Thấy gì từ kế hoạch 5 năm tới của Trung Quốc?

Ủy ban Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc vừa kết thúc Hội nghị Trung ương lần 4 tại Bắc Kinh. Sau đó, Tân Hoa Xã đưa ra thông cáo về các nội dung được thảo luận trong bốn ngày làm việc. Đó cũng là những phác thảo cơ bản nhất về kế hoạch của Trung Quốc trong 5 năm tới.

Bản thông cáo nhấn mạnh vào đổi mới công nghệ và tự lực phát triển, phù hợp với tinh thần của kế hoạch 5 năm hiện hành vốn sẽ kết thúc vào cuối năm nay. Trong thời gian qua, Trung Quốc đã nâng cao đáng kể năng lực cạnh tranh toàn cầu trong các ngành mũi nhọn như xe điện và công nghệ sinh học, đồng thời coi việc xây dựng chuỗi cung ứng bán dẫn nội địa là mục tiêu trọng yếu trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị ngày càng gia tăng.

Theo thông cáo, Trung Quốc sẽ thúc đẩy phát triển thông minh, xanh và tích hợp, với yêu cầu khu vực sản xuất phải “duy trì tỷ trọng hợp lý” trong nền kinh tế. Chính phủ cũng xác định mở rộng nhu cầu trong nước là một “ưu tiên chiến lược”, cho thấy cam kết thúc đẩy tiêu dùng nội địa nhằm củng cố tăng trưởng. Ngoài ra, Bắc Kinh đặt mục tiêu xây dựng “một thị trường thống nhất trên toàn quốc”, đồng thời mở rộng các kênh dịch chuyển xã hội, cải thiện phân phối thu nhập và hệ thống an sinh xã hội.

Trong khi xuất khẩu của Trung Quốc vẫn tăng trưởng bất chấp thuế quan cao hơn từ Mỹ, thì sự suy giảm của thị trường bất động sản cùng niềm tin tiêu dùng yếu đã khiến nhu cầu nội địa sụt giảm, dẫn đến cuộc chiến giá khốc liệt trên nhiều lĩnh vực. Tuy nhiên, lĩnh vực bất động sản chỉ được nhắc đến rất ngắn gọn trong bản thông cáo với trọng tâm là “phát triển chất lượng cao”.

Hơn nữa, bất chấp những cam kết lặp đi lặp lại của chính phủ về các biện pháp "chống dư thừa" (anti-involution) vào đầu năm nay—một thuật ngữ Bắc Kinh dùng để giải quyết tình trạng dư thừa công suất trong các ngành công nghiệp và năng lượng tái tạo—bản tường thuật về phiên họp lần này lại không hề nhắc đến chính sách phía cung (supply-side policy).

Về tăng trưởng kinh tế tổng thể, Trung Quốc ngừng đưa ra mục tiêu cụ thể, thay vào đó chỉ nêu định hướng “tăng trưởng bền vững và lành mạnh”. Trong khi đó, các nhà phân tích tính toán rằng Trung Quốc cần duy trì tốc độ tăng trưởng khoảng 4,5% mỗi năm thì mới có thể đạt mục tiêu tăng gấp đôi GDP vào năm 2035 so với 2020.

Theo số liệu chính thức, Trung Quốc dường như đang đi đúng hướng để đạt mục tiêu tăng trưởng “khoảng 5%” trong năm nay. Tuy nhiên việc duy trì đà tăng trưởng dài hạn không hề dễ dàng, đặc biệt khi dân số của họ trong năm 2024 tiếp tục giảm, năm thứ ba liên tiếp.

Bên cạnh chính sách phát triển, bộ máy nhân sự cũng là một chủ đề nhận được nhiều sự quan tâm. Thông cáo chính thức xác nhận việc khai trừ 14 đảng viên khỏi Đảng Cộng sản Trung Quốc, trong đó có các tướng lĩnh cấp cao của Quân Giải phóng Nhân dân.

Kết quả Hội nghị Trung ương lần này cũng hé lộ cách thức Trung Quốc nhìn nhận vị thế của mình trước thềm tuần lễ quan trọng trong các cuộc đàm phán thương mại với Mỹ.

Dự kiến quan chức Mỹ và Trung Quốc sẽ gặp nhau tại Malaysia sắp tới để thực hiện các cuộc đàm phán nhằm giảm căng thẳng liên quan đến thuế và các vấn đề khác. Sau đó, nhiều khả năng Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình sẽ có cuộc gặp tại Hàn Quốc vào tuần tới.

Bà Alicia Garcia Herrero, Kinh tế trưởng khu vực châu Á - Thái Bình Dương của Natixis, nhận định rằng trong những năm tới, Trung Quốc sẽ tiếp tục con đường hiện tại họ đang đi, tức là tiếp tục tăng cường hiện đại hóa sản xuất công nghiệp và lấy xuất khẩu là trụ cột chiến lược. Theo đó, bà giữ nguyên dự báo tăng trưởng kinh tế hàng năm của Trung Quốc sẽ giảm xuống còn 2,3% vào năm 2035. Bà mô tả đây là sự sụt giảm mang tính cấu trúc do tốc độ già hóa dân số, điều đã và đang xảy ra với Nhật Bản và nhiều nước Châu Á khác.