Trong bối cảnh các ngân hàng thương mại tăng lãi suất huy động, các chuyên gia vẫn kỳ vọng Ngân hàng Nhà nước duy trì chính sách tiền tệ nới lỏng để hỗ trợ tăng trưởng.
Làn sóng điều chỉnh tăng lãi suất huy động trong những tháng qua được đẩy lên cao khi càng gần cuối năm và nhu cầu tín dụng theo chu kỳ dự báo đột biến. Cùng với đó các ngân hàng sẽ phải chuẩn bị vốn cho 2026, cho cuộc đua mở rộng dư nợ không giới hạn hạn mức tín dụng trên các tiêu chuẩn đảm bảo an toàn tài chính cụ thể theo Thông tư 14, Basel III...
Trong tuần qua, khối NHTM nhà nước (SOCBs) gồm 4 ông lớn Vietcombank, BIDV, VietinBank, Agribank đều đã điều chỉnh tăng lên tới khoảng 50 điểm cơ bản lãi suất huy động niêm yết trên hầu hết các kỳ hạn, sau khi giữ ổn định từ giữa năm 2023 đến nay.
Trước đó từ đầu tháng, Vietinbank là "ông lớn" quốc doanh đầu tiên tăng nhẹ lãi suất tiết kiệm cho khách gửi trực tuyến.
Với đợt điều chỉnh này, lãi suất khoản tiền gửi kỳ hạn từ 12 tháng trở lên tại các ngân hàng quốc doanh lên ngang với giai đoạn cuối năm 2023, còn lãi suất kỳ hạn ngắn vẫn thấp hơn khoảng 0,5% so với thời điểm này.
Cụ thể, Vietcombank, BIDV và VietinBank áp dụng biểu lãi suất tại quầy giống nhau. Khoản tiền gửi 12 tháng nâng lên mức 5,2%; 6-9 tháng lên 3,5%; còn 1 tháng và 3 tháng lên 2,1-2,4% một năm.
Agribank cũng áp mức lãi suất 5,2% cho kỳ hạn 12 tháng, các kỳ hạn ngắn còn lại cao hơn 0,3% so với ba ngân hàng quốc doanh, dành cho khách hàng gửi tiền tại quầy.
Với khách hàng gửi tiền trực tuyến (gồm gửi qua ứng dụng hoặc web), đa phần lãi suất kỳ hạn ngắn dưới 12 tháng tại 4 nhà băng này đều cao hơn so với khi gửi tại quầy. Tuy nhiên, mức lãi suất 12 tháng trở đi lại thấp hơn, dao động từ 4,7-5,3% một năm.
Đáng chú ý, BIDV có 2 lần tăng mạnh lãi suất tiết kiệm trực tuyến chỉ trong vòng chưa đầy một tuần, đưa lãi suất các kỳ hạn ngắn lên khoảng 3-3.4%/năm và kỳ hạn dài lên 5.2-5.3%/năm, nhằm cạnh tranh trong bối cảnh các ngân hàng khác cũng đồng loạt tăng lãi suất huy động. Lần điều chỉnh đầu tiên vào khoảng 12/12/2025, và lần thứ hai vào khoảng 18-19/12/2025, ảnh hưởng đến cả nhóm SOCBs.
Các động thái tăng lãi suất của các ngân hàng, tuy nhiên được các chuyên gia Vietcap nhận định, không bất ngờ xét tới việc các ngân hàng tư nhân đã tăng lãi suất trước đó và Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã nâng lãi suất OMO thêm 50 điểm cơ bản.
Quan trọng hơn, với lần điều chỉnh này, lãi suất tiền gửi 12 tháng niêm yết của VCB, BID và CTG tăng từ 4,6–4,7% lên 5,2%, vẫn thấp hơn 30–40 điểm cơ bản so với đáy thời COVID 2020–2021 và thấp hơn khoảng 160 điểm cơ bản so với mức trước COVID. Điều này cho thấy mặt bằng lãi suất tuyệt đối như vậy vẫn mang tính hỗ trợ cho nền kinh tế.
Đối với khối tư nhân, Vietcap cho rằng đợt tăng lãi suất gần đây chủ yếu được dẫn dắt bởi các ngân hàng tư nhân, đặc biệt là các ngân hàng nhỏ, tập trung vào khách hàng bán lẻ. Tính bình quân gia quyền theo quy mô tiền gửi, các ngân hàng tư nhân đã tăng lãi suất huy động khoảng 50–64 điểm cơ bản tùy kỳ hạn trong ba tháng vừa qua.
Về biên độ lãi suất chào, các ngân hàng tư nhân đã nâng lãi suất niêm yết khoảng 20–140 điểm cơ bản trên các kỳ hạn khác nhau kể từ đầu năm (lưu ý rằng lãi suất huy động đã giảm nhẹ trong giai đoạn tháng 3–5 theo chỉ đạo của Chính phủ). Các ngân hàng tư nhân quy mô nhỏ (như KLB, GPBank, PVComBank, BVB, SGB…) gần đây chào lãi suất huy động (bao gồm cả các chương trình khuyến mãi) cho một số nhóm khách hàng chọn lọc ở mức khoảng 7,5%–8,1% cho kỳ hạn 6–12 tháng.
Bên cạnh tăng tốc điều chỉnh lãi suất tiền gửi, nhận hỗ trợ thanh khoản từ NHNN; đồng thời các ngân hàng cũng đang đa dạng hóa cơ cấu nguồn vốn bằng cách: (1) phát hành giấy tờ có giá (trái phiếu ngân hàng, chứng chỉ tiền gửi), (2) huy động vốn nước ngoài (ví dụ MBB gần đây đã huy động được khoản vay hợp vốn xanh 500 triệu USD, được các ngân hàng quốc tế đăng ký vượt mức), và (3) phát hành riêng lẻ cổ phiếu (các kế hoạch tăng vốn đang được khởi động lại).
"Chúng tôi tiếp tục giữ quan điểm rằng áp lực tăng lãi suất huy động hiện tại vẫn trong tầm kiểm soát và mặt bằng lãi suất tuyệt đối nhìn chung vẫn mang tính hỗ trợ. Chúng tôi kỳ vọng NHNN sẽ duy trì lập trường chính sách tiền tệ nới lỏng nhằm hỗ trợ mục tiêu tăng trưởng GDP 10% năm 2026 của Chính phủ. Thanh khoản ngắn hạn đang được NHNN hỗ trợ tích cực và theo xu hướng lịch sử, tình trạng căng thẳng thanh khoản thường bắt đầu hạ nhiệt từ tháng 3 sau kỳ nghỉ Tết", Vietcap nhận định.
Trong trung hạn, chuyên gia cho rằng thanh khoản và nguồn vốn hệ thống sẽ tiếp tục được hỗ trợ bởi (1) các đợt cắt giảm lãi suất của Fed, (2) việc đẩy mạnh giải ngân đầu tư công, (3) các ngân hàng đa dạng hóa hơn nữa kênh huy động vốn, và (4) khu vực hộ kinh doanh/buôn bán quay lại gửi tiền vào hệ thống ngân hàng khi thích nghi dần với các quy định thuế và hóa đơn điện tử mới.
Nhận định đợt tăng lãi suất chủ yếu mang tính mùa vụ, đáp ứng nhu cầu giải ngân tín dụng dịp cuối năm, PGS.TS Nguyễn Hữu Huân (Đại học Kinh tế TPHCM) cho rằng, chính sách tiền tệ vẫn phải duy trì như hiện tại để đảm bảo mục tiêu tăng trưởng hai con số cho năm sau. Theo ông, áp lực tỷ giá lớn khiến một số thời điểm, các ngân hàng phải tăng lãi suất.
