4 khoản tại Điều 118.

Điều 2 quy định chuyển tiếp, gồm 11 khoản quy định chuyển tiếp các nội dung về quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, nhận chuyển quyền sử dụng đất thực hiện dự án, lựa chọn hình thức thuê đất, về giá đất, về xác định lại diện tích, loại đất, thời hạn sử dụng đất đối với một số trường hợp, nhận chuyển nhượng dự án bất động sản.

Điều 3 quy định về hiệu lực thi hành của Luật này kể từ ngày 01/01/2026.

Trong đó, một trong những nội dung nhận được sự quan tâm là việc bổ sung trường hợp thực hiện các dự án đầu tư công khẩn cấp phục vụ cho nhiệm vụ chính trị, đối ngoại; dự án trong khu thương mại tự do, trong trung tâm tài chính quốc tế; dự án logistics; dự án hỗn hợp dân cư, đô thị, du lịch, dịch vụ thương mại, văn hóa, thể thao và các mục đích khác; dự án công nghiệp văn hóa và các dự án phát triển kinh tế - xã hội khác do HĐND cấp tỉnh quyết định phù hợp với điều kiện thực tế tại địa phương.

Tham gia góp ý tại Phiên họp thẩm định Dự án Luật (sửa đổi) mới đây, đại diện Liên đoàn thương mại và công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho biết, đây là một trong những nội dung sửa đổi được doanh nghiệp đánh giá cao.

Tuy nhiên, để đảm bảo tính khả thi, đại diện VCCI đề nghị, cân nhắc trường hợp “các dự án phát triển kinh tế - xã hội khác do HĐND cấp tỉnh quyết định phù hợp với điều kiện thực tế tại địa phương”. Bởi, theo quy định tại Hiến pháp, Nhà nước thu hồi đất do tổ chức, cá nhân đang sử dụng trong trường hợp thật cần thiết do luật định.

Đồng thời, đại diện VCCI cũng đề nghị, làm rõ giá đất thu hồi trong trường hợp này sẽ áp dụng theo bảng giá đất hay theo thoả thuận của doanh nghiệp trước đây, tránh trường hợp phát sinh khiếu kiện về sau.

Đồng quan điểm, tham gia góp ý xây dựng và hoàn thiện, PGS TS Nguyễn Quang Tuyến - Phó Chủ tịch Hội đồng trường, Trưởng khoa Pháp luật Kinh tế, Trường Đại học Luật Hà Nội cũng đề nghị, đánh giá tác động kỹ lưỡng, đảm bảo tính khả thi, kiểm soát được của các quy định của Dự thảo Luật.

Theo vị chuyên gia này, với bảng giá đất và hệ số điều chỉnh giá đất quy định như tại Dự thảo Luật liệu có giải quyết được các vấn đề liên quan đến công tác thực hiện giải phóng mặt bằng sau khi Luật có hiệu lực thi hành không, hay người dân vẫn khiếu kiện?

Đặc biệt, liên quan đến quy định về trường hợp sử dụng đất để thực hiện dự án phát triển kinh tế - xã hội thông qua thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất mà hết thời hạn phải hoàn thành việc thỏa thuận hoặc hết thời gian gia hạn nếu được gia hạn thời gian hoàn thành thỏa thuận và đã thoả thuận được trên 75% diện tích đất và trên 75% số lượng người sử dụng đất thì Nhà nước thu hồi phần diện tích đất còn lại để giao đất, cho thuê đất cho chủ đầu tư (Điều 79), PGS TS Nguyễn Quang Tuyến cũng đề nghị cân nhắc, giải trình thêm về con số 75% diện tích đất và trên 75% số lượng người sử dụng đất.

“Tại sao lại là 75% người đồng ý, mà không phải là 80? Nội dung này cần rất thận trọng bởi ranh giới giữa thoả thuận và hành chính có thể bị mờ đi, bị lợi dụng”, vị chuyên gia này bày tỏ.

Được biết, việc sửa đổi, bổ sung Luật Đất đai 2024 nhằm thể chế hóa đầy đủ, kịp thời các quan điểm, chủ trương của Đảng và Nhà nước về chính sách đất đai, đồng thời đảm bảo kế thừa, sự ổn định, tính thống nhất của hệ thống pháp luật; tháo gỡ kịp thời những “điểm nghẽn”, vấn đề mới phát sinh từ thực tiễn, góp phần thực hiện mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội; nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý, sử dụng đất, tạo động lực đưa đất nước ta trở thành nước phát triển có thu nhập cao, cho phù hợp với yêu cầu quản lý mới.

Trước đó, tại Phiên họp chuyên đề của Ban Chỉ đạo Trung ương về hoàn thiện thể chế, pháp luật, về sửa đổi Luật Đất đai, Tổng Bí Thư - Tô Lâm cũng lưu ý, cần nghiên cứu, đánh giá, nhận diện đầy đủ những khó khăn, vướng mắc trong lĩnh vực đất đai hiện nay để xác định các phương án xử lý tổng thể, căn cơ và đồng bộ; trong đó, các quan điểm, định hướng lớn và các chính sách quan trọng sửa đổi, bổ sung Luật Đất đai 2024 và các luật có liên quan (như các luật về thuế, nhà ở, đầu tư, kinh doanh bất động sản, quy hoạch, bảo vệ môi trường, địa chất và khoáng sản...) cần được luận giải đầy đủ, sâu sắc, thuyết phục và khả thi.