Gửi bình luận
Xuất khẩu châu Á tăng vọt trước hạn chót thuế quan của chính quyền Donald Trump, đẩy thâm hụt thương mại Mỹ lên kỷ lục và đe dọa tăng trưởng khu vực.
Dữ liệu tháng 5 vừa qua cho thấy làn sóng xuất khẩu kỷ lục từ châu Á sang Mỹ, trong bối cảnh các nhà nhập khẩu Mỹ tăng tốc gom hàng trước khi chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump dự kiến áp dụng loạt thuế quan đối ứng đối với khu vực này.
Việt Nam, Đài Loan và Thái Lan đều ghi nhận mức tăng trưởng xuất khẩu chưa từng thấy sang thị trường Mỹ, trong khi Hàn Quốc cũng báo cáo con số gần kỷ lục và tiếp tục tăng trong đầu tháng Sáu.
Xu hướng này đánh dấu sự đảo chiều đáng chú ý so với quy luật thương mại truyền thống, khi các chuyến hàng thường tăng mạnh vào cuối năm nhằm phục vụ mùa mua sắm Giáng sinh ở Mỹ.
Nhưng năm nay, hạn chót thuế quan vào đầu tháng 7 đang buộc các công ty phải dồn dập đưa hàng qua đại dương, tạo nên “cơn sốt” logistics ngắn hạn có khả năng gây ra hậu quả dài hạn.
Theo các số liệu mới công bố, xuất khẩu từ Việt Nam và Thái Lan sang Mỹ trong tháng Năm đã tăng tới 35% so với cùng kỳ năm ngoái, trong khi con số từ Đài Loan tăng gần 90% — những mức tăng đột biến chưa từng có. Dù dữ liệu thương mại của Mỹ chưa được công bố chính thức, nhưng xu hướng này được cho sẽ ảnh hưởng tới các cuộc đàm phán thương mại giữa Washington và các nền kinh tế châu Á.
Tình hình càng trở nên phức tạp khi thâm hụt thương mại của Mỹ với châu Á — vốn là mối lo ngại kéo dài trong chính sách đối ngoại của ông Trump — đã mở rộng mạnh trong năm 2025. Ước tính riêng tháng Năm, thâm hụt thương mại của Mỹ đạt khoảng 91 tỷ USD, đưa tổng mức thâm hụt thương mại kể từ đầu năm nay lên gần 643 tỷ USD, vượt xa mức kỷ lục cùng kỳ trong đại dịch.
Nguyên nhân không chỉ đến từ châu Á. Việc Mỹ tăng cường nhập khẩu dược phẩm từ châu Âu cũng góp phần làm tăng thêm thâm hụt thương mại. Tuy nhiên, khu vực châu Á vẫn là tác nhân chính khiến cán cân thương mại bị thâm hụt sâu hơn, đặc biệt trong bối cảnh các công ty Mỹ đẩy nhanh nhập khẩu trước khi chính sách thuế quan mới của chính quyền Trump có hiệu lực.
Nếu Tổng thống Trump hiện thực hóa lời đe dọa áp mức thuế cao lịch sử vào đầu tháng 7, xu thế xuất khẩu tăng vọt hiện tại có thể nhanh chóng bị đảo ngược. Khi đó, không chỉ hoạt động thương mại mà cả tăng trưởng kinh tế của khu vực châu Á sẽ chịu tổn thất lớn.
Diễn đàn Hợp tác Kinh tế châu Á - Thái Bình Dương (APEC) mới đây đã hạ dự báo tăng trưởng GDP năm 2025 của 21 nền kinh tế thành viên từ 3,3% xuống còn 2,6%, viện dẫn nguyên nhân từ căng thẳng thương mại toàn cầu, trong đó chính sách thuế quan của Mỹ là nhân tố trung tâm.
Riêng với Trung Quốc — đối thủ thương mại lớn nhất của Mỹ — tình hình còn trầm trọng hơn. Tháng Năm vừa qua, xuất khẩu trực tiếp từ Trung Quốc sang Mỹ đã giảm mạnh, bất chấp thỏa thuận “đình chiến” thuế quan tạm thời được ký kết giữa hai nước tại Geneva. Một phần nguyên nhân là do thuế nhập khẩu của Mỹ vẫn ở mức cao, khiến nhiều doanh nghiệp Trung Quốc tìm cách chuyển hàng thông qua các nước thứ ba để né thuế.
Dù có những biện pháp linh hoạt để thích ứng, Trung Quốc vẫn phải đối mặt với rủi ro lớn nếu xuất khẩu sụt giảm kéo dài — đặc biệt khi nền kinh tế nước này đang chịu sức ép từ khủng hoảng bất động sản và tiêu dùng nội địa yếu. Trong tình hình đó, xuất khẩu trở thành "phao cứu sinh" chính, và bất kỳ thay đổi nào từ phía Mỹ đều có thể làm lệch hướng phục hồi kinh tế.
Không riêng gì Trung Quốc, các nước khác trong khu vực như Việt Nam, Thái Lan, Hàn Quốc hay Đài Loan cũng có thể sớm chịu tác động tương tự nếu không đạt được thỏa thuận với Mỹ để né tránh các đợt tăng thuế khắc nghiệt. Trong một thế giới đang bất ổn do biến động chuỗi cung ứng và xu hướng bảo hộ gia tăng, sự phụ thuộc vào thị trường Mỹ có thể trở thành “con dao hai lưỡi” đối với các nền kinh tế xuất khẩu châu Á.
