Việt Nam - "điểm đến vàng" của các tập đoàn logistics

Ngân hàng Thế giới (WB) và S&P Global Market Intelligence vừa công bố Chỉ số hiệu suất cảng container (CPPI) giai đoạn 2020 - 2024, đánh giá 403 cảng container toàn cầu.

Theo báo cáo, bộ dữ liệu lần này bao gồm hơn 175.000 lượt tàu cập cảng và 247 triệu lượt di chuyển container. Chỉ số CPPI phản ánh thời gian xử lý hàng hóa tại cảng: thứ hạng càng cao cho thấy hiệu quả phục vụ tàu càng tốt. Hầu hết các cảng nằm trong nhóm dẫn đầu đều là trung tâm xuất nhập khẩu và trung chuyển lớn của thế giới.

Trong danh sách 20 cảng container có hiệu suất cao nhất, cụm cảng Cái Mép (Bà Rịa - Vũng Tàu) duy trì hạng 7 toàn cầu về chỉ số hiệu quả, vượt qua nhiều cảng nổi tiếng như Hong Kong, Yokohama (Nhật Bản) hay Tanjung Pelepas (Malaysia).

Trong khi đó, cảng biển Hải Phòng - cửa ngõ miền Bắc cũng gây ấn tượng khi tăng tới 40 bậc, lọt top 30 thế giới và thuộc nhóm cảng có cải thiện vượt trội nhất. Các cảng Sài Gòn, Cát Lái, Đà Nẵng, Quy Nhơn, Chu Lai cũng hiện diện trong bảng xếp hạng.

Ngoài cảng Cái Mép và Hải Phòng, nhiều cảng khác của Việt Nam cũng góp mặt trong bảng xếp hạng: Sài Gòn (116), Cát Lái (122), Đà Nẵng (128), Quy Nhơn (150), Chu Lai (157). Báo cáo năm 2024 chỉ số CPPI toàn cầu có xu hướng giảm do tác động từ các yếu tố địa chính trị và biến đổi khí hậu. Khủng hoảng Biển Đỏ buộc tàu vận tải Á – Âu phải đi vòng qua Mũi Hảo Vọng, trong khi tình trạng thiếu nước tại kênh đào Panama làm giảm lưu lượng hàng hóa qua lại, khiến thời gian vận chuyển kéo dài và nhiều cảng biển lớn rơi vào tình trạng tắc nghẽn.

Theo WB, sự bứt phá về hiệu quả khai thác cảng đã biến Việt Nam thành “điểm đến vàng” của các tập đoàn logistics, công nghiệp phụ trợ và năng lượng tái tạo. Hàng loạt “ông lớn” như Hutchison Ports, APMT, PSA hay DP World đã và đang đầu tư mạnh mẽ vào các bến cảng trọng điểm, không chỉ mang vốn mà còn mang theo công nghệ, kinh nghiệm quản lý chuẩn quốc tế.

Chuyên gia hàng hải quốc tế cũng nhận định, cảng biển không chỉ phục vụ logistics mà còn mở ra cơ hội thu hút dòng vốn FDI, tạo thêm việc làm, thúc đẩy công nghiệp và bất động sản lĩnh vực logistics. Cảng kết nối trực tiếp với các khu công nghiệp ven biển đang trở thành lợi thế cạnh tranh đặc biệt, biến Việt Nam thành trung tâm logistics mới của châu Á.

Trước đó, đầu tháng 9, tạp chí Lloyd’s List (Anh) và hãng tư vấn Dynamar (Hà Lan) cũng vừa đưa TPHCM, Hải Phòng và Cái Mép vào top 100 cảng container lớn nhất thế giới năm 2025, với sản lượng bứt phá. Tổng lượng hàng hóa qua ba cảng đạt hơn 23,2 triệu TEU năm 2024, đưa Việt Nam lên hạng 6 toàn cầu về khối lượng xử lý, vượt qua cả UAE, Ấn Độ, Nhật Bản và Tây Ban Nha.

Tuy nhiên, WB đánh giá Việt Nam vẫn đối mặt với thách thức về kết nối giao thông và logistics phụ trợ. Hệ thống đường sắt, cảng cạn ICD còn hạn chế; giao thông thủy nội địa chưa phát huy hết tiềm năng. Các chuyên gia khuyến nghị cần đầu tư đồng bộ hạ tầng kết nối, thúc đẩy chuyển đổi xanh và số hóa để duy trì sức cạnh tranh dài hạn.