Vì sao xe hybrid khó bán tại Việt Nam?

TRẦN THỦY• 21/02/2024 11:30

Giai đoạn 2020-2023 có hơn 1,3 triệu ô tô bán ra tại Việt Nam nhưng chỉ có khoảng 10.000 xe hybrid. Dù là xe xanh nhưng công nghệ hybrid vẫn không được người tiêu dùng đón nhận.

>> Ô tô hybrid khó hy vọng sẽ phổ biến tại Việt Nam

Doanh số thấp

Theo số liệu của Công ty Toyota Việt Nam, doanh nghiệp đang phân phối nhiều mẫu xe hybrid nhất, doanh số bán dòng sản phẩm này năm 2023 đạt 2.639 xe và doanh số bán tích lũy tính từ năm 2020 - 2023 đạt 8.474 xe. Tổng cộng của các hãng xe khác, doanh số bán tích lũy xe hybrid đến hết năm 2023 chỉ hơn 10.000 chiếc. Con số này không đáng kể so với hơn 1,3 triệu ô tô bán ra trên thị trường Việt Nam giai đoạn 2020-2023. Ước tính hiện nay có chưa tới 20.000 xe hybrid lưu hành tại Việt Nam, chiếm tỷ lệ rất nhỏ trong tổng số hơn 6 triệu ô tô các loại.

Hybrid là dòng xe lai, sử dụng động cơ đốt trong kết hợp với động cơ điện. Tính ưu việt của xe hybrid ở chỗ kết hợp được những lợi thế của xe xăng, dầu và điện. Xe hybrid vận hành mượt mà ở dải tốc độ thấp nhưng khi cần, vẫn tăng tốc tốt. Sự xuất hiện của động cơ điện và khả năng vận hành độc lập với động cơ đốt trong ở một số thời điểm, giúp xe giảm tiêu hao nhiên liệu lẫn phát thải đáng kể so với xe động cơ đốt trong truyền thống.

Lượng khí thải ra môi trường của xe hybrid thấp hơn nhiều so với các loại ô tô chỉ sử dụng duy nhất động cơ đốt trong. Đây cũng là một giải pháp để giảm phát thải carbon. Trong khi đó, sử dụng xe hybrid, người tiêu dùng không cần thay đổi thói quen, vẫn đổ xăng bình thường. Xe hybrid không chỉ giải quyết được bài toán hạ tầng trạm sạc hiện vẫn còn hạn chế mà còn không ảnh hưởng lên hệ thống điện quốc gia vốn đã quá tải. Với các quốc gia như Việt Nam, xe hybrid được đánh giá là giải pháp hợp lý hơn ở thời điểm hiện tại.

Hiện nay, xe hybrid (không sạc ngoài), có mức thuế tiêu thụ đặc biệt như xe động cơ đốt trong truyền thống, từ 35-150% tùy dung tích xi lanh. Người mua xe hybrid tại Việt Nam cũng phải nộp lệ phí trước bạ từ 10% -12% giống các loại xe dùng động cơ đốt trong.

Như vậy, dù được xếp vào dòng xe xanh, tức giảm phát thải và ít tiêu hao nhiên liệu hơn so với xe động cơ đốt trong truyền thống, nhưng xe hybrid (không sạc ngoài) chưa có ưu đãi nào về thuế, phí. Trong khi đó, xe hybrid thường có giá bán cao hơn phiên bản thuần động cơ đốt trong, do có thêm động cơ điện và bộ pin. Đây là lí do khiến dòng xe hybrid, dù được các hãng đẩy mạnh trong bán ra khoảng 3 năm trở lại đây nhưng doanh số không như mong đợi.

Không khuyến khích sử dụng?

Theo dự báo, nhu cầu về ô tô tại Việt Nam sẽ tăng mạnh trong 15 năm tới. Đến 2025 sẽ đạt quy mô 800.000 xe/năm, đến năm 2030 đạt 1 triệu xe/năm và sau 2035 đạt 1,8 triệu xe/năm.

Nhu cầu ô tô tăng nhanh nếu không có các giải pháp khuyến khích sử dụng xe xanh, nguy cơ ô nhiễm ngày càng nặng nề. Chương trình hành động về chuyển đổi năng lượng xanh, giảm phát thải khí carbon và metan đã được Chính phủ phê duyệt vào tháng 7/2022. Theo đó, Việt Nam sẽ bắt đầu hạn chế xe xăng, dầu từ 2040 và chuyển hoàn toàn sang xe thuần điện vào 2050. Tuy nhiên, theo nhiều nhận định, quá trình chuyển đổi sang xe thuần điện không như mong đợi, sẽ diễn ra chậm hơn, và xe điện không thể thống trị toàn bộ thị trường.

Để giảm ô nhiễm môi trường, chuẩn bị cho mục tiêu trung hòa carbon vào năm 2050, Việt Nam cần những ưu đãi đặc biệt dành riêng cho các dòng xe điện hóa, trong đó có xe hybrid.

Tuy nhiên, nhiều năm qua các doanh nghiệp ô tô đã đề xuất tới cơ quan chức năng, cần có chính sách ưu đãi cho xe hybrid (không sạc ngoài), để khuyến khích người dân sử dụng, nhằm hạn chế tác hại môi trường và phổ biến công nghệ mới nhưng không được chấp nhận.

Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA) cho rằng, Chính phủ cần có thêm những “trợ lực” cho xe hybrid (không sạc ngoài). Cụ thể là cần ưu đãi thuế, phí với dòng sản phẩm này. Thuế phí giảm, sẽ giúp giảm giá bán, qua đó tạo cơ hội cho công nghệ mới phổ biến, loại bỏ dần công nghệ cũ, giảm tác hại tới môi trường.

Đại diện Toyota Việt Nam cho rằng, trung hòa carbon là mục tiêu và có nhiều con đường để đạt tới. Các giải pháp khác nhau, phục vụ cho mục tiêu đó đều được ghi nhận. Xe hybrid đã khẳng định giá trị của nó trong tiến trình phát triển hướng đến giảm phát thải carbon. Vì vậy, không nên đối xử với xe hybrid giống như xe động cơ đốt trong thông thường.