Thực hiện Nghị quyết 98: Còn nhiều băn khoăn vì độ “vênh” pháp lý

>> TP.HCM sẽ triển khai 9 nội dung cụ thể Nghị quyết 98 về cơ chế đặc thù

Đó là những nội dung được nhiều sở ngành nêu ra mới đây tại cuộc họp Ban Chỉ đạo triển khai thực hiện Nghị quyết 98/2023/QH15  (Nghị quyết 98) của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP.HCM.

Chính sách mới chưa kịp tiến độ …

Đáng chú ý, báo cáo kết quả hơn 5 tháng triển khai, Phó chủ tịch UBND TP.HCM Võ Văn Hoan cho biết HĐND TP.HCM đã thông qua 24 nghị quyết để cụ thể hóa 19/27 cơ chế, trong đó, UBND TP.HCM hoàn thành 6/25 nội dung về việc cho ý kiến để các cơ quan chủ trì bổ sung hoàn thiện 19/25 nội dung còn lại.

Đặc biệt, nêu một số vướng mắc trong quá trình thực hiện, ông Hoan cho rằng việc ban hành khung pháp lý hướng dẫn cũng như một số chính sách mới của các bộ ngành chưa kịp tiến độ đề ra.

Cụ thể, trong 4 quy định hiện chưa được ban hành, gồm: quy định lãi vay, lợi nhuận hợp lý, phương thức thanh toán, quyết toán thực hiện dự án áp dụng loại hợp đồng BT; miễn thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế thu nhập cá nhân liên quan đến các hoạt động đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp; hướng dẫn việc bầu, tuyển dụng, quản lý, sử dụng cán bộ, công chức làm việc tại xã, thị trấn và cán bộ phường; phân cấp quản lý nhà nước trên một số lĩnh vực cho TP.HCM.

Cũng theo ông Hoan, bên cạnh đó, một số cơ chế cần thêm thời gian mới có thể triển khai được. Vì, trên thực tế do phải tuân thủ các bước quy trình thủ tục mới có thể triển khai. Đơn cử như: chính sách phát triển đô thị theo định hướng phát triển giao thông (TOD) cần phải thực hiện nhiều bước để rà soát quy hoạch đô thị, rà soát quỹ đất, điều chỉnh quy hoạch dọc hai bên tuyến giao thông, xác định nguồn vốn bố trí để thu hồi đất đấu giá.

Tương tự nêu những khó khăn trong lĩnh vực tài nguyên môi trường, ông Nguyễn Toàn Thắng - Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường cho rằng: những khó khăn, vướng mắc lớn nhất liên quan đến cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ carbon bởi đây là vấn đề mới, và TP.HCM là địa phương tiên phong. Trong khi đầu năm 2022, Chính phủ ban hành Nghị định 06 quy định giảm nhẹ phát thải khí nhà kính và bảo vệ tầng ozone, trong đó quy định cụ thể về lộ trình phát triển, thời điểm triển khai thị trường carbon trong nước. Về vấn đề này, Chính phủ giao Bộ Tài chính ban hành hướng dẫn giao dịch tín chỉ carbon trên sàn giao dịch, còn Bộ TN-MT ban hành quy tắc, quy định giao dịch nhưng đến nay vẫn chưa có là một trong những tồn tại và làm ảnh hưởng tới quá trình triển khai thực hiện.

Liên quan tới những vướng mắc trong loại hình đầu tư theo phương thức BT, PPP, ông Trần Quang Lâm - Giám đốc Sở GTVT nêu: cần sớm tháo gỡ vướng mắc trong việc thanh toán quỹ đất các dự án BT được ký kết trước khi luật Đầu tư theo phương thức đối tác công - tư (PPP) khi có hiệu lực. Bởi, theo ông Lâm, dù số lượng dự án này không nhiều nhưng nếu chậm thanh toán đất thì lãi vay sẽ tăng. Và dự án Vành đai 2 là một ví dụ điển hình khi mỗi tháng tiền lãi phải thanh toán lên đến hơn chục tỉ đồng, cộng dồn đến nay hơn 800 tỉ đồng.

Đồng quan điểm về lĩnh vực được thí điểm kêu gọi đầu tư theo hình thức PPP, ông Trần Thế Thuận - Giám đốc Sở VH-TT, cho biết đầu tư theo phương thức PPP là cơ hội của ngành để nâng cấp, hoàn thiện các thiết chế văn hóa, thể thao. Tuy nhiên, qua qua trình rà soát các quy trình của một dự án PPP, Sở VH-TT tính toán tổng cộng thời gian thực hiện một dự án PPP nhóm B nếu suôn sẻ cũng mất 18 tháng là hết sức bất cập.

>> Nghị quyết 98/2023/QH15: TP HCM đã cơ bản hoàn thành 22 nhiệm vụ

 … vì độ “vênh” pháp lý?

Liên quan tới những vướng mắc và băn khoăn của các sở ngành trong quá trình thực hiện Nghị quyết 98, Chủ tịch UBND TP.HCM Phan Văn Mãi nhấn mạnh: bản thân Nghị quyết 98 là cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội, nhưng việc hướng dẫn thực hiện của bộ ngành vẫn phải làm theo quy trình, quy định hiện hành dẫn đến việc cụ thể hóa một số chính sách còn chậm.

Song, "bản thân Nghị quyết 98 không tự nhiên thành tiền, thành bạc, thành vật chất mà phải qua quá trình tổ chức, thực hiện. Vì vậy, đối với việc kêu gọi đầu tư theo hình thức PPP, yêu cầu các đơn vị cần quyết tâm hơn nữa để hoàn thành mục tiêu đề ra. Bên cạnh đó, cần xác định vị trí làm dự án, điều chỉnh quy hoạch, ban hành quy trình, thủ tục ngắn hơn, đơn giản hơn những dự án đầu tư công”, ông Mãi nói.

Nhấn mạnh và kết luận phiên họp, Bí thư Thành ủy TP.HCM Nguyễn Văn Nên, cho rằng: đối với các khó khăn đang gặp phải, các sở ngành cần chủ động hơn nữa những việc thuộc thẩm quyền, đối với vướng mắc vượt thẩm quyền thì tiếp tục tham mưu với tinh thần trách nhiệm cao nhất.

“Việc thực hiện Nghị quyết 98 không phải lựa chọn mà là sứ mệnh, trách nhiệm của đầu tàu kinh tế, TP.HCM được Bộ Chính trị giao phó trọng trách nên phải cố gắng thực hiện. May mắn tới giờ này chưa có ai bỏ cuộc giữa chừng, chưa có giám đốc sở nào bỏ chạy. Điều này có nghĩa là chúng ta vẫn quyết tâm đeo bám, dù có nặng nề nhưng cũng tìm cách thực hiện", Bí thư Nguyễn Văn Nên nhấn mạnh.

Trước đó, nhấn mạnh tại hội thảo bàn giải pháp phát triển TP.HCM theo tinh thần Nghị quyết 31 của Bộ Chính trị và Nghị quyết 98 của Quốc hội. TS Phan Hải Hồ - Học viện Cán bộ TP.HCM, nhìn nhận hệ thống thể chế và cách thức vận dụng, áp dụng nghị quyết mới chưa hoàn thiện, còn nhiều vấn đề có độ “vênh” pháp lý khiến nhiều cán bộ, công chức không dám làm vì sợ vi phạm pháp luật.

Do đó, TS Hồ khuyến nghị, lãnh đạo TP.HCM cần giảm bớt các đầu mối công việc để tập trung thực hiện 2 nghị quyết, đồng thời cho rằng cần một phó chủ tịch UBND TP.HCM phụ trách riêng công việc này để tránh quá tải.

Đồng quan điểm, bà Phạm Phương Thảo, nguyên Chủ tịch HĐND TP.HCM đánh giá 2 nghị quyết này là cơ sở chính trị tạo điều kiện để thúc đẩy sự phát triển của TP.HCM. Tuy nhiên, bà Thảo dự báo sẽ có những khó khăn, mà lớn nhất là ràng buộc về thể chế. Do đó, trong quá trình thực hiện 2 nghị quyết trên, TP.HCM cần đề xuất hoàn thiện thể chế chính sách tốt hơn. Đồng thời, TP.HCM cần làm quy hoạch tốt hơn và gắn với phát triển bền vững.