Việt Nam tiếp nhận ghế Chủ tịch ASEAN

Việc chuyển giao ghế Chủ tịch ASEAN diễn ra trong lễ bế mạc Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 35 và các hội nghị cấp cao liên quan tại Trung tâm Hội nghị Quốc tế Grand Diamond ở thủ đô Bangkok, Thái Lan.

Theo đó, vai trò Chủ tịch ASEAN năm 2020 đã được Thủ tướng Thái Lan Prayut Chan-o-cha trao cho Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc. 

Thủ tướng Thái Lan Prayut Chan-o-cha phát biểu tại buổi lễ.

Phát biểu tại buổi lễ, Thủ tướng Thái Lan Prayut Chan-o-cha bày tỏ tin tưởng "Việt Nam sẽ tiếp nhận vai trò Chủ tịch ASEAN từ Thái Lan với niềm tự hào và thực hiện giấc mơ của ASEAN nhằm thúc đẩy quan hệ đối tác để duy trì hòa bình, tự do, an ninh và thịnh vượng trong khu vực trong hiện tại và tương lai".

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhận búa Chủ tịch ASEAN từ Thủ tướng Chan-o-cha.

Phát biểu tại buổi lễ, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã công bố Chủ đề của năm ASEAN 2020 là “Gắn kết và Chủ động thích ứng”.

Thủ tướng cho biết, năm 2020 đánh dấu 5 năm hình thành Cộng đồng ASEAN. Trên nền móng vững chắc của hơn 5 thập kỷ phát triển của ASEAN, các quốc gia thành viên, tuy đa dạng về kinh tế, lịch sử, văn hóa, tiếp tục gắn kết chặt chẽ với nhau bởi những giá trị, tình cảm cộng đồng và trách nhiệm, lợi ích dưới một mái nhà chung.

Trong bối cảnh các nỗ lực liên kết khu vực, xây dựng Cộng đồng đang được đẩy mạnh, trước những biến động mau lẹ, phức tạp của môi trường khu vực và quốc tế, khả năng gắn kết vững bền, hơn lúc nào hết, càng có ý nghĩa quan trọng đối với ASEAN. Chất keo tạo nên sự gắn kết đó chính là khả năng duy trì mẫu số lợi ích chung cả về chiến lược và kinh tế giữa các nước thành viên cũng như việc gìn giữ và lan tỏa ý thức và bản sắc Cộng đồng trong các tầng lớp nhân dân, Thủ tướng nói. 

“Trong năm 2020, chúng tôi mong muốn sẽ tập trung tăng cường sự gắn kết bền vững của ASEAN thông qua củng cố đoàn kết, thống nhất, gia tăng liên kết kinh tế và kết nối, làm sâu sắc hơn các giá trị và đặc trưng của Cộng đồng ASEAN, cải tiến, nâng cao hiệu quả hoạt động của bộ máy ASEAN và đẩy mạnh quan hệ đối tác của ASEAN trong cộng đồng toàn cầu”, Thủ tướng khẳng định.

 Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc phát biểu tại lễ chuyển giao cương vị Chủ tịch ASEAN 2020 cho Việt Nam

Việt Nam sẽ bắt đầu đảm nhận vai trò Chủ tịch ASEAN từ ngày 1/1/2020. Tuy nhiên, công tác chuẩn bị đã được thực hiện từ cách đây hơn nửa năm. Nhằm chuẩn bị và đạt được kết quả toàn diện trong vai trò Chủ tịch ASEAN năm 2020 của Việt Nam, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc quyết định thành lập một Ủy ban Quốc gia đặc trách vấn đề này ngay từ tháng 12/2018.

Ủy ban này có tên gọi đầy đủ là Ủy ban Quốc gia chuẩn bị và thực hiện vai trò Chủ tịch ASEAN năm 2020 của Việt Nam, do Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh làm Chủ tịch. Nhiệm vụ của Ủy ban này là giúp Thủ tướng chỉ đạo, đôn đốc, điều phối, hướng dẫn các bộ, cơ quan, địa phương về các lĩnh vực công tác có liên quan đến việc chuẩn bị và thực hiện vai trò Chủ tịch ASEAN của Việt Nam năm 2020.

Phát biểu chỉ đạo trong lễ ra mắt UBQG ASEAN 2020 tháng 12/2018, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã nhấn mạnh, việc Việt Nam đảm nhận vai trò Chủ tịch ASEAN 2020 có ý nghĩa quan trọng, vừa là trách nhiệm, vừa là cơ hội để nâng cao vị thế, vai trò của Việt Nam trong khu vực và trên trường quốc tế. 2020 cũng là một năm có nhiều dấu mốc lớn đối với cả Việt Nam và ASEAN.

Theo đó, Việt Nam luôn xác định ASEAN là ưu tiên hàng đầu, là “hòn đá tảng” trong ngoại giao đa phương. Đó cũng chính là tinh thần Chỉ thị số 25 của Ban Bí thư về việc đẩy mạnh và nâng tầm đối ngoại đa phương đến năm 2030, kim chỉ nam cho hoạt động đối ngoại đa phương trong hơn 10 năm tới.

“Tôi mong rằng chúng ta sẽ cùng nỗ lực hành động để tổ chức Năm Chủ tịch ASEAN 2020 thành công toàn diện với 3 thành công: (1) thành công về nội dung; (2) thành công trong bảo đảm an ninh, an toàn, trọng thị về lễ tân và (3) thành công về quảng bá hình ảnh, bản sắc văn hóa, đất nước, con người Việt Nam”, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khẳng định.

Theo tiến trình, đến năm 2020, ASEAN sẽ đi được nửa chặng đường triển khai các kế hoạch tổng thể về xây dựng Cộng đồng ASEAN (2025). Do đó, việc tổ chức thành công năm Chủ tịch ASEAN 2020 có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong việc nhìn lại, đánh giá những gì đã làm được theo kế hoạch và định hướng chính xác những gì cần phải làm trong thời gian tới để thực hiện thành công mục tiêu xây dựng Công đồng ASEAN vào năm 2025.

Chủ đề và các ưu tiên của Năm Chủ tịch ASEAN 2020 sẽ bảo đảm nhất quán với các ưu tiên ASEAN trong giai đoạn hiện nay, đồng thời tiếp nối ưu tiên của các năm Chủ tịch trước, tập trung vào thúc đẩy gắn kết nội khối và khả năng thích ứng của ASEAN trước những biến động của thời cuộc.

Ở giai đoạn trước đó, ngay từ khi trở thành thành viên của ASEAN năm 1995, Việt Nam đã luôn là thành viên tham gia chủ động, tích cực và có trách nhiệm trong thúc đẩy hợp tác ASEAN.

Theo Thứ trưởng Ngoại giao Nguyễn Quốc Dũng, Tổng Thư ký Ủy ban, minh họa rõ nét nhất về sự tham gia tích cực của Việt Nam là Việt Nam luôn nằm trong nhóm các nước thành viên có tỷ lệ thực thi cao nhất các Kế hoạch tổng thể xây dựng Cộng đồng ASEAN.

Có thể nhóm các cơ hội để Việt Nam phát huy vai trò và đóng góp cho sự phát triển và lớn mạnh của ASEAN thành hai nhóm: một là các cơ hội theo cơ chế luân phiên của ASEAN như Nhiệm kỳ nước Điều phối quan hệ ASEAN với một đối tác; hai là các cơ hội do Việt Nam chủ động đề xuất và được ASEAN thống nhất.

Theo Thứ trưởng Nguyễn Quốc Dũng, đối với nhóm một, Việt Nam đã có Năm Chủ tịch ASEAN 2010 thành công trong tất cả các lĩnh vực, được các nước thành viên và đối tác đánh giá cao; các nhiệm kỳ điều phối quan hệ đối tác thành công với các đối tác lớn và quan trọng của ASEAN như Trung Quốc, EU, Ấn Độ và vừa nhận vai trò nước điều phối quan hệ ASEAN-Nhật Bản giai đoạn 2018-2021 với nhiều kỳ vọng.

Đối với nhóm hai, Việt Nam đã chủ động đi đầu trong các nội dung có lợi thế và kinh nghiệm như hợp tác viễn thông, nông nghiệp, xóa đói giảm nghèo, thu hẹp khoảng cách phát triển… Trong hợp tác kinh tế, Việt Nam chủ động nhận vị trí Chủ tọa Nhóm Đầu tư trong đàm phán Hiệp định Đối tác Kinh tế toàn diện khu vực (RCEP), hay Chủ tọa Nhóm Dịch vụ trong đàm phán FTA ASEAN-Nhật Bản và đang thể hiện tốt vị trị của mình.

Đánh giá về vai trò Chủ tịch ASEAN 2020, Thứ trưởng Ngoại giao Nguyễn Quốc Dũng cho rằng, Việt Nam vừa có trách nhiệm vừa có cơ hội. Việt Nam phải nỗ lực để duy trì được đà tiến triển của ASEAN. Những gì ASEAN đã đạt được, Việt Nam cần phát huy, thúc đẩy để xây dựng Cộng đồng vững mạnh hơn. Đồng thời, Việt Nam phải dẫn dắt để ASEAN không những vững mạnh về mặt nội bộ, mà còn phải tăng thêm uy tín, vai trò ở khu vực cũng như đóng góp vào tiến trình, sự quan tâm của toàn cầu.

"Đây là cơ hội của Việt Nam trong việc thể hiện vai trò chủ nhà, là phép thử cho sự trưởng thành; là cơ hội rất tốt để phát huy khả năng của Việt Nam trong việc dẫn dắt Cộng đồng ASEAN, quảng bá đất nước để khu vực và thế giới hiểu hơn về Việt Nam". - Thứ trưởng Ngoại giao Nguyễn Quốc Dũng nói.