"Ván cược" Afghanistan của Tổng thống Joe Biden

CẨM ANH• 18/04/2021 05:00

Tổng thống Mỹ Joe Biden đã quyết định chấm dứt sự hiện diện quân sự kéo dài 20 năm tại Afghanistan, làm tiêu tốn gần một nghìn tỷ USD, khiến ít nhất 2.300 binh sĩ thiệt mạng.

Tổng thống Mỹ có ý định rút quân khỏi Afghanistan trước ngày 11/9

Tổng thống Mỹ có ý định rút toàn bộ quân đội ra khỏi Afghanistan trước ngày 11/9

Mới đây, Tổng thống Joe Biden thông báo tất cả quân đội Mỹ sẽ được rút khỏi Afghanistan trước ngày 11/9. Trước đó, ông Biden đã nói chuyện với Cựu Tổng thống Barack Obama và cựu tổng thống George W Bush về quyết định này.

Cựu Tổng thống Barack Obama đã ca ngợi quyết định rút quân của Tổng thống Biden. "Sau gần hai thập kỷ khiến quân đội của chúng ta gặp nguy hiểm, đã đến lúc Mỹ nhận ra rằng chúng ta đã hoàn thành tất cả những gì có thể đạt được về mặt quân sự và đã đến lúc đưa những người lính về nước".

Theo một báo cáo của Vụ Khảo cứu Quốc hội Mỹ (CRS), chiến sự ở Afghanistan là chiến dịch quân sự đắt đỏ thứ ba trong lịch sử Mỹ, chỉ sau cuộc xâm lược Iraq và Thế chiến 2. Cụ thể, báo cáo cho biết Mỹ tiêu tốn tổng cộng hơn 900 tỷ USD cho chiến dịch ở Afghanistan.

Chuyên gia Anthony Cordesman, nhà phân tích của Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) nhận định, khác với những người tiền nhiệm, ông Biden có nhiều năm kinh nghiệm làm việc trong lĩnh vực đối ngoại. Đặc biệt, Tổng thống thứ 46 của nước Mỹ nắm rất rõ câu chuyện của Mỹ tại Afghanistan.

“Trước đây khi còn làm Phó Tổng thống, ông Biden đã nhiều lần tranh cãi với ông Obama về vấn đề rút quân đội Mỹ ra khỏi Afghanistan. Mục tiêu chính của ông là duy trì sự hiện diện của quân đội Mỹ mở mức tối thiểu, chủ yếu là để thực hiện các nhiệm vụ chống khủng bố. Cho đến nay, Mỹ đã không còn phải đối mặt với nguy cơ khủng bố như năm 2001. Do đó, ông Biden cho rằng, Mỹ cần tập trung sự hiện diện quân sự ở những khu vực chiến lược khác”, ông Anthony Cordesman đánh giá.

Các cơ quan tình báo Mỹ cho biết họ không tin rằng Al Qaeda hoặc các nhóm khủng bố khác tại quốc gia này có thể gây ra mối đe dọa ngay lập tức đến Mỹ. Nhiều khả năng, trong thời gian tới Mỹ rất có thể sẽ dựa vào sự kết hợp của các lực lượng hoạt động đặc biệt bí mật và các lực lượng tình báo bí mật để tìm và tấn công vào những tổ chức khủng bố vẫn đang hiện diện tại quốc gia Trung Đông này.

Mặc dù vậy, giới quan sát cảnh báo, Tổng thống Biden sẽ phải đánh cược với quyết định này của ông. Với tư cách là Tổng thống, ông Biden phải cân nhắc xem, liệu việc rút quân khỏi Afghanistan như vậy có gây ra nguy cơ lớn khiến Taliban áp đảo lực lượng chính phủ và chiếm các thành phố quan trọng của Afghanistan hay không.

hăm quân đội Mỹ tại tỉnh Maidan Wardak, Afghanistan, năm 2011.

Ông Biden thăm quân đội Mỹ tại tỉnh Maidan Wardak, Afghanistan, năm 2011 khi còn làm Phó tổng thống

Trên thực tế, cho đến thời điểm hiện tại, Chính quyền Afghanistan không thể ngăn chặn các bước tiến của Taliban, và các quan chức Mỹ cũng cho rằng triển vọng hòa bình ở nước này vẫn còn thấp.

Trong những năm qua, Chính phủ Afghanistan đã không củng cố quyền lực trên toàn quốc. Lực lượng an ninh Afghanistan đã mất lãnh thổ sau các cuộc tấn công liên tục của Taliban và phải dựa vào sức mạnh không quân của Mỹ để đánh trả quân nổi dậy.

Stephen Biddle, giáo sư Đại học Columbia, người đã cố vấn cho các chỉ huy của Mỹ ở Afghanistan khuyến cáo, có khả năng Al-Qaeda có thể tái thiết lập cơ cấu căn cứ của mình ở Afghanistan sau khi người Mỹ và các đối tác liên minh của họ rời đi.

Nếu điều này xảy ra, Tổng thống sẽ là người bị đổ tội nếu Afghanistan sụp đổ vào tay Taliban, hoặc thậm chí trở thành thiên đường cho những tên khủng bố với mong muốn tấn công nước Mỹ. Và điều này sẽ là cái cớ thích hợp cho đảng Cộng hòa sử dụng để chống lại Tổng thống trong tương lai.

Rất khó để đánh giá những gì đã đạt được trong 12 năm kể từ khi Cựu Tổng thống Obama leo thang chiến tranh tại khu vực này. Lực lượng an ninh Afghanistan có thể mạnh hơn, mặc dù khả năng phục hồi của họ sẽ được kiểm tra trong trường hợp không có sự hỗ trợ của Mỹ.

Hiện nay, Mỹ đang đối mặt với nhiều thách thức, đặc biệt là việc Trung Quốc và Nga đang gia tăng sự hiện diện chiến lược tại nhiều “điểm nóng” trên thế giới. Nếu ông Biden thực sự có thể khiến cả đất nước tập trung vào các thách thức chiến lược này, việc đưa nước Mỹ thoát khỏi bóng ma khủng bố sẽ trở thành dấu ấn thành công lớn trong nhiệm kỳ của ông.