Xung đột Nga-Ukraine: Hàng không Việt gặp "khó chồng khó"

Cục Hàng không Việt Nam vừa có báo cáo gửi Bộ Giao thông Vận tải đánh giá tác động của căng thẳng Nga - Ukraine với lĩnh vực hàng không.

Theo Cục Hàng không, căng thẳng Nga - Ukraine kéo theo việc Liên minh châu Âu (EU), Mỹ, Anh, Canada đóng cửa bầu trời với Nga và Nga cũng có các động thái tương tự với các quốc gia này.

Việc này gây ảnh hưởng trực tiếp lên hành khách, các hãng hàng không và làm tăng chi phí bay. Thậm chí, các hãng hàng không không tham gia cấm vận cũng bị ảnh hưởng do máy bay phải thay đổi lộ trình khai thác, phát sinh các vấn đề bảo hiểm, thanh toán, dự phòng rủi ro...

Phó Cục trưởng Cục Hàng không Việt Nam, ông Đinh Việt Sơn chia sẻ: "Việc cấm các hãng hàng không khai thác các đường bay không lưu quá cảnh qua Nga khiến hoạt động của 2 hãng hàng không lớn bị tác động".

Hai hãng hàng không chịu ảnh hưởng lớn nhất là Vietnam Airlines và Bamboo Airways. Trong khi Vietnam Airlines đang khai thác đường bay đi, đến Nga, châu Âu và Mỹ, thì Bamboo Airways đang khai thác các đường bay đi châu Âu và Mỹ, có sử dụng các đường bay không lưu quá cảnh qua Nga.

Hiện các chuyến bay đi, đến Châu Âu phải thay đổi đường bay tránh Nga qua Trung Quốc, Kazakhstan hoặc qua Bắc Phi. Thời gian bay dự kiến tăng thêm từ 60 - 120 phút/chuyến bay, kéo theo chi phí phát sinh từ khoảng 10.600 - 21.200 USD/chuyến bay.

Vietnam Airlines đang khai thác 6 chuyến bay/tuần giữa Việt Nam và châu Âu, như vậy chi phí phát sinh khoảng từ 70.000 đến 130.000 USD/tuần. Bamboo Airways khai thác 3 chuyến/tuần giữa Việt Nam và châu Âu, chi phí phát sinh 5.000-65.000 USD/tuần.

>> Thủ tướng đề xuất 7 giải pháp khôi phục ngành du lịch

Các chuyến bay đi/đến Mỹ phải điều chỉnh đường bay tránh không phận Nga kéo dài thời gian bay từ 20-30 phút/chuyến bay tùy từng giai đoạn khai thác. Vietnam Airlines đang khai thác 4 chuyến bay/tuần đi Mỹ, dự kiến chi phí phát sinh khoảng 20.000-40.000 USD/tuần tùy từng giai đoạn.

Bên cạnh đó, hãng hàng không cũng không sử dụng được sân bay dự bị trong lãnh thổ Nga. Sự thiếu hụt nguồn cung từ Nga và Ukraine cũng làm tăng giá nhiên liệu, làm tăng thêm gánh nặng chi phí cho các hãng hàng không.

Ngoài ra, việc cấm vận hàng không dẫn đến các hãng hàng không phải chọn đường bay dài hơn, chi phí tăng, áp lực gia tăng lên hệ thống vận chuyển logistics toàn cầu và giá cả hàng hóa.

>> Khai mạc năm du lịch Quốc gia 2022 với điểm nhấn “Du lịch xanh”

Đáng chú ý, theo Cục Hàng không Việt Nam, Vietnam Airlines khai thác tàu bay thân rộng A350/B787 đến Nga. Tuy nhiên, gần 80% đội tàu bay thân rộng của hãng là các tàu thuê. 

Tất cả các hợp đồng thuê tàu bay của Việt Nam đều có các quy định chung về nguyên tắc bên thuê không được khai thác đến các nước/vùng đang bị cấm vận, chịu lệnh trừng phạt của Mỹ và EU nếu việc khai thác này dẫn đến vi phạm của các bên liên quan của hợp đồng đối với lệnh cấm vận, trừng phạt nói trên.

Như vậy, khả năng thu xếp được tàu bay có thể khai thác được đến Nga của Vietnam Airlines rất khó khăn nếu các chủ tàu bay của Vietnam Airlines yêu cầu không khai thác đến Nga trong thời gian có chiến sự.

Tính đến tháng 3/2022, thị trường hàng không quốc tế có 23 hãng hãng không nước ngoài và Việt Nam (Vietnam Airlines, Vietjet Air và Bamboo Airaways) khai thác đi/đến 20 quốc gia, vùng lãnh thổ.

So với giai đoạn năm 2019 (trước dịch COVID-19), hiện còn 8 quốc gia chưa mở lại các đường bay thường lệ đi, đến Việt Nam gồm Brunei, Ấn Độ, Indonesia, Myanma, Macau, Phần Lan, Italy và Thụy  Sỹ.

Các hãng hàng không khai thác 67 đường bay đi/đến Việt Nam, chủ yếu là khai thác đi/đến 2 sân bay Nội Bài và Tân Sơn Nhất. Dự kiến từ tháng 4/2022 sẽ có thêm các đường bay từ Singapore, Đài Loan và Hàn Quốc đến Đà Nẵng.