Vì sao văn bằng, chứng chỉ giả “tung hoành”?

Mua bằng dễ hơn mua rau

Anh Trần Tiến Vũ (huyện Sóc Sơn, Hà Nội) cho biết, một ngày giữa tháng 5/2021, anh Vũ bất ngờ nhận được tin nhắn từ số điện thoại +84941286584 với nội dung "Em nhận làm các loại giấy phép lái xe hạng: A,B,C,D,F... Bằng Đại học, Cao đẳng, Trung cấp, Cấp 3 và Tất cả các loại chứng chỉ khác, đảm bảo hài lòng... Liên hệ: 03993976xx".

Ngạc nhiên với thông tin độc giả cung cấp, chúng tôi gọi vào số 03993976xx để xác minh về tin nhắn. Đầu dây bên kia là một người đàn ông nói giọng miền Bắc, xác nhận tin nhắn đó là đúng và có làm tất cả các loại giấy tờ từ giấy phép lái xe, đến bằng đại học, thạc sĩ, tiến sĩ.

"Bên em nhận làm tất cả các loại giấy tờ, bằng cấp. Anh cần bằng cấp loại gì, trường nào thì cứ báo và chỉ cần chụp chứng minh nhân dân gửi qua zalo cho em. Khoảng 7-10 ngày sau là có bằng, anh có địa chỉ nhà là có người giao bằng tận nhà, nhận bằng xong thì mới giao tiền cho bên em" - người này cho biết.

Khi chúng tôi hỏi về việc làm bằng Đại học Ngoại ngữ, người đàn ông đề nghị chúng tôi cung cấp họ tên, ngày, tháng, năm sinh, xếp loại bằng và năm tốt nghiệp.

"Bằng Đại học giá 6 triệu đồng, thạc sĩ giá 7 triệu đồng, tiến sĩ thì 8 triệu đồng. Mình đảm bảo hàng chuẩn phôi thật, dấu thật và lưu hành thoải mái. Cầm bằng này, anh đi xin việc được khắp nơi, kể cả cơ quan nhà nước vì nhìn như thật 100% không ai biết được", người này cam kết.

Thực tế, nạn mua bán bằng cấp, chứng chỉ giả đã xuất hiện từ nhiều năm qua và gần đây lại tiếp tục rộ lên với sự phát triển của mạng xã hội.

Theo đó, chỉ cần gõ dòng chữ “mua bằng giả”, lập tức có hàng trăm trang web hiện ra như tranglambanggiatot.com; muabangtotnghep.com; lambangcapnhanh.com… Các trang này công khai số điện thoại và lời giới thiệu hấp dẫn như bằng, chứng chỉ chất lượng tốt, giá cạnh tranh. Trang lambanggiatot.com có số điện thoại 0908978667 quảng cáo làm bằng giả từ... phôi thật, dấu nổi và tem 7 màu, giống thật 100% và giá rẻ.

Một tài khoản có tên "Làm bằng đại học ....” trên Facebook cũng quảng cáo rằng nhận làm các loại bằng đại học, cao đẳng, chứng minh thư nhân dân, hộ khẩu, hộ chiếu, bằng lái xe ôtô các hạng... Họ cam kết phôi gốc, tem thật (bảy màu và sáu cánh), dấu mộc giáp lai nổi.

Trong ba ngày kể từ khi “chốt” đơn người mua sẽ nhận được hàng. Tuy nhiên, nếu khách cần gấp trong ngày sẽ phải chi thêm từ 500.000 đến một triệu đồng.

Khi người mua ngỏ ý sợ bị công an bắt quả tang lúc đang giao dịch, người bán bằng liền trấn an mọi quy trình từ sản xuất đến giao hàng đều khép kín nên “không phải sợ”. Họ nói việc bị phát hiện là "không thể" bởi bằng giả giống bằng thật “đến từng chi tiết nhỏ nhất”. Để củng cố hơn niềm tin, người bán sẵn sàng gọi video qua mạng xã hội để khách hàng kiểm chứng bằng.

Chế tài chưa đủ răn đe

Thực tế thời gian qua, nhiều vụ việc mua bán văn bằng, giấy tờ  giả đã bị cơ quan chức năng phát hiện và xử lý, tuy nhiên cho đến nay, tình trạng này vẫn không có dấu hiệu “hạ nhiệt”, thậm chí, còn đang công khai gây bức xúc dư luận xã hội.

Trao đổi với Diễn đàn Doanh nghiệp, Luật sư Nguyễn Trọng Hiệp – Giám đốc Công ty Luật HPVN cho biết, pháp luật đã quy định xử lý đối với hành vi làm giả con dấu, tài liệu của cơ quan, tổ chức và sử dụng con dấu, tài liệu giả của cơ quan, tổ chức. Điều 341 BLHS năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017 quy định, phạt 30 triệu đồng đến 100 triệu đồng và 2 năm tù đối với hành vi làm, sử dụng bằng giả; phạt tù từ 2 đến 5 năm trong trường hợp có tổ chức, phạm tội 2 lần trở lên hoặc làm từ 2 đến 5 con dấu, tài liệu khác; phạt tù từ 3 đến 7 năm trong trường hợp làm 6 con dấu, tài liệu hoặc giấy tờ khác trở lên, sử dụng con dấu, tài liệu, giấy tờ khác, thực hiện tội phạm rất nghiêm trọng hoặc tội phạm đặc biệt nghiêm trọng, thu lợi bất chính 50 triệu đồng trở lên…

“Luật đã quy định xử phạt cả hành vi làm và sử dụng bằng giả. Cùng với phạt tù, còn có biện pháp chế tài kèm theo là phạt tiền. Có thể, mức phạt này chưa đủ nặng để răn đe nên tình trạng này vẫn tồn tại”, Luật sư Nguyễn Trọng Hiệp nói. 

Cũng theo luật sư Hiệp, hạn chế hiện nay là việc quy định của pháp luật cũng như thực thi, áp dụng luật đối với đối tượng mua bán và sử dụng bằng cấp giả chưa nghiêm.

Luật quy định, người sử dụng bằng cấp giả bị phát hiện khi chưa có hành vi nhằm lừa dối cơ quan tổ chức hoặc công dân thì căn cứ Điều 16, Nghị định 138/2013 để xử phạt hành chính. Như vậy, với hành vi công khai mua bán văn bằng giả trên mạng nếu phát hiện cũng chỉ dừng lại ở xử phạt hành chính.

Luật sư Hiệp cho rằng, biện pháp xử lý đối với hành vi sử dụng bằng giả cũng chưa nghiêm. Thực tế ở nhiều đơn vị, địa phương mỗi khi phát hiện cán bộ, nhân viên sử dụng bằng giả, phần lớn là cho nghỉ việc chứ ít áp dụng xử lý hình sự. Chính sự nương nhẹ, không nghiêm với đối tượng sử dụng bằng giả đã dẫn đến tình trạng xem thường pháp luật. Hậu quả của việc sử dụng bằng giả để lại cho xã hội rất lớn, gây nhiều hệ lụy nặng nề. Để ngăn nạn công khai mua bán bằng giả như hiện nay, cần điều chỉnh quy định pháp luật, phải áp dụng biện pháp hình sự với hành vi này.

“Cơ quan, đơn vị nên chuyển cơ quan chức năng để xử lý hình sự thay vì cho nghỉ việc với cán bộ sử dụng bằng giả. Một khi xử lý hình sự, chế tài mạnh đủ răn đe, sẽ chấm dứt được nạn mua bán bằng giả công khai như hiện nay”, Luật sư Hiệp nói.