Vận hội mới của đất nước nhìn từ Nghị quyết XIII: (Kỳ 4) Đột phá từ nguồn nhân lực

LTS: Nhiều tư duy đổi mới mạnh mẽ, sáng tạo và định hướng lớn mang tính đột phá được kết tinh trong Nghị quyết XIII của Đảng. Tất cả đã mở ra triển vọng hiện thực hóa khát vọng sáng tạo phát triển, xây đựng đất nước Việt Nam thịnh vượng, hùng cường.

Tại Văn kiện Đại hội XIII, ba đột phá chiến lược đã được đưa ra để phát triển đất nước trong thời gian tới bao gồm: đột phá thể chế; đột phá về nguồn nhân lực nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao và đột phá về hệ thống kết cấu hạ tầng.

Với đột phá về thể chế, ở bài trước, PGS-TS. Trần Đình Thiên, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam nhận định "vấn đề trọng tâm nhất của phát triển giai đoạn tới là xây dựng thể chế cho phát triển cấu trúc mới". Còn đối với đột phá chiến lược thứ hai – nguồn nhân lực đã được Nghị quyết XIII nêu rõ: Phát triển nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao; ưu tiên phát triển nguồn nhân lực cho công tác lãnh đạo, quản lý và các lĩnh vực then chốt trên cơ sở nâng cao, tạo bước chuyển biến mạnh mẽ, toàn diện, cơ bản về chất lượng giáo dục, đào tạo gắn với cơ chế tuyển dụng, sử dụng, đãi ngộ nhân tài, đẩy mạnh nghiên cứu, chuyển giao, ứng dụng và phát triển mạnh khoa học-công nghệ, đổi mới sáng tạo; khơi dậy khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc, phát huy giá trị văn hoá, sức mạnh con người Việt Nam, tinh thần đoàn kết, tự hào dân tộc trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Theo Đại biểu Bùi Huy Thành (Đoàn Đắk Nông), các văn kiện của Đại hội đã nêu rất rõ là phải phát triển nguồn nhân lực, đặc biệt là nhân lực trong các lĩnh vực khoa học công nghệ, hạ tầng công nghệ thông tin, bởi đây là yếu tố quan trọng nhất và nguồn nhân lực vẫn là yếu tố cơ bản quyết định cho sự phát triển của đất nước.

So với Đại hội XI “Phát triển nhanh nguồn nhân lực nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao, tập trung vào việc đổi mới căn bản và toàn diện nền giáo dục quốc dân; gắn kết chặt chẽ phát triển nguồn nhân lực với phát triển và ứng dụng khoa học, công nghệ”; đến Đại hội XII của Đảng tiếp tục khẳng định vai trò quan trọng của nguồn nhân lực chất lượng cao, thông qua quan điểm: “Công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong giai đoạn tới là tiếp tục đẩy mạnh thực hiện mô hình công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế gắn với phát triển kinh tế tri thức, lấy khoa học, công nghệ, tri thức và nguồn nhân lực chất lượng cao làm động lực chủ yếu...” thì Nghị quyết Đại hội XIII đầy đủ hơn, toàn diện hơn và chính xác hơn.

Trong đó ưu tiên đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho các ngành then chốt như kinh tế tri thức, kinh tế số, ứng phó với biến đổi khí hậu, quản trị phát triển xã hội,... Đây là những ngành then chốt của nước ta để phát triển nhanh và bền vững. Bởi lẽ, nếu dựa vào mô hình tăng trưởng truyền thống trên cơ sở phát huy nguồn tài nguyên thiên nhiên, giá công nhân rẻ thì chúng ta có thể thoát khỏi đói nhưng không thể giàu có được. Vì vậy, phải phát triển dựa vào đổi mới sáng tạo, nhưng đổi mới sáng tạo phải trên cơ sở đẩy mạnh ứng dụng khoa học, công nghệ hiện đại chứ không thể bằng khoa học, công nghệ lạc hậu. Đồng thời, phải biết phát huy hệ giá trị văn hóa, sức mạnh con người Việt Nam.

Muốn vậy, phải tạo đột phá về chất lượng giáo dục, đào tạo, nếu không, điểm nghẽn về nguồn nhân lực chất lượng cao không thể được giải phóng.

TS Seng Kiat Kok - Chủ nhiệm cấp cao bộ môn Quản trị nguồn nhân lực và khởi nghiệp, Đại học RMIT nhận định “Đầu tư vào nguồn nhân lực chất lượng cao là điều cần thiết để đảm bảo sự phát triển của một nền kinh tế năng động, sáng tạo và dựa trên tri thức, qua đó tạo điều kiện cho tăng trưởng bền vững lâu dài trong tương lai”.

Các hiệp định thương mại tự do mới với những đối tác như Liên minh châu Âu (EVFTA) và Vương quốc Anh (UKVFTA) tiếp tục đem đến cơ hội kinh tế mới, đồng thời thúc đẩy các nhu cầu mới liên quan tới đảm bảo chất lượng, năng suất và lực lượng lao động có tay nghề cao.

Cam kết hướng tới môi trường kinh doanh bình đẳng và hấp dẫn cũng giúp Việt Nam thăng hạng trong Chỉ số năng lực cạnh tranh toàn cầu của Diễn đàn Kinh tế Thế giới, cùng với đó là các nỗ lực tập trung và có mục tiêu rõ ràng nhằm đẩy mạnh năng suất lao động để đáp ứng yêu cầu chất lượng của các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới.

Thế giới đang quan tâm tới Việt Nam như một điểm đến kinh doanh hấp dẫn đồng nghĩa với việc nhu cầu về con người và lực lượng lao động có kỹ năng thiết yếu sẽ tăng lên. Việt Nam cần sẵn sàng đáp ứng nhu cầu này, và cùng với trọng tâm phát triển Công nghiệp 4.0, phải cung cấp đủ lực lượng lao động kỹ năng cao. Cần phải tháo gỡ những nút thắt hiện đang tồn tại về nguồn nhân lực và nâng cao năng lực của lực lượng lao động hiện nay.