Ví điện tử - Nhân tố đột phá trong thị trường từ thiện?

QUÂN BẢO• 08/12/2020 11:00

Nhiều chuyên gia dự báo, ví điện tử sẽ là một nhân tố cách mạng, thay đổi mạnh mẽ thị trường từ thiện đang còn nhiều bất cập hiện nay.

Grab kêu gọi chuyển tiền từ thiện qua ví Moca để ủng hộ Miền Trung chống bão.

Tháng 8 vừa qua, ví Momo đứng ra quyên góp qua nền tảng của mình hơn 1 tỷ đồng hỗ trợ chống dịch đợt 2 ở Đà Nẵng. Tháng 10, Grab kêu gọi chuyển tiền từ thiện qua ví Moca để ủng hộ Miền Trung chống bão.

Tuy đây mới chỉ là những chức năng chuyển tiền trung gian đơn thuần, nhưng trên thế giới, người ta đang dự đoán ví điện tử sẽ là một nhân tố cách mạng, thay đổi mạnh mẽ thị trường từ thiện đang còn nhiều bất cập hiện thời.

Tỉ phú Bill Pulte ở Mỹ vừa có một hành động gây sốc: cho đi tiền mặt. Ông tuyên bố tặng hơn 800.000 USD trên Twitter thông qua ứng dụng ví điện tử Cash App cho 3 triệu người theo dõi của mình.

Trên thực tế, Pulte chỉ là một phần của một xu hướng làm từ thiện hoàn toàn mới: sử dụng các ứng dụng tài chính để kêu gọi quyên góp hay trao tặng tiền mặt.

Thông qua các ví điện tử, số tiền hỗ trợ của các “Mạnh Thường Quân” sẽ đi thẳng trực tiếp tới tài khoản của những người cần hỗ trợ.

Nhìn lại những năm cuối của thế kỉ 19, khi đó các tổ chức từ thiện đầu tiên ở Mỹ được thành lập để đối phó với những khủng hoảng kinh tế, nội chiến và làn sóng nhập cư Châu Âu. Hệ thống từ thiện này đã hoạt động trong phần lớn thế kỉ 20 mặc dù luôn bị giám sát vì sự chi tiêu lãng phí và chi phí quá cao.

Có thời điểm Hội Chữ thập đỏ Hoa Kỳ đã quyên góp được 500 triệu USD để tái kiến thiết Haiti sau trận động đất năm 2010 - nhưng chỉ xây được có… 6 ngôi nhà kiên cố.

Trong khi đó, các tổ chức phi lợi nhuận nhỏ hơn và hoạt động chủ yếu dựa vào cộng đồng lại có số tiền mặt ít hơn: 92% trong số 900.000 tổ chức phi lợi nhuận nộp hồ sơ khai thuế vào năm 2016 có ngân sách dưới 1 triệu USD. Ngoài ra, theo tính toán, một hộ gia đình trung bình hiện nay chỉ quyên góp 443 USD cho các tổ chức từ thiện so với 624 USD vào hai năm trước (sau khi đã điều chỉnh theo lạm phát).

Bức tranh này có thể sẽ thay đổi dưới tác động của công nghệ. Sự nổi lên của các nền tảng gọi vốn cộng đồng như GoFundMe, Patreon và Kickstarter làm sống lại hình thức quyên góp trực tiếp vốn đã rất lâu đời. Bên cạnh đó, các ứng dụng thanh toán điện tử như Venmo, Cash App hay Zelle loại bỏ các rào cản trung gian và trở nên bùng nổ hơn trong mùa dịch.

Theo AppTopia, số lượt tải về các ứng dụng này đã tăng 94% từ tháng 3 đến tháng 10/2020. Không phải tất cả người dùng đều sử dụng cho mục đích từ thiện, nhưng điều đó đủ để những chiến dịch từ thiện kiểu như #VenmoItForward, tương tự như “Chung tay cùng Đà Nẵng” của Momo, “Thương về Miền Trung” của Grab được diễn ra khi dịch bùng phát.

Người ta kỳ vọng, thông qua các ví điện tử, số tiền hỗ trợ của các “Mạnh Thường Quân” sẽ đi thẳng trực tiếp tới tài khoản của những người cần hỗ trợ. Việc này hạn chế được nhiều bất cập khi thông qua nhiều bên trung gian như hiện nay.

Tuy nhiên, tương lai này vẫn còn nằm khá xa. Hiện nay còn nhiều vấn đề xung quanh việc quyên góp trực tiếp thông qua ứng dụng. Lấy ví dụ, các ví điện tử dù phát triển rất mạnh thời gian vừa qua nhưng vẫn còn rất nhiều người, đặc biệt là những người khó khăn, vẫn không có “ví”.

Việc quyên góp online nếu diễn ra ở quy mô rộng sẽ là mảnh đất màu mỡ cho lừa đảo. Các tổ chức từ thiện có thể chưa đủ kiến thức để đảm bảo việc quyên góp diễn ra thành công mà không có yếu tố lừa đảo. Và không phải ai cũng có thể nhiều tiền, “năng động” như tỉ phú Pulte: ngoài việc trao tặng tiền qua Cash App, ông còn phục vụ hơn 2.000 suất ăn và gà tây trong dịp lễ Tạ Ơn.