Tin anh Vũ Tiến Lộc qua đời khiến tôi thực sự bàng hoàng, xúc động. Ở tuổi 64 và đã không còn giữ cương vị người đứng đầu VCCI nhưng tôi nghĩ, trí tuệ, tâm huyết, năng lượng của anh Lộc vẫn còn rất dồi dào.
18 năm làm Chủ tịch VCCI, có thể nói, dấu ấn cá nhân của anh với cộng đồng doanh nghiệp, đội ngũ doanh nhân là rất lớn, rất rõ nét. Sự ra đi đột ngột của anh để lại trong chúng tôi một niềm tiếc thương sâu sắc, một khoảng trống lớn.
Vừa là chuyên gia kinh tế, vừa là chính trị gia, TS Vũ Tiến Lộc vừa là người truyền cảm hứng kinh doanh, khởi nghiệp sáng tạo vừa là người song hành, bảo vệ, xây dựng, bồi dưỡng đội ngũ doanh nhân với mong muốn hướng đến một cộng đồng doanh nghiệp đoàn kết, nâng cao năng lực cạnh tranh, hội nhập, miệt mài cống hiến, phụng sự tổ quốc.
Năm 2003, TS. Vũ Tiến Lộc là người đã đề xuất Thủ tướng Phan Văn Khải chọn ngày 13/10, ngày Bác Hồ gửi thư cho giới công thương là ngày doanh nhân Việt Nam. Đây là việc làm mà theo tôi có ý nghĩa lớn hơn 1 ngày kỷ niệm, một ngày truyền thống. Bởi nó góp phần khẳng định vai trò, vị thế của doanh nhân Việt Nam trong thời kỳ hội nhập sau gần 20 năm đất nước thực hiện công cuộc đổi mới.
Tại nhiều diễn đàn, TS. Vũ Tiến Lộc trên cương vị người đứng đầu VCCI đã miệt mài phản biện để hai chữ “doanh nhân” được xã hội thừa nhận như một lực lượng xã hội tiến bộ, có đóng góp lớn cho công cuộc xây dựng đất nước.
Tôi rất thích câu khẩu hiệu mà anh Lộc đề xuất và sau đó được cộng đồng doanh nghiệp rất yêu thích, đó là “Doanh nhân – người lính thời bình”. Tinh thần người lính, không quản ngại khó khăn gian khổ, quyết tâm vươn lên trong thời bình để làm giàu cho quê hương, đất nước.
Sau này, chính anh Lộc cũng sử dụng hình ảnh Thánh Gióng để làm cúp doanh nhân tiểu biểu, thể hiện khát vọng bay lên, vươn xa của doanh nghiệp, doanh nhân Việt trong thời kỳ hội nhập kinh tế quốc tế.
Đặc biệt, anh là người tiên phong trong việc đề xuất đưa 2 chữ “doanh nhân” vào Hiến pháp năm 2013. Có thể nói với việc hiến định 2 chữ “doanh nhân” trong hiến pháp cho thấy, doanh nhân hôm nay đã được khẳng định ở một vị thế quan trọng như là lực lượng xung kích trên mặt trận kinh tế.
Về mặt tình cảm, cá nhân anh Lộc cũng dành cho đội ngũ doanh nhân khu vực tư nhân những tình cảm, sự quan tâm đặc biệt. Bởi theo anh, khu vực này còn gặp nhiều khó khăn về cơ chế, chính sách. Bởi vậy, trong những năm làm chủ tịch VCCI, anh đã chủ trì tổ chức nhiều hội nghị, diễn đàn nhằm tháo gỡ các rào cản, các điểm nghẽn về cơ chế chính sách, tạo môi trường thuận lợi cho doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp tư nhân phát triển.
Có một điều tôi rất tán thành và luôn ủng hộ anh đó là trong bất kỳ hoàn cảnh nào, doanh nhân cũng luôn phải là người yêu nước, phụng sự tổ quốc. Anh chính là một trong những người đi tiên phong trong việc xóa đi những định kiến lịch sử về giới doanh nhân. Từ những quan điểm phản biện lại định kiến xem doanh nhân là con buôn, con phe, anh đã góp phần đề cao vai trò, trả lại vị thế xứng đáng cho tầng lớp tư sản dân tộc trong lịch sử.
Có thể nói, anh Lộc trong 18 năm làm Chủ tịch VCCI xứng đáng là thuyền trưởng của cộng đồng doanh nghiệp và đội ngũ doanh nhân. Dù nhiều ý tưởng, dự định, đề án của anh và VCCI chưa thể thực hiện do những nguyên nhân khác nhau nhưng trên cương vị cá nhân một chuyên gia kinh tế, một đại biểu quốc hội, một người đứng đầu VCCI, TS Vũ Tiến Lộc đã làm được rất nhiều điều có ích, góp phần xây dựng, bồi dưỡng đội ngũ doanh nhân, xây dựng, kiến tạo môi trường kinh doanh thông thoáng cho doanh nghiệp phát triển.
Tổng kết lại, tôi có thể nói ngắn gọn 2 đóng góp nổi bật nhất của anh Lộc:
Một là miệt mài khẳng định, nâng cao vai trò vị thế của đội ngũ doanh nhân, góp phần tạo ra đội ngũ doanh nhân mới không chỉ làm giàu cho mình mà còn làm giàu cho quê hương, đất nước.
Hai là, tiên phong trong cải cách thể chế, xây dựng môi trường kinh doanh minh bạch, công bằng, bình đẳng giữa các thành phần kinh tế, hướng đến mục tiêu xây dựng đất nước phát triển, hội nhập.
(*) GS. Viện sĩ Danh dự Nguyễn Văn Đệ - Ủy viên UBTW MTTQ Việt Nam; Chủ tịch Hiệp hội Bệnh viện tư nhân Việt Nam; Thành viên Hội đồng tư vấn cải cách TTHC của Thủ tướng Chính phủ