Bầu cử giữa kỳ Mỹ tác động thế nào đến quan hệ Mỹ - Trung?

CẨM ANH• 07/11/2022 15:33

Cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ của Mỹ có thể sẽ có kết quả bất ngờ, với phần thắng có thể nghiêng về đảng Cộng hòa. Điều này sẽ tác động mạnh đến quan hệ Mỹ- Trung.

>>Căng thẳng Mỹ - Trung Quốc "tăng nhiệt"

Cử tri Mỹ đi bỏ phiếu giữa kỳ sớm tại Minneapolis hôm 23/9. Ảnh: AP.

Kết quả cuộc bầu cử Quốc hội giữa nhiệm kỳ của Mỹ sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc định hình hai năm còn lại trong nhiệm kỳ của Tổng thống Joe Biden, cũng như định hình kịch bản có thể xảy ra trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2024.

Cho đến thời điểm hiện tại, dựa trên kết quả từ các cuộc thăm dò, gây quỹ, và xu hướng bỏ phiếu, Đảng Cộng hòa có 80% cơ hội giành được Hạ viện và 40% cơ hội giành được Thượng viện.

Tuy nhiên, trong chính sách đối ngoại của Mỹ, đảng Dân chủ và Cộng hòa đang có nhiều điểm tương đồng hơn là khác biệt, đặc biệt là trong quan điểm của Mỹ về Trung Quốc. Đáng chú ý, sự hiện diện của một số Nghị sĩ có tiếng nói hàng đầu trong các chính sách của Mỹ đối với Trung Quốc, bao gồm Thượng nghị sĩ Marco Rubio, thuộc đảng Cộng hòa ở bang Florida sẽ càng củng cố thêm sự thống nhất của lưỡng đảng Mỹ.

Theo nghiên cứu của Hội đồng Kinh doanh Mỹ-Trung, một nhóm công nghiệp hỗ trợ các công ty Mỹ làm ăn tại Trung Quốc, số lượng các dự luật liên quan đến Trung Quốc được các nhà lập pháp Mỹ xem xét đã tăng đáng kể trong 5 năm qua.

Chuyên gia Robert Sutter tại Đại học George Washington chỉ ra, trên thực tế, năm 2022 là một năm cho thấy rõ ràng về sự cứng rắn trong quan điểm tổng thể của Mỹ đối với Trung Quốc. Trong phiên họp Quốc hội diễn ra ngay trước khi Tổng thống Mỹ Joe Biden nhậm chức vào tháng 1/2021, các nhà lập pháp Mỹ đã đưa ra hơn 400 dự luật hoặc nghị quyết có liên quan đến Trung Quốc.

Mặc dù chỉ có một số ít dự luật, nghị quyết được thông qua, nhưng hầu như tất cả đều coi Trung Quốc là đối thủ cạnh tranh, trong đó Đạo luật về chip và khoa học năm 2022 là một trong những đạo luật mang tính bước ngoặt được thông qua trong nhiệm kỳ này.

>>Nguy cơ bùng phát Chiến tranh Lạnh mới Mỹ- Trung

Cạnh tranh giữa Mỹ và Trung Quốc ngày một căng thẳng hơn trong những năm qua

Đồng quan điểm, quan sát các cuộc đua bầu cử, chuyên gia Jack Zhang thuộc Đại học Kansas lưu ý rằng Trung Quốc đã trở thành một vấn đề nhận được sự đồng thuận cao tại lưỡng đảng, dù đảng Cộng hòa và đảng Dân chủ vẫn tồn tại sự khác biệt ở một số điểm.

Mặc dù cả hai đảng ngày càng tập trung vào vấn đề nóng như Đài Loan, nhân quyền và cạnh tranh kinh tế, nhưng ông Zhang lưu ý rằng đảng Cộng hòa có xu hướng tập trung nhiều hơn vào các vấn đề như đánh cắp tài sản trí tuệ, ảnh hưởng của Trung Quốc trong giáo dục đại học và trách nhiệm trong đại dịch COVID-19, trong khi đó một số đảng viên Đảng Dân chủ lo ngại rằng việc duy trì thái độ quá cứng rắn có thể cản trở các nỗ lực hợp tác với Bắc Kinh trong những lĩnh vực trung lập như khí hậu.

Trao đổi trên SCMP, bà Anna Ashton thuộc Eurasia Group cho biết chiến thắng của đảng Cộng hòa tại Hạ viện sẽ tạo động lực lớn hơn, quyết liệt hơn cho các chính sách cứng rắn hơn của Mỹ với Trung Quốc. "Mặc dù Tổng thống Biden vẫn theo đuổi cam kết của mình đối phó với thách thức từ Trung Quốc, nhưng một số đảng viên đảng Cộng hòa sẽ cứng rắn hơn so với đảng Dân chủ trong vấn đề này”, bà Ashton nói.

Dữ liệu thăm dò gần đây từ Trung tâm Nghiên cứu Pew cho thấy trong năm nay, số lượng người Mỹ có quan điểm tiêu cực về Trung Quốc đã đạt mức cao lịch sử 82%, tăng 6% so với năm 2021. Hiện nay, mối quan hệ giữa Mỹ và Trung Quốc đang có dấu hiệu tiếp tục xấu đi, vì vậy, cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ lần này rất quan trọng, đây có lẽ là cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ quan trọng nhất mà Mỹ từng có dưới góc độ chính sách đối ngoại.