Xây dựng hành lang pháp lý cho chung cư mini

>> Chung cư mini và những vấn đề pháp lý cần sửa đổi

Hiện tại, cả nước có thể đang có hàng ngàn “nhà chung cư mini”, chung cư mini đang được xây dựng nhiều, khá phổ biến tại các thành phố lớn để phục vụ nhu cầu nhà ở của một bộ phận dân cư, đặc biệt là những người có thu nhập thấp.

Nên quản không nên cấm

Theo báo cáo của Tổng Công ty Điện lực Thành phố Hà Nội, chỉ riêng thành phố Hà Nội đã có đến 2.000 “nhà chung cư mini”. Tại thành phố Hồ Chí Minh, theo Phòng Cảnh sát PCCC và CNCH (PC07) cho biết, thống kê sơ bộ hiện nay trên địa bàn thành phố có 42.256 cơ sở là nhà trọ, nhà ngăn phòng cho thuê thuộc diện quản lý nhà nước về PCCC. Trong số này, có 4.490 cơ sở do Công an quản lý trong đó có 103 cơ sở có nguy hiểm về cháy nổ và 37.766 cơ sở do Uỷ ban nhân dân cấp xã quản lý. 

Hiệp hội được biết vào năm 2018, Sở Xây dựng thành phố Hồ Chí Minh đã thống kê toàn Thành phố có khoảng 60.470 khu nhà trọ hoặc nhà ngăn phòng cho thuê với tổng số khoảng 560.219 phòng trọ, bao gồm 38.800 khu nhà trọ (tập trung) với 357.246 phòng trọ và 25.670 nhà (căn hộ) ngăn phòng cho thuê với 202.973 phòng trọ.

Các khu “nhà trọ tập trung, nhà chung cư mini” đều là những “cơ sở có nguy hiểm về cháy nổ” được quản lý chặt chẽ về PCCC theo quy định của pháp luật về PCCC.

Từ thực tế cả nước có hàng ngàn “nhà chung cư mini” với hàng chục ngàn người đang sinh sống và nhu cầu thuê, mua căn hộ “nhà chung cư mini” trong xã hội rất lớn “buộc” chúng ta phải rất tỉnh táo, sáng suốt lựa chọn giải pháp “nên quản, không nên cấm nhà chung cư mini”, tương tự như các nước trên thế giới đều cho phép, nhưng phải quản lý thật chặt chẽ loại “nhà chung cư mini” này để bảo đảm an toàn PCCC và phát triển lành mạnh.

>> Sau vụ cháy chung cư mini - những việc cần làm ngay

Xây dựng hành lang pháp lý 

Hiện nay là thời điểm rất thuận lợi để xây dựng các quy định pháp luật đầy đủ, đồng bộ, thống nhất để quản lý loại “nhà chung cư mini”, bởi lẽ Quốc hội Khóa 15 tại kỳ họp thứ 6 vào tháng 10-11/2023 dự kiến xem xét, thông qua nhiều luật, trong đó có Dự thảo Luật Đất đai, Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản và một số luật liên quan để bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất theo chủ trương của Nghị quyết 18-NQ/TW ngày 16/06/2022 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng.

Hiệp hội đề nghị bổ sung quy định thật “chặt chẽ” đối với loại “nhà ở riêng lẻ” của cá nhân, hộ gia đình được phép xây dựng thành “nhà chung cư mini”, đồng thời với sửa đổi một số quy định của Luật Xây dựng, Luật Đầu tư, Luật Kinh doanh bất động sản, Luật PCCC với nhận thức là rất cần thiết phải “luật hóa” loại “nhà ở riêng lẻ” của cá nhân, hộ gia đình được phép xây dựng thành “nhà chung cư mini” để tăng cường hiệu lực, hiệu quả công tác quản lý nhà nước, để “nhà chung cư mini” phát triển an toàn, lành mạnh.

Trong đó, cần bổ sung quy định về đầu tư xây dựng “nhà chung cư mini” phải lập dự án; phải chấp hành và tuân thủ các quy định pháp luật về thẩm duyệt, nghiệm thu công trình “nhà chung cư mini”, bao gồm công trình PCCC. Bổ sung quy định về kinh doanh cho thuê hoặc bán căn hộ “nhà chung cư mini” thì phải đăng ký kinh doanh bất động sản theo quy định của pháp luật.

Đồng thời, bổ sung quy định về quản lý vận hành “nhà chung cư mini” tương tự như quản lý vận hành “nhà chung cư” và Bộ Xây dựng bổ sung “quy chuẩn kỹ thuật về nhà chung cư mini” vào “Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về nhà chung cư” thì sẽ quản lý chặt chẽ và phát triển loại “nhà chung cư mini” an toàn, lành mạnh. 

Bởi lẽ, tình trạng “nở rộ” loại “nhà chung cư mini” đi liền với các bất cập, hạn chế trong công tác quản lý nhà nước đối với loại “nhà chung cư mini” trong nhiều năm qua đã dẫn đến tình trạng phát triển “vượt ngoài tầm kiểm soát” và có “lỗ hổng, sơ hở” cho giới “đầu nậu” kinh doanh trục lợi, mà một nguyên nhân chủ quan là do các quy định pháp luật hiện hành chưa đầy đủ, chưa đồng bộ, thống nhất.

Hiệp hội nhận thấy, nhà chung cư mini không phải là “sản phẩm lỗi” của giai đoạn thị trường bất động sản phát triển “nóng” trước đây như ý kiến của một số chuyên gia, mà “nhà chung cư mini” có căn hộ để cho thuê hoặc để bán là sản phẩm nhà ở rất cần thiết cho xã hội trong 13 năm qua.

Hiện nay và có thể trong nhiều thập niên sắp tới, bởi lẽ đây là loại căn hộ nhà ở có giá cho thuê, có giá bán vừa túi tiền, phù hợp với nhiều thành phần trong xã hội, đó là người thu nhập trung bình, thu nhập thấp đô thị, sinh viên, học sinh, người độc thân, người mới kết hôn, người nhập cư. 

Hiệp hội nhận thấy, cho đến khi thực hiện được mục tiêu của Đảng đặt ra là đến năm 2045, nước ta trở thành nước phát triển có thu nhập cao thì lúc đó nhu cầu “nhà chung cư mini” vẫn tồn tại, do trong xã hội lúc nào cũng còn tầng lớp người có thu nhập thấp đô thị, công nhân, lao động, người nhập cư, có nhu cầu mua, thuê loại nhà này, nhưng yêu cầu về chất lượng và tiện ích, dịch vụ sẽ ngày càng cao hơn. Ngay tại các nước công nghiệp phát triển hiện nay thì cũng vẫn có loại “nhà chung cư mini”.

Do vậy Hiệp hội đề nghị Nhà nước “nên quản, không nên cấm nhà chung cư mini”, không nên vì “không quản được thì cấm”, mà nhiệm vụ cấp bách là cần phải xây dựng khuôn khổ pháp luật đồng bộ, thống nhất để tăng cường hiệu lực, hiệu quả công tác quản lý nhà nước đối với loại “nhà chung cư mini” để phát triển an toàn, lành mạnh.