Thu ngân sách từ nhà đất tăng mạnh

DIỆU HOA• 07/06/2024 20:24

Báo cáo của Bộ Tài chính cho thấy khoản thu ngân sách từ nhà đất đạt 90.600 tỷ đồng, tăng tới 78,2% so với cùng kỳ năm trước.

>>Khơi thông ách tắc tiền sử dụng đất cho nhà ở xã hội

Tiền thu từ đấu giá đất, giao đất, cho thuê đất rất lớn nhưng không bền vững. Ảnh: DH

Số liệu thống kê của Bộ Tài chính cho thấy, thu ngân sách 5 tháng đầu năm 2024 của cả nước là 898.000 tỷ đồng, tăng gần 15% so với cùng kỳ 2023. Trong đó, thu nội địa gần 756.000 tỷ đồng, tăng 16,8% so với năm 2023. Riêng khoản thu từ nhà, đất đạt 90.600 tỷ đồng, tăng tới 78,2% so với cùng kỳ năm trước.

Theo Bộ Tài chính, số thu nhà đất tăng do địa phương tổ chức tốt công tác đấu giá đất, giao đất cho các dự án từ cuối năm 2023 phát sinh số nộp tiền sử dụng đất đầu năm 2024. Một số địa phương phát sinh thu tiền thuê đất một lần của dự án.

Trong đó, dự án Vinhomes Vũ Yên (Hải Phòng) góp khoảng 5.600 tỷ, Ecopark (Nghệ An) 1.000 tỷ, Phố Mới (Hưng Yên) 700 tỷ, khu dân cư Mai Bá Hương (Long An) khoảng 970 tỷ đồng. Một số địa phương cũng phát sinh thu tiền thuê đất một lần với một số dự án như Vinhomes Vũ Yên 1.000 tỷ, dự án Mặt trời Kiên Giang 644 tỷ, cáp treo Hòn Thơm 570 tỷ, EcoLand (Hưng Yên) 580 tỷ.

Thực tế, những năm qua, tiền sử dụng đất, tiền thuê đất và tiền thu từ bán nhà thuộc sở hữu nhà nước chiếm tỷ trọng lớn trong nguồn thu về đất đai. Năm 2013, tiền thu từ đất ở ngưỡng 63.700 tỷ đồng, chiếm khoảng 7,8% tổng thu ngân sách cả nước. Đến năm 2018, tổng nguồn thu từ đất đai trên cả nước đã lên tới gần 218,7 ngàn tỉ đồng, chiếm 16,58% tổng thu ngân sách nhà nước. Năm 2023, do thị trường bất động sản trầm lắng nên thu ngân sách từ nhà đất giảm so với năm 2022.

>>Đề xuất mới cho Nghị định về tiền sử dụng đất, tiền thuê đất

Các chuyên gia cho rằng nên đánh thuế đất phi nông nghiệp. Ảnh: DH

Tuy nhiên, về tỉ lệ thu ngân sách từ đất đai tăng nhanh trong những năm qua, GS. Đặng Hùng Võ, Nguyên Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường, cho rằng cần nhìn nhận đấu giá đất cao bất thường không phải là thành tích, nó là nhược điểm của thị trường nên phải sớm khắc phục.

Theo quy luật thị trường, ai cần đất thì mua, Nhà nước cần đất cũng phải bỏ ngân sách ra mua chứ không có chuyện thu hồi đất xong đem đấu giá. Nếu thu ngân sách địa phương chỉ trông vào thu từ giao đất thì đó là một nhược điểm lớn.

Đồng quan điểm, nhiều chuyên gia kinh tế cũng cho rằng đây không phải là khoản thu bền vững bởi vì toàn bộ nguồn thu này là khoản thu một lần và được thu khi Nhà nước giao đất hoặc bán nhà.

Chắc chắn nguồn thu này sẽ giảm khi nhiều đất được phân bổ cho khu vực tư nhân và cũng sẽ ảnh hưởng lớn đến chỉ tiêu thu ngân sách những năm tiếp theo. Đến một giai đoạn nào đó, đây cũng sẽ chính là bài toán nan giải cho các nhà quản trị chính sách, lãnh đạo, địa phương và cả người dân trong tương lai.

Theo đó, các chuyên gia cho rằng muốn có nguồn thu từ đất bền vững phải đánh thuế đất phi nông nghiệp. Cụ thể, một trong những khoản thu này liên quan đến đất phi nông nghiệp như đất ở và các công trình trên đất. Cần đánh thuế tài sản đối với đất ở, đất sản xuất, kinh doanh phi nông nghiệp; nhà ở và công trình thương mại dịch vụ.