Vì sao tỷ giá USD chợ đen thấp hơn ngân hàng?

Tỷ giá trung tâm ngày 27/2 tiếp tục được NHNN điều chỉnh giảm 2 đồng xuống 22.908 đồng/USD. Đây là phiên thứ 2 tỷ giá trung tâm được điều chỉnh giảm. Với biên độ +/-3% đang được áp dụng, tỷ giá trần là 23.595 đồng/USD và tỷ giá sàn là 22.223 đồng/USD. Cùng ngày, Sở giao dịch NHNN mua vào ở mức 23.200 đồng và bán ra ở mức 23.547 đồng, không đổi so với phiên trước đó.

Tỷ giá tại nhiều ngân hàng cũng giảm nhẹ 5-10 đồng/USD ở cả chiều mua lẫn chiều bán, hiện giá mua vào phổ biến ở mức 23.140 – 23.160 đồng/USD, còn giá bán ra ở mức 23.240 – 23.260 đồng/USD; chênh lệch bán - mua khoảng 80 - 100 đồng/USD. Cụ thể, hiện giá mua – bán USD tại Vietcombank được niêm yết ở mức 23.150/23.250 đồng/USD; tại BIDV là 23.165/23.265 đồng/USD…

Theo một chuyên gia ngân hàng, tỷ giá trong nước giảm một phần cũng bởi đồng USD trên thị trường thế giới quay đầu giảm khá mạnh trong thời gian gần đây sau những thông tin tích cực từ cuộc đàm phán thương mại Mỹ - Trung. Đặc biệt ngày 24/2 vừa qua, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã tuyên bố gia hạn thời hạn nâng thuế đối với 200 tỷ USD hàng hóa của Trung Quốc. Bên cạnh đó, việc FED phát đi tín hiệu chấm dứt chương trình thu hẹp bảng cân đối tài sản trong năm nay và sẽ “kiên nhẫn” với lộ trình tăng lãi suất cũng tạo nhiều sức ép lên đồng bạc xanh.

Trong khi đó, nguồn cung ngoại tệ trong nước hiện đang rất dồi dào khi cán cân thương mại thặng dư kỷ lục 6,8 tỷ USD trong năm 2018 và tiếp tục thặng dư hơn 800 triệu USD trong tháng 1/2019; giải ngân vốn FDI cũng tăng 9,8% đạt 2,58 tỷ USD trong 2 tháng đầu năm nay. Đặc biệt là nguồn kiều hối chảy mạnh về Việt Nam trong thời gian trước Tết.

Trong khi đó, giá USD trên thị trường chợ đen cũng giảm. Thế nhưng, có một diễn biến rất đáng chú ý trên thị trường trong mấy ngày gần đây đó là giá bán USD chợ đen thường xuyên thấp hơn giá bán tại các ngân hàng, cho dù giá mua vào vẫn được duy trì cao hơn. Đơn cử, ngày 27/2 giá mua vào USD trên thị trường tự do tại Hà Nội phổ biến ở mức 23.185 đồng/USD, còn giá bán ra chỉ là 23.205 đồng/USD, giảm 15 đồng so với ngày 26/2; giá mua - bán USD chợ đen tại TP.HCM phổ biến ở mức 23.190/23.230 đồng/USD.

Lý giải về diễn biến này, theo vị chuyên gia ngân hàng trên, giá USD chợ đen cũng chịu sự chi phối của quy luật cung- cầu. Hiện nguồn cung ngoại tệ trong nền kinh tế đang rất dồi dào, nhất là nguồn kiều hối, trong khi nhu cầu thời gian sau Tết thường không lớn nên giá giảm là điều tất yếu. Còn việc giá bán ra USD chợ đen thấp hơn, một mặt có thể do giới thương nhân chợ đen muốn giải phóng nhanh lượng ngoại tệ mua vào, mặt khác do họ không phải trả chi phí cho bộ máy cồng kềnh như các nhà băng nên chỉ “ăn” chênh lệch ở mức vừa phải.

Thế nhưng, nếu chỉ những nguyên nhân này, tại sao giá bán USD chợ đen thời gian trước luôn cao hơn giá bán tại ngân hàng?. Vì lẽ đó, có thể còn một lý do nữa khiến các ngân hàng không mặn mà giảm sâu giá bán ra đó là chốt chặn 23.200 đồng/USD mà Sở giao dịch NHNN đang mua vào USD từ các NHTM. Rõ ràng nếu giảm giá bán ra USD ngang bằng với thị trường chợ đen chẳng thà các NHTM bán cho NHNN với số lượng lớn còn hơn là bán từng món nhỏ lẻ với giá chỉ cao hơn có một chút.

“Tuy nhiên, người dân cần lưu ý việc mua – bán ngoại tệ trên thị trường tự do có thể bị phạt rất nặng. Hiện pháp luật chỉ cho phép người dân bán ngoại tệ tại các điểm thu đổi ngoại tệ được phép và chỉ được mua ngoại tệ tại ngân hàng được phép kinh doanh ngoại hối”, vị chuyên gia trên cảnh báo.

Mặc dù vậy, diễn biến trên cũng là một chỉ báo cho thấy thị trường ngoại tệ đang trong trạng thái tương đối ổn định, thanh khoản ngoại tệ dồi dào do nguồn cung lớn. Điều đó cũng đang tạo điều kiện thuận lợi để NHNN tiếp tục mua vào USD gia tăng quỹ dự trữ ngoại hối quốc gia sau khi cơ quan này đã mua được tới 4 tỷ USD trong tháng đầu năm nay.

Đồng tình với nhận định này, song theo nhiều chuyên gia ngân hàng, áp lực tỷ giá thời gian tới vẫn còn rất lớn khi mà căng thẳng về kinh tế, chính trị trên thế giới chưa giảm xuống, đặc biệt là cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung vẫn diễn biến khó lường. Theo TS. LS Bùi Quang Tín, nếu cuộc chiến tranh thương mại giữa hai cường quốc kinh tế lớn nhất thế giới này không được giải quyết một cách rốt ráo thì nhiều khả năng đồng NDT sẽ tiếp tục bị phá giá, tạo áp lực khiến các ngoại tệ khác cũng giảm giá theo, từ đó gây áp lực lên tỷ giá.