DIỄN ĐÀN KINH TẾ VIỆT NAM: Xây dựng thị trường vốn minh bạch, hiệu quả

>>>Chuyển đổi số, giám sát online toàn diện để phát triển thị trường vốn

Phát biểu tại Diễn đàn Kinh tế Việt Nam lần thứ tư với phần chuyên đề "Phát triển thị trường vốn và thị trường bất động sản (BĐS)". Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi cho biết, thực hiện chủ trương của Đảng, Nhà nước về tiếp tục tái cơ cấu nền kinh tế, đổi mới mô hình tăng trưởng, nâng cao sự cạnh tranh của nền kinh tế, phát triển khu vực kinh tế Nhà nước và tư nhân, các chính sách và giải pháp phát triển thị trường vốn thời gian qua đã được quan tâm, hướng tới mục tiêu xây dựng thị trường vốn minh bạch, hiệu quả, trở thành kênh đầu tư và huy động vốn trung dài hạn cho các doanh nghiệp để phát triển và mở rộng sản xuất kinh doanh.

Đối với lĩnh vực BĐS, Thứ trưởng cho rằng, định hướng của Nhà nước là phát triển thị trường BĐS bền vững, minh bạch, dưới sự giám sát của Nhà nước, phù hợp với quy hoạch sử dụng đất, hạn chế tình trạng đầu cơ, lãng phí tài nguyên trong phát triển BĐS.

“Với vai trò là kênh dẫn vốn, thị trường vốn là kênh quan trọng cho các doanh nghiệp BĐS để huy động vốn trung và dài hạn, phù hợp với tính chất đầu tư của dự án BĐS. Cùng với sự phát triển của nền kinh tế, thị trường vốn và thị trường BĐS có sự gắn bó chặt chẽ với nhau, bổ trợ cho nhau phát triển. Rủi ro của thị trường này có thể ảnh hưởng tới sự phát triển bền vững. Do vậy, cần có sự đánh giá, nhìn nhận sự phát triển của 2 thị trường để có các giải pháp phát triển phù hợp, giảm thiểu các rủi ro có thể xảy ra”, Thứ trưởng Nguyễn Đức Chi nhấn mạnh.

Đối với thị trường vốn, Thứ trưởng Nguyễn Đức Chi cho biết, trong giai đoạn 2016-2021, thị trường vốn đã có những bước phát triển nhanh theo đúng định hướng của Đảng và Nhà nước, trở thành kênh huy động vốn trung và dài hạn của nền kinh tế, phát triển cân bằng giữa thị trường vốn và thị trường tiền tệ, góp phần quan trọng vào tái cơ cấu nợ công và đầu tư công, quá trình cổ phần hóa doanh nghiệp Nhà nước và đóng góp cho sự phát triển chung của nền kinh tế.

Các cấu phần của thị trường bao gồm thị trường cổ phiếu, thị trường trái phiếu, thị trường chứng khoán phái sinh, đều đạt tốc độ tăng trưởng cao là cơ sở để tiếp tục phát triển thị trường giai đoạn từ nay đến năm 2025 và tầm nhìn 2030.

Theo đó, quy mô của thị trường vốn tăng trưởng bình quân 28,5% năm giai đoạn 2016-2021. Dự kiến, năm 2022, quy mô thị trường vốn đạt 134,5% GDP năm 2021, gấp 3,5 lần quy mô năm 2015. Trong đó, quy mô vốn hóa của thị trường cổ phiếu tương đương 93,8% GDP. Quy mô thị trường trái phiếu đạt 40,7% GDP, trong đó trái phiếu Chính phủ đạt 22,7%, trái phiếu doanh nghiệp là 16,4%.

“Từ đầu tháng 4/2022, thị trường có nhiều đợt điều chỉnh, trong đó, nhóm cổ phiếu của các doanh nghiệp BĐS có sự điều chỉnh nhiều nhất, việc phát hành trái phiếu doanh nghiệp của các doanh nghiệp BĐS tăng trưởng nhanh về quy mô, nhưng cũng phát sinh nhiều rủi ro, bất cập, vấn đề này cần phải được nhìn nhận và đánh giá sâu hơn để có giải pháp phát triển thị trường bền vững trong thời gian tới”, Thứ trường Nguyễn Đức Chi cho biết.

>>>Mở rộng đối tượng tham gia thị trường vốn

Đối với thị trường BĐS, Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi cho biết, kể từ khi thực hiện đổi mới nền kinh tế vào năm 1986, thị trường BĐS Việt nam đã có sự tăng trưởng đáng kể, đặc biệt là tại các thành phố lớn. Sự phát triển của thị trường BĐS có một vai trò qua trọng đối với sự phát triển kinh tế của Việt Nam, thông qua việc thu hút vốn đầu tư của toàn xã hội, vốn đầu tư nước ngoài, tạo ra nhu cầu về lao động và thúc đẩy các ngành khác phát triển như xây dựng, sản xuất vật liệu xây dựng và nhà ở, kết nối thị trường đất đai với các thị dịch vụ môi giới, pháp lý và định giá… Đóng góp của ngành xây dựng và BĐS trong GDP các năm gần đây ngày càng tăng và chiếm khoảng 11%, trong đó, đóng góp của BĐS trực tiếp và gián tiếp qua các lĩnh vực khác là 4,5%.

Dẫn số liệu báo cáo của Bộ Xây dựng, Thứ trưởng Nguyễn Đức Chi cho biết, năm 2021, cả nước có 282.000 giao dịch BĐS thành công. Trong đó, lượng giao dịch căn hộ nhà chung cư, nhà ở riêng lẻ là 111.000 giao dịch, giảm 3% so với năm 2020. Tổng lượng giao dịch giảm mạnh trong quý 3/2021. Mặc dù kinh tế chịu tác động của đại dịch, nhưng giá BĐS nhà ở, đất nền liên tục tăng trong năm 2021, giá tăng bình quân từ 5-7%, giá nhà ở riêng lẻ trong các dự án tăng 15-20%, giá đất nền tăng 20-30% so với thời điểm cuối năm 2020. Trong quý I/2022, lượng giao dịch các căn hộ chung cư, nhà ở riêng lẻ có 20.325 giao dịch thành công, bằng khoảng 45% so với quý IV/2021 và bằng 80% so với cùng kỳ năm 2012.

“Việc tăng giá trên thị trường BĐS được cho là do yếu tố cung cầu, nguồn cung của thị trường chưa đáp ứng nhu cầu của người dân dẫn đấn giá nhà tăng, nhu cầu nhà ở của người dân tăng trong bối cảnh đô thị hóa tăng là xu thế chung của sự phát triển, nhưng cũng có ý kiến cho rằng, việc tăng giá nhà là do đầu cơ, tích trữ của một bộ phận nhà đầu tư”, Thứ trưởng Nguyễn Đức Chi đánh giá.

Nhận định thị trường vốn và thị trường BĐS, mặc dù có sự tăng trưởng nhanh, đóng góp chung vào sự phát triển của đất nước. Nhưng, Thứ trưởng Nguyễn Đức Chi cho rằng, thị trường vốn, thị trường BĐS vẫn còn tồn tại những hạn chế cần được phân tích, làm rõ và khắc phục trong thời gian tới.

Theo đó, đối với thị trường vốn, có thể thấy thị trường phát triển chưa sâu, dễ bị tác động bởi yếu tố tâm lý ảnh hưởng đến thị trường tài chính, tiền tệ. Đối với thị trường BĐS, diễn biến trên thị trường trong thời gian qua và gần đây, nhất là các vấn đề giải phóng mặt bằng, trường hợp đấu giá đất ở Thủ Thiêm TP.HCM đã cho thấy vẫn còn nhiều hạn chế nhất định về quy hoạch sử dụng đất, định giá đất, thuế, tín dụng, thu tiền sử dụng đất, bồi thường giải phóng mặt bằng, tái định cư, các thủ tục hành chính về đất đai cũng như các quy định pháp lý của thị trường BĐS.

“Thời gian qua thị trường vốn và thị trường BĐS đã huy động đượng một lượng vốn lớn, đáp ứng hiệu quả trong sản xuất kinh doanh, phát triển các dự án. Việc huy động vốn của các doanh nghiệp BĐS thông qua việc phát hành trái phiếu doanh nghiệp tiềm ẩn rủi ro về tài chính nói chung và thị trường vốn, thị trường BĐS nói riêng. Do việc phát hành trái phiếu doanh nghiệp có lãi suất cao, thiếu thông tin, kém minh bạch, có thể ảnh hưởng đến tình hình tài chính của doanh nghiệp. Hiệu quả sử dụng vốn thấp và thị trường BĐS không thuận lợi cũng khiến dòng tiền trả nợ trái phiếu doanh nghiệp đến hạn gặp nhiều khó khăn”, Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi nhận định.