Tăng năng lực cạnh tranh cho sản phẩm nhôm Việt

>> Gỡ khó cho doanh nghiệp ngành nhôm bằng bài toán liên kết

Ông Vũ Văn Phụ, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hội Nhôm thanh định hình Việt Nam (VAA):

Việt Nam nằm trong khu vực châu Á - Thái Bình Dương đại diện cho thị trường lớn nhất và cũng được dự đoán là thị trường phát triển nhanh nhất trong giai đoạn 5 năm tới do tiêu thụ ngày càng tăng từ các nước như Trung Quốc, Ấn Độ và Nhật Bản. Dự báo tốc độ tăng trưởng ngành nhôm Việt Nam đạt 7%/năm. Bên cạnh đó, Việt Nam là thị trường xây dựng tăng trưởng thứ 4 của khu vực châu Á. Với các mục tiêu lớn về cơ sở hạ tầng, nhà ở thì đây chính là động lực phát triển của ngành trong giai đoạn tiếp theo.

Tuy nhiên, trong bối cảnh nền kinh tế đang suy thoái hiện nay, các doanh nghiệp đang phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức để duy trì sản xuất kinh doanh, bảo đảm việc làm cho người lao động và ngành nhôm cũng không ngoại lệ. Thứ nhất, hiện tượng dư thừa công suất. Số nhà máy sản xuất nhôm hiện nay khoảng 100 nhà máy, chủ yếu là sản xuất nhôm định hình. Năng lực sản xuất nhôm tăng mạnh, khoảng trên 1,2 triệu tấn/năm, đáp ứng đủ nhu cầu trong nước và xuất khẩu.

Vài năm gần đây, công suất của ngành nhôm bắt đầu dư thừa. Sản lượng chỉ đạt 70% công suất thiết kế, lượng hàng hóa đã vượt xa nhu cầu thị trường trong nước và xuất khẩu. Quý 1/2023, các nhà máy chỉ hoạt động ở mức 30-40% công suất, chủ yếu duy trì việc làm cho người lao động, doanh thu thấp, dòng tiền khó khăn. Trong khi đó, một số doanh nghiệp trong nước đang bán phá giá gây nhiễu loạn thị trường.

Thứ hai, vấn đề phòng vệ thương mại. Nhôm nhập khẩu từ Trung Quốc đang chiếm tỷ lệ lớn trong thị trường nhôm Việt Nam. Việc nhập khẩu nhôm từ Trung Quốc với giá rẻ đã ảnh hưởng đến sản xuất nhôm trong nước và gây ra sự cạnh tranh khốc liệt tại Việt Nam.

Thứ ba, xu hướng dịch chuyển dòng vốn đầu tư sang ngành nhôm Việt Nam những năm gần đây rất rõ nét; trong đó, chủ yếu là dòng vốn đến từ các nhà sản xuất nhôm Trung Quốc. Điển hình là vụ việc Công ty Xingfa Quảng Đông đang chuyển hướng đầu tư sản xuất tại Việt Nam.

Để nâng cao năng lực cho ngành nhôm trong bối cảnh hiện nay, trước hết cần xem xét quy hoạch tổng thể ngành nhôm, sản xuất nhôm nguyên chất và tăng cường tái chế nhôm, tiếp cận nguyên liệu “xanh”. Đối với phòng vệ thương mại, giai đoạn năm 2019-2020, việc áp thuế chống bán phá giá nhôm định hình xuất xứ từ Trung Quốc đã từng là cứu cánh cho các doanh nghiệp ngành nhôm Việt Nam trước bờ vực phá sản, mất đi thị trường trong nước. Do đó, các nhà sản xuất cần xem xét lại tình hình hiện nay và thống nhất quan điểm với VAA để đề nghị Bộ Công thương gia hạn quyết định thêm 5 năm.