Xe Nhật lao đao vì thiếu chip

Hãng xe Honda đang là bên chịu ảnh hưởng lớn nhất từ tình trạng thiếu chip bán dẫn Nexperia, một sản phẩm từ công ty Hà Lan nhưng thuộc quyền sở hữu của các nhà đầu tư Trung Quốc.

Hôm thứ Sáu, Honda cho biết lợi nhuận hoạt động của năm tài chính kết thúc vào tháng 3/2026 dự kiến giảm 150 tỷ yên (khoảng 1 tỷ USD) do thiếu hụt chip, khiến hãng phải hạ dự báo lợi nhuận xuống còn 550 tỷ yên thay vì 700 tỷ yên như trước đó. Đồng thời, dự báo doanh số tại Bắc Mỹ, thị trường trọng điểm của Honda, cũng bị giảm 7% xuống còn 1,57 triệu xe, ít hơn 110.000 xe so với kế hoạch ban đầu.

Không chỉ vậy hồi tuần trước, Honda xác nhận tạm ngừng sản xuất ô tô tại nhà máy Celaya ở Mexico từ ngày 5/11 do thiếu linh kiện liên quan đến chip Nexperia, đánh dấu trường hợp đầu tiên được xác nhận cho thấy tranh chấp giữa Trung Quốc và Hà Lan đã ảnh hưởng trực tiếp đến sản xuất của một hãng xe Nhật.

Có thể xem đây là một tin tức khá chấn động, vì nhà máy Celaya với công suất khoảng 200.000 xe/năm, chuyên sản xuất mẫu SUV HR-V, chính là trung tâm xuất khẩu lớn của Honda sang thị trường Mỹ. Năm ngoái, nơi này sản xuất hơn 190.000 xe, trong đó chỉ khoảng 40.000 xe tiêu thụ trong nước, phần lớn còn lại xuất khẩu sang Mỹ.

Một nguồn tin của Honda cho biết công ty đang “nỗ lực tối đa để giảm thiểu tác động” của tình trạng thiếu chip, đồng thời nhấn mạnh việc sản xuất xe máy tại nhà máy khác ở Mexico vẫn diễn ra bình thường.

Không chỉ tại Mexico, Honda cũng bắt đầu điều chỉnh sản lượng tại Mỹ và Canada từ đầu tuần này vì lý do tương tự. Hãng chưa tiết lộ quy mô và thời gian kéo dài của đợt cắt giảm, nhưng nếu kéo dài, tình trạng này có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến lợi nhuận toàn cầu của Honda trong năm tài chính kết thúc vào tháng 3/2026.

Bên cạnh Honda, các hãng xe khác của Nhật cũng đang chịu sức ép lớn từ cuộc khủng hoảng chip Nexperia.

Nissan đã giảm sản lượng tại nhiều nhà máy ở Nhật Bản, cắt bớt vài trăm xe trong kế hoạch sản xuất tuần tới. Giám đốc tài chính Jeremie Papin cho biết công ty đã dự phòng 25 tỷ yên trong kế hoạch tài chính năm nay để ứng phó với rủi ro từ các nhà cung cấp, đồng thời hãng cũng đang nỗ lực tìm nguồn thay thế.

Về phần mình, Mitsubishi hạ dự báo lợi nhuận hoạt động năm tài chính 2025 xuống còn 70 tỷ yên, trong đó rủi ro từ chip Nexperia được coi là một yếu tố đáng lo ngại.

Ông Naomi Ishii, Phó Chủ tịch Suzuki Motor, nhận định rằng hãng chưa ở trong tình huống quá nghiêm trọng, nhưng vẫn đang thu thập thông tin và gấp rút tìm giải pháp để tránh tác động đến dây chuyền sản xuất.

Trong khi đó, Mazda Motor khẳng định hiện chưa bị ảnh hưởng. CFO Jeffrey Guyton cho biết hãng sẽ chủ động xác định và chuẩn bị nguồn thay thế khi cần thiết. Tương tự vậy, Honda cũng khẳng định chưa “ghi nhận tác động trực tiếp” từ tình trạng thiếu chip, nhưng họ vẫn xem đây là một rủi ro tiềm ẩn và đang giám sát chặt chẽ tình hình.

Tình trạng thiếu chip lần này bắt nguồn từ việc chính phủ Hà Lan quyết định tiếp quản Nexperia do lo ngại nguy cơ rò rỉ công nghệ bán dẫn quan trọng sang công ty mẹ Trung Quốc.

Đáp trả, Trung Quốc đã cấm chi nhánh Nexperia tại Trung Quốc và các nhà thầu phụ xuất khẩu một số linh kiện và cụm lắp ráp hoàn thiện sản xuất trong nước - một động thái được giới quan sát xem là một biện pháp trả đũa trực tiếp.

Theo Bloomberg, chính phủ Hà Lan sẵn sàng rút lại lệnh tiếp quản nếu Bắc Kinh cho phép nối lại xuất khẩu chip. Đây là bước đi có thể giúp hạ nhiệt căng thẳng đang gây tổn hại cho các hãng sản xuất ô tô toàn cầu.

Chip của Nexperia được sử dụng rộng rãi trong các bộ phận ô tô, từ xử lý tín hiệu trong bộ điều khiển điện tử (ECU) đến các hệ thống vận hành cửa sổ và cảm biến. Khi ô tô ngày càng được điện hóa và trang bị nhiều công nghệ hơn, vai trò của chip bán dẫn trong ngành xe hơi ngày càng quan trọng.

Sự gián đoạn chuỗi cung ứng hiện nay đang được nhiều chuyên gia đánh giá là cú sốc lớn nhất đối với ngành ô tô Nhật Bản kể từ khủng hoảng thiếu chip toàn cầu năm 2022.