Báo chí là diễn đàn tin cậy của nhân dân

>>Tạp chí Diễn dàn Doanh nghiệp đạt Giải B, giải Báo chí tuyên truyền về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam nhấn mạnh tại Hội nghị Báo chí toàn quốc tổng kết công tác năm 2021, triển khai nhiệm vụ năm 2022, ngày 24/12.

Phát biểu tại hội nghị, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam cảm ơn báo chí cả nước đã đồng hành cùng Đảng, Nhà nước và nhân dân trong những thời khắc khó khăn trong phòng, chống đại dịch Covid-19. Phó thủ tướng đánh giá cao hiệu quả của các cơ quan báo chí trong cổ vũ, động viên lực lượng tuyến đầu chống dịch, định hướng tư tưởng, hành động của Đảng, Nhà nước và nhân dân tạo thành sức mạnh để vượt qua khó khăn do dịch bệnh bùng phát trên diện rộng.

Báo chí đồng hành cùng Đảng, Nhà nước và nhân dân

Thời gian tới, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam đề nghị các cơ quan báo chí thực hiện nghiêm túc, hiệu quả, đi vào chiều sâu Quy hoạch báo chí phát triển và quản lý báo chí toàn quốc đến năm 2025; làm tốt việc đặt hàng báo chí; đẩy mạnh chuyển đổi số trong lĩnh vực báo chí…

Chia sẻ về một số vấn đề trong quản lý, phát triển báo chí, theo Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam, công tác quy hoạch, sắp xếp báo chí thực hiện được một bước và cần có quá trình để tạo chuyển biến thực chất bên trong, “không thể nóng vội”.

“Mục đích quy hoạch báo chí để báo chí phát triển, không chỉ là tiếng nói của từng cơ quan chủ quản mà còn của nhân dân. Việc thực hiện cơ chế, chính sách quản lý phải nghiêm, thực chất, kiến nghị, bổ sung, điều chỉnh những gì không phù hợp. Tránh tình trạng thực tế không như văn bản”, Phó Thủ tướng khẳng định.

Vẫn theo Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam, năm 2022 với tinh thần nhìn thẳng sự thật, chúng ta phải đánh giá việc thực hiện quy hoạch báo chí xem những gì phù hợp, chưa phù hợp nhằm giúp báo chí phát triển, tránh xu hướng chạy theo thị trường quá mức, tránh lãng phí nguồn lực xã hội, làm lệch lạc trong hoạt động thông tin báo chí.

Muốn báo chí tự chủ được thì cần có “cơ chế đặt hàng” đủ mạnh. Bộ TT&TT phải là đầu mối của các cơ quan báo chí làm việc với các cơ quan phụ trách về tài chính, các bộ ngành để giao nhiệm vụ, “đặt hàng” báo chí tuyên truyền, vận động trước, trong và sau khi ban hành chính sách. “Đó không nhất thiết là những cơ quan báo chí lớn, có uy tín mà quan trọng là phải có những nhóm độc giả mà chính sách cần tác động”, Phó Thủ tướng lưu ý.

Trước sự cạnh tranh của thông tin trên mạng xã hội, Phó Thủ tướng cho rằng, báo chí cần được thông tin minh bạch một cách nhanh nhất có thể về những “điểm nóng” hay sự cố vừa phát sinh. Qua theo dõi, quản lý thông tin trên báo chí, mạng xã hội, Bộ TT&TT cần phối hợp với Ban Tuyên giáo Trung ương, Hội Nhà báo Việt Nam để chủ động hơn trong dự báo, cảnh báo và phối hợp, đề nghị các bộ, ngành cung cấp thông tin sớm nhất, chính xác cho báo chí về những vấn đề mà dư luận, xã hội quan tâm.

“Khi báo chí chính thống minh bạch được thông tin một cách sớm nhất thì nhân dân, công luận sẽ nghe theo”, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam nhấn mạnh.

Về thực hiện chuyển đổi số trong báo chí, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam cho biết, cùng với hình thành cơ sở dữ liệu, mỗi cơ quan báo chí không chỉ quan tâm đến năng lực xử lý dữ liệu của đơn vị mình mà còn liên quan đến các ngành khác.

Các tác phẩm báo chí phải “nói có sách, mách có chứng” bằng số liệu, thậm chí là những số liệu qua phân tích nhiều dữ liệu khác mới định hướng, trả lời được mong mỏi của công luận. Phó Thủ tướng đề nghị Bộ TT&TT, Hội Nhà báo Việt Nam có chương trình hỗ trợ các cơ quan báo chí chuyển đổi số, xây dựng và xử lý cơ sở dữ liệu.

Trước tình hình dịch bệnh diễn biến phức tạp, thời tiết chuyển mùa Đông-Xuân thuận lợi cho sự phát triển, lây lan của virus, nhất là trong dịp Tết Dương lịch, Tết Nguyên đán 2022 sắp tới…, Phó Thủ tướng mong muốn báo chí bám sát, phản ánh đúng thực tế, động viên nhân dân chống dịch tốt, chuẩn bị đón Tết đầm ấm trong bối cảnh dịch bệnh.

Năm 2022 có ý nghĩa nền tảng, bản lề

Phát biểu tại hội nghị, Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa nhấn mạnh, năm 2022 là năm có ý nghĩa nền tảng, bản lề trong việc triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, đòi hỏi các cơ quan báo chí, đội ngũ người làm báo và các cơ quan chỉ đạo, quản lý báo chí cần phát huy kết quả năm 2021, nhận diện đầy đủ, nghiêm túc, nhanh chóng khắc phục những tồn tại, hạn chế để tiếp tục nỗ lực, đổi mới, sáng tạo, quyết tâm cao hơn nữa hoàn thành tốt các nhiệm vụ, giải pháp đã đề ra.

Trong đó, trọng tâm là tiếp tục tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà nước; sự phối hợp với Hội Nhà báo và cơ quan chủ quản nhằm tạo sự thống nhất trong lãnh đạo, quản lý hoạt động báo chí; thông tin đầy đủ, kịp thời và sâu sắc Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng và các nghị quyết, chỉ thị, kết luận, quy định của Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ... phản ánh đậm nét những diễn biến quan trọng trong đời sống chính trị của đất nước; thông tin, tuyên truyền kịp thời, đầy đủ về công tác phòng, chống dịch Covid-19 trong giai đoạn thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch.

“Các cơ quan chủ quản, cơ quan báo chí cần quan tâm công tác xây dựng Đảng trong các cơ quan báo chí. Bồi dưỡng nâng cao bản lĩnh chính trị, giáo dục đạo đức cách mạng, đạo đức nghề nghiệp, chuyên môn nghiệp vụ của người làm báo. Thúc đẩy chuyển đổi số, áp dụng các công nghệ đo lường hiệu quả trong hoạt động chỉ đạo, quản lý báo chí; tăng cường các biện pháp hỗ trợ cơ quan báo chí phát triển hạ tầng công nghệ kỹ thuật theo mô hình tòa soạn hội tụ, đa phương tiện; quản lý tốt các nền tảng xuyên biên giới, nhất là nền tảng mạng xã hội, nền tảng quảng cáo số, bảo vệ quyền lợi của báo chí trên các nền tảng xuyên biên giới”, Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa yêu cầu.

Báo chí đã nhanh nhạy, kịp thời, chính xác, hiệu quả

Báo cáo tại hội nghị, Phó trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương Trần Thanh Lâm cho biết, năm 2021, các cơ quan báo chí bám sát mục tiêu giữ vững ổn định chính trị, tạo niềm tin của nhân dân đối với Đảng và chế độ, là diễn đàn tin cậy của nhân dân, định hướng dư luận, tạo sự đồng thuận xã hội.

Tính đến ngày 30/11, cả nước có 816 cơ quan báo chí (in và điện tử), trong đó 114 báo, 116 tạp chí thực hiện 2 loại hình, 557 báo và tạp chí in; 29 báo và tạp chí điện tử; 72 cơ quan có giấy phép hoạt động phát thanh, truyền hình và 5 đơn vị hoạt động truyền hình không có hạ tầng phát sóng truyền hình riêng.

Cả nước có khoảng 40.000 người đang công tác tại các cơ quan báo chí với 17.161 người được cấp thẻ nhà báo. Trong năm 2021, kinh tế báo chí tiếp tục gặp nhiều khó khăn do ảnh hưởng đại dịch Covid-19, cùng với sự chi phối, cạnh tranh của các nền tảng xuyên biên giới, mạng lưới quảng cáo xuyên biên giới.

“Năm 2021 về cơ bản các cơ quan báo chí đã thực hiện nghiêm túc sự lãnh đạo, chỉ đạo, định hướng thông tin của Đảng, Nhà nước, bám sát mục tiêu giữ vững ổn định chính trị, tạo niềm tin của nhân dân đối với Đảng và chế độ; là diễn đàn tin cậy của nhân dân; báo chí đã chủ động, kịp thời, thông tin hiệu quả về những vấn đề lớn của đất nước, có nội dung thông tin thể hiện rõ vai trò dẫn dắt, định hướng dư luận và tạo sự đồng thuận xã hội”, Phó trưởng ban Tuyên giáo Trung ương đánh giá và khẳng định, báo chí đã tuyên truyền nhanh nhạy, kịp thời, chính xác, hiệu quả về các sự kiện chính trị quan trọng của đất nước.

Đặc biệt, công tác thông tin, tuyên truyền về phòng, chống dịch Covid-19 rất rõ nét, kịp thời, công bằng, phù hợp, có tính định hướng về diễn biến tình hình, các quan điểm, chỉ đạo, giải pháp chống dịch của T.Ư, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Ban Chỉ đạo quốc gia về phòng chống Covid-19.

Công tác thông tin, tuyên truyền về bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái tiếp tục được tăng cường với nhiều hình thức, nội dung thông tin phong phú. Số lượng, chất lượng các chuyên mục, chương trình, tin bài đã tăng lên đáng kể, nhiều bài viết, chương trình có hiệu ứng tốt trong xã hội, được cán bộ, đảng viên và nhân dân đón nhận.

Tuy gặp khó khăn, song nhiều cơ quan báo chí đã bắt đầu thực hiện chuyển đổi số trong hoạt động chuyên môn nghiệp vụ, ứng dụng trí tuệ nhân tạo, thay đổi phương thức vận hành, quản lý, áp dụng công nghệ trong quy trình sản xuất và phân phối nội dung.

Tại Hội nghị, Ban Tuyên giáo Trung ương đã trao bằng khen cho Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) là cơ quan, đơn vị có thành tích xuất sắc trong công tác báo chí năm 2021; Tạp chí Diễn đàn Doanh nghiệp được tặng bằng khen vì thành tích xuất sắc trong thông tin, tuyên truyền thực hiện nhiệm vụ chính trị năm 2021.

Thực hiện các mô hình kinh doanh báo chí mới để đa dạng hóa nguồn thu, giảm lệ thuộc vào các nền tảng xuyên biên giới, vào doanh thu quảng cáo. Nhận thức về chuyển đổi số báo chí đã chuyển biến rõ rệt, thể hiện bằng việc ban hành các kế hoạch, chiến lược chuyển đổi số.

Báo cáo công tác báo chí năm 2021 của Ban Tuyên giáo Trung ương cũng chỉ rõ những hạn chế của các cơ quan báo chí trong năm qua như: một số tạp chí thuộc các hội, viện, còn nặng về phản ánh mặt trái, tiêu cực của xã hội; việc giật tít phản cảm, sai lệch bản chất chưa có nhiều chuyển biến. Một số trường hợp, thông tin trên báo chí còn chậm, chưa kịp thời định hướng dư luận xã hội, nhất là các vụ việc phức tạp, nhạy cảm; còn chạy theo mạng xã hội ở một số vụ việc cụ thể.

Việc xử lý tình trạng “báo hóa” tạp chí điện tử không đều, thiếu liên tục và bền vững gây dư luận xấu trong xã hội. Vẫn còn tình trạng phóng viên tham gia mạng xã hội có những phát biểu, bài viết về một số vấn đề nóng, vụ việc tiêu cực trái quan điểm chỉ đạo, có xu hướng kích động, gây rối nhiễu dư luận.

Tình trạng vi phạm quy định quảng cáo vẫn diễn ra, một số cơ quan báo, tạp chí điện tử hợp tác quảng cáo tự động với mạng lưới quảng cáo xuyên biên giới nhưng không kiểm soát được nội dung quảng cáo.

Về nguyên nhân của những hạn chế trên, ông Trần Thanh Lâm cho rằng, công tác chỉ đạo, quản lý thông tin còn tập trung nhiều vào các sự kiện cụ thể, thiếu bao quát toàn diện, chưa chú trọng thúc đẩy sự tương tác giữa báo chí và các loại hình truyền thông xã hội khác.

“Việc chỉ đạo, định hướng thông tin báo chí ngày càng khó khăn hơn, nhất là nhiều cơ quan báo chí phát triển loại hình báo điện tử, tạp chí điện tử, cập nhật thông tin liên tục, dẫn tới nguy cơ có nhiều sai phạm hơn, tạo ra áp lực cho cơ quan quản lý phải tăng cường giám sát liên tục và xử lý nhanh, hiệu quả trong khi còn hạn chế về nhân lực, điều kiện, phương tiện kỹ thuật và thời gian”, ông Lâm nói.

Sự phát triển nhanh chóng của công nghệ đã làm cho quy định pháp luật về báo chí và pháp luật có liên quan chưa theo kịp với thực tế, nhiều hành vi mới phát sinh, nhiều loại hình truyền thông mới ra đời, khiến cho công tác chỉ đạo, quản lý báo chí gặp nhiều khó khăn. Việc ứng dụng công nghệ trong công tác chỉ đạo, quản lý báo chí còn hạn chế.

Đưa ra các giải pháp quản lý hoạt động báo chí trong thời gian tới, ông Trần Thanh Lâm cho biết, Ban Tuyên giáo sẽ phối hợp với Hội Nhà báo và cơ quan chủ quản nhằm tạo sự thống nhất trong lãnh đạo, quản lý hoạt động báo chí; tiếp tục đẩy mạnh triển khai Quy hoạch phát triển và quản lý báo chí toàn quốc đến năm 2025.

Giữ vững vai trò chỉ đạo, định hướng để thực hiện tốt sứ mệnh báo chí cách mạng, tạo đồng thuận xã hội vì mục tiêu ổn định chính trị, xây dựng Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh; khơi dậy ý thức, quyết tâm, khát vọng xây dựng đất nước phồn vinh, hạnh phúc.

Chỉ đạo, định hướng các cơ quan báo chí thông tin đầy đủ, kịp thời chủ trương, đường lối, lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng, Quốc hội, Chính phủ; công tác phòng, chống dịch Covid-19 và phục hồi phát triển kinh tế - xã hội, góp phần lan tỏa năng lượng tích cực trong xã hội, nhân rộng những gương người tốt, việc tốt, mô hình tốt, cách làm hiệu quả.

Bên cạnh đó, công tác thanh tra theo kế hoạch sẽ chuyển mạnh sang giám sát, kiểm tra và tập trung giải quyết căn bản các vấn đề “nóng”, có tác động lớn trong xã hội; tiếp tục xem xét, chấn chỉnh, xử lý nghiêm hành vi thực hiện sai tôn chỉ, mục đích, thông tin sai sự thật gây hậu quả nghiêm trọng.

Các địa phương cần tăng cường hơn nữa trong việc thực hiện thẩm quyền của mình đối với việc chấn chỉnh, xử lý vi phạm của các cơ quan báo chí, kể cả cơ quan báo chí Trung ương.