Gửi bình luận
Trước sức ép hội nhập và biến đổi khí hậu, các hợp tác xã cần sự tiếp sức mạnh mẽ từ thể chế, chính sách để có thể chuyển mình, bắt kịp xu thế.
Hiện nay, cả nước có hơn 33.500 hợp tác xã (HTX) hoạt động đa lĩnh vực, trong đó HTX nông nghiệp chiếm hơn 64%, với hơn 3,8 triệu nông dân tham gia. Kinh tế tập thể, với nòng cốt là các HTX, ngày càng khẳng định vai trò trong liên kết sản xuất, nâng cao năng suất lao động và xây dựng chuỗi giá trị hiệu quả. Thực tế cho thấy, nơi nào có sản xuất, có nhu cầu phát triển kinh tế thì nơi đó có tổ hợp tác và HTX. Nếu được phát triển đúng hướng, các mô hình này không chỉ nâng cao thu nhập cho người dân mà còn đóng góp vào tăng trưởng GDP, góp phần đạt mục tiêu phát triển bền vững.
Trong bối cảnh chịu tác động của biến đổi khí hậu, suy giảm tài nguyên và áp lực hội nhập xanh, việc chuyển đổi HTX theo hướng sản xuất sạch, ứng dụng công nghệ, truy xuất nguồn gốc và tham gia thị trường tín chỉ carbon là xu hướng tất yếu. Đặc biệt, Đề án phát triển 1 triệu hecta chuyên canh lúa chất lượng cao, phát thải thấp ở đồng bằng sông Cửu Long đặt ra yêu cầu chuyển đổi mạnh mẽ cho hơn 20.000 HTX nông nghiệp trong khu vực này.
Tuy nhiên, hành trình chuyển đổi xanh của các HTX hiện còn nhiều lực cản. TS Cấn Văn Lực, chuyên gia Kinh tế trưởng BIDV cho biết phần lớn các HTX hiện nay vẫn gặp nhiều khó khăn từ quy mô nhỏ, hạn chế về vốn và cơ sở vật chất, đến việc chưa đủ chú trọng đến ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số trong sản xuất.
“Chỉ có khoảng 12% số HTX đã bắt đầu áp dụng chuyển đổi số, trong khi 34% trong gần 22.000 HTX nông nghiệp chưa đạt hiệu quả kinh doanh”, chuyên gia này chia sẻ.
Theo ông Cấn Văn Lực, ngoài cơ hội từ các chính sách ưu đãi của Nhà nước và việc thực hiện Luật Hợp tác xã 2023, HTX cần phải chủ động thay đổi tư duy, xây dựng mô hình quản lý hiện đại và tăng cường liên kết với doanh nghiệp để tham gia vào chuỗi giá trị sản xuất xanh. Đồng thời, đề xuất bốn giải pháp quan trọng gồm nâng cao nhận thức về chuyển đổi xanh như một khoản đầu tư dài hạn, thực hiện nghiêm túc Luật hợp tác xã và Luật đất đai, khuyến khích tăng cường đào tạo đội ngũ cán bộ và tạo điều kiện để HTX có thể tiếp cận vốn đầu tư thông qua các mô hình “tín dụng hợp tác”.
Cùng quan điểm, ông Bùi Anh Tuấn, Cục trưởng Cục Phát triển Doanh nghiệp tư nhân và Kinh tế tập thể, Bộ Tài chính cho rằng, để chuyển đổi xanh thành công, cần có chính sách hỗ trợ hợp lý, tạo điều kiện cho HTX tiếp cận công nghệ, tài chính, đào tạo và mở rộng thị trường. Các bộ, ngành cần sớm triển khai Luật Hợp tác xã năm 2023, đồng thời rà soát, điều chỉnh các chính sách liên quan nhằm bảo đảm tính đồng bộ. Bên cạnh đó, khu vực này cần vượt qua rào cản tư duy, chủ động đổi mới, không phụ thuộc vào hỗ trợ Nhà nước; đẩy mạnh chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ, phát triển kinh tế tuần hoàn, kinh tế tri thức, nông nghiệp hữu cơ và chuỗi giá trị.
Tại Diễn đàn Hợp tác xã Quốc gia 2025, Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Chí Dũng, Trưởng Ban chỉ đạo quốc gia về kinh tế tập thể yêu cầu, các bộ, ngành, địa phương, cần tiếp tục hoàn thiện thể chế theo hướng vừa quản lý vừa kiến tạo môi trường kinh doanh thuận lợi cho các tổ chức kinh tế tập thể sản xuất kinh doanh. Thúc đẩy mạnh mẽ hoạt động khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong khu vực kinh tế tập thể; tăng cường thúc đẩy tài chính xanh và thu hút vốn đầu tư quốc tế.
Phó Thủ tướng chỉ đạo Ngân hàng Nhà nước cần nghiên cứu khung tín dụng riêng cho HTX chuyển đổi xanh; Bộ Tài chính nghiên cứu xây dựng Đề án chuyển đổi số cho HTX.
"Tôi đề nghị Ngân hàng Nhà nước Việt Nam hướng dẫn, hỗ trợ các HTX, nhất là các HTX ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất nông nghiệp; các dự án đổi mới công nghệ, dự án "xanh" được tiếp cận, vay vốn tại các ngân hàng, tổ chức tín dụng; nghiên cứu khung tín dụng riêng hỗ trợ HTX chuyển đổi xanh", Phó Thủ tướng nhấn mạnh.
Đặc biệt, Phó Thủ tướng Chính phủ đề nghị Liên minh HTX phối hợp với Bộ Công Thương, Bộ Ngoại giao mở rộng và vươn ra các thị trường quốc tế.
Đối với các tổ chức kinh tế tập thể, HTX, Phó Thủ tướng Chính phủ yêu cầu chủ động vượt qua những rào cản và vướng mắc mang tính cố hữu để vươn lên; chuyển biến mạnh mẽ về cả tư duy, nhận thức và hành động; tăng cường đầu tư vào chuyển đổi xanh, công nghệ xanh và chuyển đổi số. Đồng thời, phát triển các tổ chức kinh tế tập thể gắn với phát triển chuyển đổi xanh, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn nhằm cạnh tranh tốt hơn cũng như đáp ứng xu hướng mới của thị trường tiêu dùng; xác định nhân lực chất lượng cao là yếu tố quyết định thành công của quá trình chuyển đổi xanh.
