Vốn tài trợ khởi nghiệp Việt Nam giảm mạnh

Quý 3 vừa rồi chứng kiến các công ty khởi nghiệp ở Đông Nam Á ký được hợp đồng tài trợ tư nhân ít nhất trong sáu năm qua. Theo báo cáo của DealStreetAsia, các công ty khởi nghiệp trong khu vực đã ghi nhận 134 giao dịch vốn chủ sở hữu trong quý 3 để huy động tổng cộng 979 triệu USD trong quý từ tháng 7 đến tháng 9. Đây là lần đầu tiên kể từ năm 2019, số tiền thu được trong quý giảm xuống dưới mốc 1 tỷ đô la.

Do hiệu suất quý 3 yếu, khối lượng giao dịch trong chín tháng đầu năm 2024 chỉ ở mức 474 - mức thấp nhất kể từ năm 2020. Trong khi đó, số tiền tài trợ tính đến thời điểm hiện tại là 3,26 tỷ USD, chỉ bằng chưa đến một nửa số vốn huy động được trong cùng kỳ năm 2020, cho thấy tình trạng chậm lại kéo dài của hoạt động huy động vốn trong khu vực trong bối cảnh điều kiện toàn cầu đầy thách thức.

Việc thực hiện giao dịch giảm ở các giai đoạn tài trợ, nhưng mức giảm mạnh hơn ở giai đoạn sau. Thu nhập từ tài trợ giai đoạn đầu giảm nhẹ xuống còn 2,4 tỷ USD trong chín tháng đầu tiên, trong khi tài trợ giai đoạn sau giảm mạnh 73,6% xuống chỉ còn 850 triệu đô la. Sự suy giảm phản ánh sự cảnh giác ngày càng tăng của nhà đầu tư đối với các mô hình kinh doanh thâm dụng vốn, chưa được chứng minh trong bối cảnh bất ổn kinh tế đang diễn ra và thanh khoản thắt chặt hơn.

Trong chín tháng đầu năm, Việt Nam bị giảm 79% về nguồn vốn so với cùng kỳ năm trước, giảm nhiều nhất trong khu vực. Indonesia đứng thứ 2 với 71 giao dịch cổ phiếu, giảm 28% so với cùng kỳ năm trước, với tổng nguồn vốn giảm 66%.

Đóng góp của Indonesia vào tổng giá trị giao dịch của Đông Nam Á đã giảm xuống còn 11,6% trong chín tháng đầu năm, giảm so với mức 19,4% trong cùng kỳ năm ngoái. Trong khi đó, Singapore vẫn duy trì vị thế thống trị là điểm đến tài trợ hàng đầu trong khu vực, đóng góp gần hai phần ba, hay 65,6%, tổng số tiền tài trợ được niêm yết tính đến tháng 9.

Ngành dọc, từng là ngành được các nhà đầu tư ưa chuộng ở Indonesia, đã ghi nhận 30 giao dịch trị giá 295 triệu USD trong chín tháng đầu tiên, với 78% số tiền thu được đến từ khoản đầu tư vốn vào Lazada của công ty mẹ Alibaba. Điều này đánh dấu mức giảm 44,4% về khối lượng giao dịch và 81,7% về giá trị so với cùng kỳ năm ngoái.

Fintech giữ vị trí hàng đầu trong số các ngành dọc, huy động được 1,1 tỷ USD tiền tài trợ vốn chủ sở hữu từ 111 giao dịch. Giá trị của các giao dịch fintech giảm 12,8% so với cùng kỳ năm trước, một sự phục hồi đáng kể so với mức giảm mạnh 68,4% trong chín tháng đầu năm 2023. Các công ty khởi nghiệp chuyên về tài chính phi tập trung (DeFi) hoặc fintech dựa trên blockchain chiếm 45% tổng khối lượng giao dịch fintech và 28% tổng giá trị giao dịch. Điều này nhấn mạnh sự nổi bật ngày càng tăng của các giải pháp dựa trên blockchain trong hệ sinh thái fintech của Đông Nam Á.

Quỹ Indelible Ventures Kevin Brockland dự báo phần còn lại của năm 2024 dự kiến sẽ vẫn thắt chặt. Tuy nhiên, thị trường có thể sẽ bắt đầu nới lỏng vào năm 2025. Có thể đó sẽ là “ánh sáng cuối đường hầm” cho các công ty khởi nghiệp Việt Nam cũng như Đông Nam Á.