Gửi bình luận
Cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung có nguy cơ leo thang, nhưng Trung Quốc có thể đã chuẩn bị những lá bài "phản công" để đối phó.
Sau 1 tháng im lìm, mới đây Tổng thống Donald Trump đã thổi lửa thêm vào căng thẳng với Trung Quốc bằng việc áp thêm 10% thuế đối với hàng nhập khẩu của Trung Quốc sang Mỹ vào tháng tới. Cho tới nay, phản ứng của Bắc Kinh vẫn còn khá kiềm chế khi các mức thuế quan chưa bằng con số 60% mà ông Trump từng đe dọa, tạo điều kiện cho Trung Quốc có thể tính toán những biện pháp đáp trả.
Theo các chuyên gia, Trung Quốc có thể tính toán tới một số biện pháp hạn chế tác động của thuế quan Mỹ.
Một đồng nhân dân tệ (NDT) rẻ hơn sẽ giúp hàng xuất khẩu Trung Quốc cạnh tranh hơn và giúp bù đắp tác động của thuế quan tiềm tàng. Trong cuộc đối đầu thương mại năm 2018 và 2019, đồng tiền Trung Quốc đã mất giá 11,5% so với USD, qua đó bù đắp khoảng hai phần ba mức thuế quan tăng lên, theo phân tích của các nhà kinh tế tại Morgan Stanley.
Hơn một nửa số nhà kinh tế được Bloomberg khảo sát ngay sau cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ cho rằng Bắc Kinh có thể làm suy yếu đồng NDT để đáp trả các biện pháp thuế quan của ông Trump. Tuy nhiên, các nhà kinh tế có quan điểm rất khác nhau về mức độ mất giá của đồng tiền này so với tỷ giá khoảng 7,2 NDT đổi 1 USD vào thời điểm đó, với các ước tính dao động từ 7,3 đến 8 NDT mỗi USD vào năm 2025.
Tuy nhiên, ngay cả khi ngân hàng trung ương Trung Quốc tiếp tục duy trì mức danh nghĩa của đồng tiền này, giá trị thực của nó vẫn giảm do lạm phát giảm đang kéo giá xuống cả trong nước lẫn trên thị trường quốc tế. Theo Ngân hàng Thanh toán Quốc tế (BIS), tỷ giá hối đoái thực tế có hiệu lực vào tháng 1 gần như ở mức yếu nhất trong gần 5 năm qua. Với giá cả có khả năng tiếp tục giảm, xu hướng này có thể kéo dài.
Bên cạnh đó, một đồng NDT yếu hơn sẽ làm tăng thặng dư thương mại kỷ lục của Trung Quốc và có thể khiến các đối tác thương mại khác áp đặt thuế quan để điều chỉnh mất cân bằng thương mại toàn cầu. Điều này cũng có thể gây ra dòng vốn chảy ra khỏi Trung Quốc và làm nản lòng các nhà đầu tư nước ngoài.
Để đáp trả thuế quan của Mỹ hồi đầu tháng này, Trung Quốc đã công bố các biện pháp kiểm soát xuất khẩu đối với vonfram và các kim loại đặc biệt khác được sử dụng trong ngành điện tử, ô tô, năng lượng, hàng không vũ trụ và quốc phòng.
Vào tháng 12/2024, Bắc Kinh đã cấm bán các mặt hàng sử dụng kép và một số khoáng sản quan trọng cho Mỹ, đồng thời tuyên bố sẽ cấm các công ty ở các quốc gia khác làm điều tương tự. Đây là lần đầu tiên Trung Quốc cố gắng tái tạo chiến lược này của Mỹ.
Trước đó, vào tháng 7/2024, Trung Quốc đã hạn chế xuất khẩu gali và gecmani, hai kim loại quan trọng trong ngành bán dẫn, viễn thông và xe điện. Động thái này được coi là một nỗ lực để gây áp lực buộc Nhà Trắng phải dỡ bỏ các biện pháp kiểm soát riêng.
Vài tháng sau, Trung Quốc siết chặt hơn các biện pháp kiểm soát xuất khẩu đối với một số loại graphite khi Mỹ tăng cường quy định nhằm ngăn chặn Trung Quốc tiếp cận các chip tiên tiến. Các biện pháp kiểm soát xuất khẩu antimon cũng được thêm vào danh sách.
Các hạn chế đối với những khoáng sản quan trọng này – hoặc các nguyên liệu khác như đất hiếm, vốn chủ yếu do Trung Quốc sản xuất – có thể khiến Mỹ thiếu hụt nguồn cung cấp để sản xuất công nghệ tiên tiến, ít nhất là trong ngắn hạn. Trung Quốc có rất nhiều lựa chọn bởi nước này là nhà sản xuất hàng đầu của khoảng 20 nguyên liệu thô quan trọng.
Kể từ cuộc chiến thương mại ban đầu, Bắc Kinh đã ban hành các đạo luật mới như “danh sách thực thể không đáng tin cậy” và “luật chống trừng phạt nước ngoài” để nhắm vào các công ty hoặc cá nhân bị coi là gây tổn hại đến sự phát triển của Trung Quốc.
Triển vọng về việc tịch thu tài sản hoặc chặn các giao dịch kinh doanh là một vấn đề đối với các công ty như Apple, Tesla và Microsoft, những công ty có doanh thu hàng chục tỷ đô la Mỹ mỗi năm từ Trung Quốc.
Vào tháng 2, Trung Quốc đã thêm hai công ty Mỹ vào danh sách "không đáng tin cậy" và bắt đầu một cuộc điều tra chống độc quyền đối với Google. Năm ngoái, việc Trung Quốc rà soát an ninh mạng đối với nhập khẩu từ Micron Technology, nhà sản xuất chip nhớ lớn nhất của Mỹ, đã mở ra một mặt trận mới trong cuộc cạnh tranh công nghệ giữa hai nước.
Hành động có khả năng gây tổn hại nhất của Trung Quốc có thể là bán ra một phần lớn hoặc toàn bộ lượng trái phiếu chính phủ Mỹ mà nước này nắm giữ – khoảng 759 tỷ USD tính đến cuối năm ngoái. Điều này có thể làm tăng lợi suất trái phiếu Mỹ và gây rối loạn thị trường tài chính toàn cầu.
Trung Quốc đã giảm hơn một phần ba lượng nắm giữ kể từ năm 2017. Xu hướng bán ra có thể tiếp tục, đặc biệt là sau khi phương Tây đóng băng dự trữ ngoại hối của Nga sau khi cuộc chiến ở Ukraine bùng nổ.
Nhưng Trung Quốc cũng phải tính toán việc bán tháo đột ngột có thể làm giảm giá trái phiếu, khiến chính Trung Quốc chịu lỗ, đồng thời làm đồng USD yếu đi và tạo lợi thế cho các nhà xuất khẩu Mỹ.
Kết quả cuộc chiến thương mại sẽ ra sao vẫn còn phụ thuộc vào mức độ hành động của mỗi bên.
