Thanh toán số với xác thực sinh trắc học có đủ bảo mật?

Đây là một câu hỏi mà người viết từng đặt vấn đề với một trong những doanh nghiệp cung cấp các giải pháp số hóa thanh toán, dựa trên nền tảng tiên phong ứng dụng nhận diện hoàn toàn bằng sinh trắc học. 

Ông Christian Nguyễn, Tổng Giám đốc Wee Digital cho biết, về xu hướng công nghệ tương lai của Việt Nam trong ứng dụng số cho thanh toán, thì xác thức thông qua nhận diện sinh trắc học sẽ là một trong những ưu tiên bảo mật và tiện ích hàng đầu.

Tại Wee Digital, trên nền tảng nhận diện sinh trắc học để cung cấp các giải pháp thanh toán, như được biết trước hết hướng đến việc người dùng không cần nhớ bất kỳ loại mật khẩu nào. "Mật khẩu" duy nhất từ Wee Digital dành cho người dùng sẽ là "mỉm cười". Nhưng cao hơn đó, người dùng có thể trải nghiệm đa dịch vụ cho mọi giao dịch cần thiết, phổ thông như: Trải nghiệm ngân hàng số; Đăng nhập hệ thống bằng khuôn mặt; Thanh toán bằng khuôn mặt; Giao diện đàm thoại. Ngoài ra khi được bảo mật bằng sinh trắc học, cá nhân lẫn doanh nghiệp sẽ được gia tăng trải nghiệm thông qua các giải pháp phân tích hành vi người dùng cùng các giải pháp tiếp thị thân thiện.

Trong một nghiên cứu được thực hiện bởi công ty Fabrizio Ward LLC nhằm tìm hiểu thái độ của người dùng đối với các phương thức xác thực thanh toán hiện có và mới có trên thị trường, Visa - công nghệ cung cấp giải pháp thanh toán toàn cầu công bố rằng, phần lớn chủ thẻ ở Việt Nam quan tâm đến việc xác thực bằng sinh trắc học như nhận diện vân tay hoặc khuôn mặt để hoàn tất giao dịch, thay vì dùng mã PIN hoặc mật khẩu như nhiều người đã sử dụng những công nghệ này để thanh toán.

Cụ thể, theo nghiên cứu, 95% người được phỏng vấn cho biết họ đã từng sử dụng xác thực vân tay để thực hiện thanh toán, giúp phương thức này trở thành hình thức xác thực sinh trắc học phổ biến nhất. Kết quả khảo sát cũng cho thấy người dùng cảm thấy thanh toán sinh trắc học đảm bảo tính an toàn, nhanh chóng và dễ dàng hơn so với các phương thức truyền thống.

Những người tham gia khảo sát đều bình chọn sinh trắc học là một trong những hình thức xác thực an toàn nhất, với 97% cho rằng nhận diện vân tay là một phương thức bảo mật cao, theo sau là công nghệ nhận diện mống mắt với 94%, và nhận diện khuôn mặt với 92%. Những hình thức này được đánh giá an toàn hơn các phương thức như xác thực bằng mã PIN với 87% và mật khẩu với 84%.

83% người tham gia khảo sát khẳng định rằng họ đã từ bỏ việc mua sắm trực tuyến, với lý do được đề cập nhiều nhất là quên mật khẩu (41%) hoặc gặp rắc rối khi đăng nhập vào tài khoản (38%). Điều này lý giải vì sao chỉ một trong năm người tham gia khảo sát sử dụng mật khẩu riêng biệt cho mỗi tài khoản. Đồng thời, 93% cho biết họ cảm thấy an toàn khi thanh toán bằng mã PIN hoặc mật khẩu.

Bà Đặng Tuyết Dung, Giám đốc Visa Việt Nam và Lào cho biết: “Nghiên cứu cho thấy thị trường đang có nhu cầu cao cho công nghệ sinh trắc học, và người dùng Việt Nam rất thích sử dụng các công nghệ mới. Đây là những dấu hiệu tích cực đối với chúng tôi khi phối hợp cùng các ngân hàng tại Việt Nam để mang đến những phương thức xác thực tài khoản mang tính cá nhân hóa và an toàn hơn, hướng đến mục tiêu loại trừ gian lận thẻ và đơn giản hoá quy trình thanh toán cho người dùng.”

Khi được hỏi về lý do người dùng không sử dụng xác thực sinh trắc học, phần lớn câu trả lời là vì ngân hàng của họ không hỗ trợ công nghệ này. Tuy nhiên, nhiều người cho rằng họ sẽ cân nhắc việc thay đổi và ngừng sử dụng dịch vụ ngân hàng.

Chia sẻ với DĐDN, đại diện nhiều ngân hàng cho biết trên thực tế, ngân hàng đã và đang đầu tư chuyển đổi số mạnh mẽ. Tuy nhiên một cú chuyển tốc thực sự từ số hóa cho 100% tổ chức tín dụng vẫn đang trên hành trình diễn tiến và nó tùy thuộc vào chiến lược/ lựa chọn của từng ngân hàng. Tổng Giám đốc một nhà băng cho biết, có những tổ chức tín dụng sẽ chọn phát triển ngân hàng số bắt đầu từ ứng dụng số vào quản trị ngân hàng đồng bộ cùng cho vay online và các dịch vụ khác. Cũng có nhà băng chọn hợp kênh cùng với mở rộng open API, lại có ngân hàng chọn phát triển ứng dụng thanh toán riêng theo mô hình khá tách biệt và song song với tổ chức mẹ đang được thúc đẩy số hóa...

"Được biết có một số tổ chức đã triển khai bảo mật sinh trắc học và việc xác thực trên ứng dụng của ngân hàng không còn là cá biệt. Nhưng quan sát có thể thấy khá rõ là việc xác thực sinh trắc học cơ bản của các tổ chức tín dụng vẫn khởi đi cơ bản từ xác thực vân tay. Việc xác thực mống mắt và tiến đến nhận diện khuôn mặt dường như không dễ dàng. Trong khi đó, các ứng dụng tiên phong về thanh toán của các ông lớn toàn cầu công nghệ như Apple Pay hay Samsung Pay đều đã triển khai xác thực sinh trắc học toàn diện từ lâu, và áp dụng cho cả bảo mật smartphone lẫn thanh toán. Các tổ chức tín dụng Việt Nam rồi cũng sẽ công bố, cung cấp ra thị trường các phương thức có độ bảo mật cao và toàn diện, khó thay thế hơn, và họ đang sẵn sàng cho những giải pháp này. Những "lỗ hổng" trong bảo mật thông tin khách hàng, từ rò rỉ thông tin đến bị đánh cắp tài khoản, chiếm dụng tiền của khách hàng... xảy ra ở một số tổ chức tín dụng và trường hợp cá biệt thời gian qua, cho thấy các ngân hàng đã đến lúc phải đầu tư mạnh tay hơn cho bảo mật bằng công nghệ. Cùng với đó lưu ý rằng tín dụng là hệ thống quy mô lớn, đa dịch vụ cho đa khách hàng thanh toán. Quy mô càng lớn thì triển khai một công nghệ mới càng mất thời gian và đòi hỏi sự thân trọng", vị Tổng giám đốc Ngân hàng nói trên cho biết.

Dù được đánh giá là công nghệ tiên tiến so với các hình thức bảo mật truyền thống và có độ an toàn cao, nhưng bảo mật sinh trắc học trên smartphone hoặc Face ID của người dùng vẫn sẽ cần nhắc lại, không phải là tường thành "bất khả xâm phạm". Nhiều vụ qua mặt các hệ thống bảo mật vân tay Touch ID bằng một vân tay giả bằng keo hay thậm chí một số thủ thuật để vượt qua "tường" nhận dạng mống mặt đã và vẫn có thể xảy ra, cho thấy rằng: Công nghệ bảo mật và các phương thức xác thực cho thanh toán càng tiên tiến, các hackers càng có thể ngày càng tinh vi và cao cường, thì người dùng lẫn các nhà cung cấp giải pháp càng phải ý thức và không ngừng đầu tư hơn để...chạy theo chuyển động số.