Việt Nam kiên trì đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ

Đó là đề nghị trong định hướng công tác tuyên truyền về công tác đối ngoại trong thời gian tới của Phó Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương Phan Xuân Thủy tại Hội nghị Báo cáo viên Trung ương tháng 8/2022 do Ban Tuyên giáo Trung ương tổ chức vào ngày 10/8.

“Một dân tộc không tự lực cánh sinh mà cứ ngồi chờ dân tộc khác giúp đỡ thì không xứng đáng được độc lập.” – Hồ Chí Minh (Ngày 13/7/1952)

Nhìn lại 36 năm thực hiện công cuộc đổi mới, 30 năm thực hiện Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, lý luận về đường lối đổi mới, về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội của Việt Nam ngày càng hoàn thiện và từng bước được hiện thực hóa.

Đất nước đã đạt được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử, phát triển mạnh mẽ, toàn diện so với những năm trước đổi mới. Quy mô, trình độ nền kinh tế được nâng lên. Đời sống nhân dân cả về vật chất và tinh thần được cải thiện rõ rệt. Như lời của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng: “Đất nước ta chưa bao giờ có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế như ngày nay”.

Tuy nhiên, tình hình quốc tế, khu vực diễn biến nhanh chóng, phức tạp, khó lường. Cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn và tranh chấp lãnh thổ, chủ quyền biển, đảo giữa các nước trong khu vực diễn ra gay gắt, tiềm ẩn nguy cơ xung đột, mất ổn định… Nó đặt ra không ít vấn đề liên quan đến độc lập, tự chủ và nhiệm vụ hội nhập quốc tế, phát triển của đất nước hiện nay vẫn đang đứng trước nhiều khó khăn, thách thức.

Đáng chú ý, trong lĩnh vực đối ngoại, có một số luận điệu vẫn cho rằng, Việt Nam phải chọn “nghiêng về bên này”, “ngả về bên kia” trong mối quan hệ với các nước trên thế giới, ví dụ như phải “nghiêng” về phía Hoa Kỳ và “bài trừ” Trung Quốc hoặc ngược lại. Họ cho rằng, không nên “đi dây” trong quan hệ với các nước lớn, Việt Nam cần phải “dựa vào một cường quốc” mới phát triển được.

Thế nhưng, cần phải khẳng định rõ, Việt Nam đang thực hiện chính sách đối ngoại độc lập, tự chủ, trên cơ sở tôn trọng những khác biệt về chính trị, bảo đảm lợi ích của nhau. Mục đích của Việt Nam là bảo đảm lợi ích tối cao của quốc gia – dân tộc, trên cơ sở các nguyên tắc cơ bản của luật pháp quốc tế, bình đẳng và cùng có lợi.

Thực tế cho thấy, các lãnh đạo cấp cao Việt Nam luôn nhất quán, xuyên suốt quan điểm là phải bảo đảm tính độc lập, tự chủ, không phụ thuộc vào bất cứ nước lớn hay nhóm nước nào.

Chẳng hạn, trong buổi gặp gỡ, tiếp đón Phó Tổng thống Mỹ Kamala Harris, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc khẳng định: “Việt Nam nhất quán thực hiện chính sách đối ngoại độc lập, tự chủ và sẵn sàng là đối tác tin cậy, đóng góp tích cực vào hòa bình, ổn định và phát triển khu vực cũng như trên thế giới”. 

Để tăng cường đoàn kết, hợp tác quốc tế, trước hết phải phát huy độc lập, tự chủ. Chủ tịch Hồ Chí Minh từng nói: “Một dân tộc không tự lực cánh sinh mà cứ ngồi chờ dân tộc khác giúp đỡ thì không xứng đáng được độc lập”. Người còn đặc biệt nhấn mạnh: “Ta có mạnh thì họ mới chịu đếm xỉa đến. Thực lực của ta là sức mạnh tổng hợp mọi mặt gồm cả chính trị, kinh tế, văn hóa, quốc phòng, an ninh, đối ngoại…”.

Nhân đây để nói, định hướng tuyên truyền về công tác đối ngoại trong thời gian tới mà Phó Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương đề nghị tại Hội nghị Báo cáo viên Trung ương là hoàn toàn đúng đắn. Đó là trương tích cực, chủ động đoàn kết, hợp tác quốc tế trên cơ sở độc lập, tự chủ, tôn trọng lẫn nhau. Thực hiện phương châm “không gây thù oán với một ai”, “thêm bạn, bớt thù” và “giúp bạn là tự giúp mình”.

Nói về mối quan hệ cộng sinh quốc tế, Henry Temple Palmerston - một chính khách Anh đã nói: “Giữa các nước không có đồng minh vĩnh viễn và không có kẻ thù truyền kiếp, chỉ có quyền lợi dân tộc là lâu dài mà thôi”.

Và trong bối cảnh toàn cầu hoá hiện nay, Việt Nam đang đẩy mạnh việc song phương hoá, đa phương hoá các mối quan hệ quốc tế. Tuỳ từng thời kỳ, từng giai đoạn lịch sử nhất định, những nội dung, hình thức và mức độ hợp tác có sự khác nhau với mỗi quốc gia, nhưng chúng ta luôn đảm bảo tính độc lập tự chủ.

Bởi vì, một khi “chọn bên”, quyết định “nghiêng” về một phía cũng đồng nghĩa với việc chúng ta trở thành phụ thuộc, mất độc lập, tự chủ, thậm chí là trở thành “con rối” trên bàn cờ chính trị và có thể bị “hi sinh” bất cứ khi nào.

Rõ ràng, chỉ có việc giữ vững thế trung lập, không “nghiêng bên này”, “ngả bên kia” mới giúp Việt Nam đứng vững và duy trì mối quan hệ hợp tác với các quốc gia trong bối cảnh quan hệ quốc tế đang có những xoay vần nhanh chóng như hiện nay.