Vinataba nộp ngân sách nhà nước hơn 15.500 tỷ đồng năm 2024

Theo báo cáo của Tổng công ty Thuốc lá Việt Nam, năm 2024 là năm có ý nghĩa quan trọng trong việc đẩy mạnh thực hiện thắng lợi các mục tiêu, nhiệm vụ của Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Tổng công ty Thuốc lá Việt Nam nhiệm kỳ 2020 - 2025.

Bám sát các chủ trương, chỉ đạo của Đảng, mà trực tiếp là Đảng ủy Khối doanh nghiệp Trung ương, Đảng ủy Tổng công ty đã ban hành loạt các Nghị quyết, chương trình... và hơn 1.000 văn bản cụ thể hóa các nội dung Nghị quyết, Chỉ thị, Kết luận của Trung ương.

Công tác chính trị tư tưởng luôn được coi trọng hàng đầu. Đảng ủy Tổng công ty đã triển khai nghiêm túc 07 hội nghị trực tiếp và trực tuyến kết nối các điểm cầu từ Đảng ủy Tổng công ty đến các đảng bộ, chi bộ cơ sở đồng loạt tổ chức học tập, quán triệt triển khai thực hiện và tuyên truyền các chỉ thị, nghị quyết với tỉ lệ trên 98% cán bộ đảng viên tham gia; đặc biệt đã tổ chức đợt sinh hoạt chính trị chào mừng kỷ niệm 94 năm Ngày thành lập Đảng (3/2), nghe nói chuyện chuyên đề năm 2024 về “Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” gắn với xây dựng văn hóa, con người Việt Nam và gắn với phát triển văn hóa doanh nghiệp trong tình hình mới, thiết thực đạt hiệu quả tuyên truyền cao trong toàn Đảng bộ.

Công tác cán bộ của Tổng công ty được thực hiện theo nguyên tắc tập trung dân chủ dưới sự thống nhất cao của lãnh đạo, quản lý các cấp ủy Đảng, đúng hướng, có hiệu quả, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ chính trị, phát huy vai trò lãnh đạo toàn diện của Đảng. Với việc Ban chấp hành, Ủy ban kiểm tra Đảng ủy Tổng công ty, các cấp ủy đảng trực thuộc được kiện toàn đã là một bước quan trọng chuẩn bị cho công tác đại hội trong năm tới. Tiếp tục hoàn thiện mô hình Đảng bộ trong toàn doanh nghiệp của Tổng công ty, năm 2024 đánh dấu việc nâng cấp của Chi bộ Công ty cổ phần Cát Lợi lên mô hình Đảng bộ; 9 Chi bộ tại Văn phòng Công ty mẹ chuyển sang mô hình hoạt động trực thuộc Đảng bộ Tổng công ty đều nhanh chóng ổn định, đi vào nề nếp, triển khai tốt các nhiệm vụ công tác Đảng.

Công tác kiểm tra, giám sát tiếp tục được đổi mới, nâng cao chất lượng. Số lượng kiểm tra, giám sát của Đảng ủy và Ủy Ban kiểm tra Đảng ủy Tổng công ty tăng 10% so với năm 2023; giải quyết kịp thời, dứt điểm đơn thư tố cáo, phản ánh; thi hành kỷ luật đảng viên thực hiện đúng quy trình, quy định, đảm bảo tính nghiêm minh, đúng tính chất, mức độ vi phạm.

Năm 2024, tổng doanh thu đạt trên 35.000 tỷ đồng, hoàn thành 115% kế hoạch, tăng 13% so cùng kỳ năm trước; Đóng góp vào ngân sách nhà nước hơn 15.500 tỷ đồng, thu nhập bình quân tăng 12% so với cùng kỳ năm trước.

Với định hướng chiến lược tập trung phát triển các sản phẩm chất lượng cao, mở rộng quy mô thị trường nội địa, triển khai hiệu quả các giải pháp phát triển thị trường, sau nhiều năm, thị phần của Tổng công ty đã có bước tăng trưởng 2,5% điểm và chiếm 65,7% thị phần toàn ngành.

Hoạt động xuất khẩu của Tổng công ty Thuốc lá Việt Nam tiếp tục tăng trưởng về sản lượng và kim ngạch, góp phần khẳng định vị thế của doanh nghiệp trên thị trường quốc tế. Năm 2024, kim ngạch xuất khẩu đạt trên 300 triệu USD, hoàn thành 140% KH, tăng 14% so với cùng kỳ….

Bên cạnh việc phát triển sản cuất kinh doanh, trách nhiệm xã hội luôn được các đơn vị thành viên của Vinataba đặc biệt chú trọng. Năm 2024, Tổng công ty tiếp tục phụng dưỡng 10 Mẹ Việt Nam anh hùng, 07 thương binh nặng; xây tặng 107 nhà tình nghĩa, 2 nhà cộng đồng, 53 nhà tình thương, nhà đại đoàn kết; hỗ trợ kinh phí xây dựng đường giao thông, chăm lo cho quân, dân đảo Trường Sa, giúp đỡ người nghèo. Đặc biệt, toàn thể CNVCLĐ Tổng công ty và các đơn vị đã tích cực hưởng ứng, đóng góp hỗ trợ đồng bào các địa phương bị thiệt hại do bão số 3 gây ra số tiền 10 tỷ đồng, hỗ trợ xây dựng đường dân sinh, đồng hành hỗ trợ quân, dân đảo Trường sa…… Tổng số tiền đóng góp, ủng hộ năm 2024 là trên 28 tỉ đồng.

Phát biểu tại Hội nghị triển khai công tác xây dựng Đảng và nhiệm vụ sản xuất, kinh doanh năm 2025 mới đây, ông Hồ Lê Nghĩa – Chủ tịch HĐTV Vinataba cho biết, trong điều kiện ngày càng phải đối diện với những khó khăn của ngành thuốc lá, mà trước hết, sắp hiện hữu là Luật thuế tiêu thụ đặc biệt sửa đổi, việc đặt ra các mục tiêu tăng trưởng như nhiều năm vừa qua là vô cùng khó.

Với phương pháp thuế hỗn hợp và mức tính thuế mới như dự thảo đã được Quốc Hội thảo luận trong kỳ họp vừa qua thì tổng sản lượng toàn Tổng công ty cũng như toàn ngành có thể sụt giảm từ 30% đến 50% sau năm 2026. Vì vậy, Tổng công ty cần định hình lại chiến lược từ tăng trưởng về lượng sang tăng tưởng về chất, đẩy mạnh hơn nữa ứng dụng khoa học, công nghệ, chuyển đổi số, hướng tới chuyển đổi xanh; nâng cao chất lượng tăng trưởng, đáp ứng yêu cầu đặt ra đối với ngành thuốc lá trong kỷ nguyên phát triển mới của Đất nước.

Liên quan đến vấn đề này, Hiệp hội thuốc lá Việt Nam đã có văn bản kiến nghị với Chính phủ và Ủy ban thường vụ Quốc Hội về dự thảo Luật thuế tiêu thụ đặc biệt sửa đổi đối với sản phẩm thuốc lá lần này, trong đó có 2 kiến nghị quan trọng:

Một là, mức tăng thuế và lộ trình tăng thuế cần xem xét thực trạng và những đóng góp của ngành thuốc lá Việt Nam đối với ngân sách nhà nước và việc xóa đói giảm nghèo ở các vùng sâu vùng xa.

Hiệp hội đã triển khai thực hiện nghiêm túc Luật thuế TTĐB hiện hành, trong đó thuế suất đối với sản phẩm thuốc lá năm 2008 là 65%; năm 2016 là 70%; năm 2019 là 75%. Đồng thời nhận thức rõ trách nhiệm về việc thực hiện mục tiêu giảm tỷ lệ sử dụng thuốc lá trong cộng đồng đã được Chính phủ phê duyệt tại Chiến lược quốc gia về phòng, chống tác hại của thuốc lá đến năm 2030.

Hiện nay, tổng nguồn vốn của các doanh nghiệp trong Hiệp hội đạt khoảng 18.000 tỷ đồng và tổng tài sản gần 40.000 tỷ đồng. 100% giá trị vốn và tài sản này là của các doanh nghiệp Nhà nước nắm giữ 100% vốn.

Hàng năm, các doanh nghiệp sản xuất thuốc lá điếu đóng góp vào ngân sách nhà nước gần 19.000 tỷ đồng, cụ thể: Nộp thuế TTĐB theo tỷ lệ (75%) trên 18.000 tỷ đồng/năm; Nộp Quỹ phòng chống tác hại thuốc lá (2%) trên 500 tỷ đồng/năm; Đóng góp Quỹ bảo vệ môi trường (60 đồng/bao) trên 260 tỷ đồng/năm;

Riêng Vinataba, năm 2023 đóng góp vào ngân sách nhà nước hơn 16.000 tỷ đồng (cả thuế TTĐB, thuế môi trường và phí), đứng thứ 6 trong khối doanh nghiệp nhà nước.

Như vậy, có thể thấy mức đóng góp cho ngân sách hàng năm lớn hơn tổng số vốn được nhà nước cấp trong nhiều chục năm qua, phản ánh hiệu quả rất cao về mặt kinh tế của ngành. Ngoài ra, trong nhiều thập kỷ qua, các doanh nghiệp trong Hiệp hội đã luôn đảm bảo công ăn việc làm cho gần 11.000 lao động trực tiếp; đầu tư, hỗ trợ cho hơn 90.000 nông dân trồng nguyên liệu thuốc lá với diện tích trồng khoảng 13.800 ha, sản lượng thu mua gần 37.000 tấn/năm.

Các vùng chuyên canh trồng cây thuốc lá hầu hết đều tập trung tại các vùng biên giới, miền núi, vùng sâu, vùng xa, nơi sinh sống của đồng bào các dân tộc thiểu số như Cao Bằng, Lạng Sơn, Gia Lai, Đắk Lắk…Cây thuốc lá đã trở thành cây đem lại thu nhập khá cho người nông dân, góp phần xóa đói giảm nghèo, đảm bảo ổn định kinh tế, xã hội và an ninh quốc phòng tại các địa bàn biên giới có vùng trồng.

Hai là, mức tăng thuế và lộ trình tăng thuế cần xem xét thấu đáo quan hệ giữa việc tăng thuế “sốc” với việc tăng “sốc” thuốc lá nhập lậu, đặc biệt là tham khảo kinh nghiệm của một số nước trong vấn đề này.

Thực tế đã chứng minh, quan hệ giữa việc tăng thuế với thuốc lá nhập lậu là điểm “mù” rất khó xác định trong xây dựng chính sách thuế TTĐB. Thực tiễn các quốc gia cho thấy khi mức thuế TTĐB tăng sẽ làm gia tăng hàng nhập lậu đối với hầu hết các loại hàng hóa. Tùy vào điều kiện cụ thể của mỗi nước mà mức gia tăng hàng nhập lậu có sự khác nhau. Đối với thuốc lá, điều này đã được chứng minh ở nhiều nước, điển hình là Úc, Malaysia, Indonesia, Philippines và một số nước Âu châu với lượng thuốc nhập lậu tăng gấp hơn 2 lần sau khi tăng thuế “sốc”.

Thuốc lá nhập lậu ở Việt Nam là vấn đề nhức nhối trong nhiều thập kỷ qua, xuất phát từ đặc thù phức tạp về cư trú và địa hình với đường biên giới dài, do vậy, nhiều sản phẩm thuốc lá lậu rất dễ mua và được người tiêu dùng quen sử dụng. Ngoài 2 nhãn hiệu nổi tiếng là Jet và Hero – giá bán lẻ 20.000 – 25.000 đồng/bao đã có mặt ở Việt Nam từ trên 30 năm và đã trở thành một sản phẩm rất quen thuộc với người tiêu dùng Việt Nam, thuốc lá lậu còn hàng chục nhãn hiệu giá thấp được bán công khai ở các tỉnh Tây Nam Bộ. Thậm chí trong mỗi tút thuốc lá giá rẻ này còn có 1đô la Mỹ khuyến mại cho người mua cả tút. Vấn đề này Hiệp hội thuốc lá Việt Nam đã có báo cáo chứng thực lên các cơ quan chức năng trong nhiều năm qua.

Trước đây, mỗi lần tăng mức thuế thêm 5% với độ giãn cách 3 năm mỗi lần thì giá thuốc lá trong nước tăng không nhiều và các doanh nghiệp trong nước có thời gian để điều chỉnh phương án ứng phó với thuốc lá nhập lậu (kể cả thuốc lá nhập lậu giá rẻ).

Nhưng với dự thảo tăng thuế lần này, vấn đề sẽ rất nghiêm trọng đối với ngành thuốc lá trong nước và có thể ảnh hưởng đến mục tiêu thu ngân sách vì một số lý do sau:

Một là, ở các nước có mức thuế cao, mỗi lần tăng thuế đều có lộ trình phù hợp để các doanh nghiệp có đủ thời gian điều chỉnh chiến lược giá và phương án kinh doanh và cũng chưa có nước nào tăng sốc như vậy để đảm bảo hài hòa các mục tiêu, đặc biệt là kiềm chế thuốc lá nhập lậu (thế mà nhiều nước vẫn không đạt được mục tiêu này).

Hai là, vì chưa có tiền lệ nên nếu tăng thuế như dự thảo lần này thì chưa thể hình dung lượng thuốc lá nhập lậu tăng lên bao nhiêu lần. Nếu thuốc lá nhập lậu tăng “sốc” vì lợi thế rất lớn về giá khi trốn các loại thuế/phí thì liệu có đảm bảo được 2 mục tiêu là giảm người hút và tăng thu ngân sách không (Úc là ví dụ điển hình)?

Ba là, với mức thuế tăng thêm và tăng liên tục hàng năm như dự thảo lần này thì các doanh nghiệp trong nước không thể ứng phó kịp để cạnh tranh với thuốc lá lậu sẽ dẫn đến suy giảm nghiêm trọng hiệu quả kinh doanh, thậm chí thua lỗ và lãng phí tài sản của nhà nước (hầu hết các doanh nghiệp trong nước là doanh nghiệp 100% vốn nhà nước). Vấn đề này không xuất phát từ quản trị doanh nghiệp mà là từ chính sách.

Vì vậy, chúng tôi kính mong Chính phủ, Quốc Hội quan tâm chỉ đạo để Luật thuế tiêu thụ đặc biệt sửa đổi đối với sản phẩm thuốc lá lần này có mức tăng và lộ trình tăng phù hợp nhằm tạo điều kiện cho ngành thuốc lá có đóng góp ngày càng cao hơn cho ngân sách nhà nước và đảm bảo việc làm cho hàng vạn lao động.