Bỏ đề xuất áp thuế 20% đối với lãi bán chứng khoán

Tại Dự thảo mới nhất đang được Bộ Tư pháp thẩm định, Bộ Tài chính cũng rút lại đề xuất áp mức thuế 20% đối với thu nhập chịu thuế từ chuyển nhượng chứng khoán. Thay vào đó, Bộ Tài chính đề xuất giữ quy định thu thuế thu nhập cá nhân 0,1% trên giá chuyển nhượng từng lần. Đồng thời, đề xuất bổ sung quy định trường hợp không xác định được giá mua và các chi phí liên quan đến việc chuyển nhượng vốn thì thuế thu nhập cá nhân được xác định bằng giá bán nhân với thuế suất 2% (áp dụng thống nhất cho cả cá nhân cư trú và không cư trú).

Lý giải về đề xuất trên, Bộ Tài chính cho biết, thực tế thực hiện phát sinh vướng mắc đối với hoạt động chuyển nhượng vốn của cá nhân, nhiều trường hợp không xác định được giá mua và các khoản chi phí liên quan, cũng có trường hợp cá nhân khai giá bán bằng với giá mua để không phải nộp thuế...

Ở một số nước, hầu hết các loại thu nhập từ vốn đều phải nộp thuế. Tuy nhiên cách thức và phương thức thu thuế của các nước cũng rất khác nhau. Có quốc gia thu theo tỷ lệ phần trăm trên giá chuyển nhượng, có quốc gia thu theo thu nhập có được từ hoạt động chuyển nhượng, có quốc gia áp dụng chính sách thuế khác giữa chứng khoán niêm yết và chứng khoán chưa niêm yết...

Từ thực tiễn này, cũng như xu hướng, kinh nghiệm của các nước thời gian gần đây, Bộ Tài chính nhận thấy cần thiết có thêm thời gian nghiên cứu để quy định rõ phương pháp tính thuế, thuế suất đối với thu nhập từ chuyển nhượng vốn.

Theo các chuyên gia, việc rút lại đề xuất 20% cho thấy cơ quan soạn thảo đã lắng nghe ý kiến góp ý, nhằm bảo đảm tính khả thi và sự ổn định cho thị trường trong giai đoạn cần phục hồi. Tuy nhiên, về dài hạn, mục tiêu là xây dựng cơ chế thuế công bằng hơn dựa trên thu nhập thực, gắn với việc hoàn thiện hệ thống pháp lý và cơ sở dữ liệu quốc gia.

Trước đó, hồi tháng 7, Bộ Tài chính từng đề xuất áp mức 20% trên phần lãi – xác định bằng công thức: giá bán trừ giá mua và chi phí hợp lý. Đề xuất này được đánh giá là có tính công bằng, nhưng vấp phải nhiều ý kiến cho rằng mức thuế quá cao so với mặt bằng quốc tế. Ông Bùi Nguyên Khoa, Phó Giám đốc Trung tâm phân tích Công ty Chứng khoán BSC cho rằng, đề xuất áp thuế 20% trên phần lãi chuyển nhượng chứng khoán là khá cao so với mặt bằng chung, và mức thuế hiện hành 0,1% trên giá trị giao dịch. Bên cạnh đó, mức thuế mới nếu áp dụng đại trà, không phân biệt thời gian nắm giữ... sẽ gây ảnh hưởng khá lớn đến thị trường.

“Không phải nhà đầu tư nào cũng có lãi. Có năm lãi, năm sau lại lỗ. Nếu thu thuế ngay 20% phần lãi mà không cho phép bù trừ khoản lỗ thì sẽ rất bất công. Tại Mỹ, trong nhiều trường hợp, nhà đầu tư được chuyển lỗ sang năm sau để giảm thuế”, ông Khoa dẫn chứng.

Bên cạnh đó, ông Khoa cũng cho rằng, Dự thảo cũng chưa làm rõ các chi phí được khấu trừ. Trong thực tế, nhà đầu tư còn chịu nhiều khoản chi phí như đi lại, tham dự đại hội cổ đông, hay mua công cụ phân tích thị trường. Nếu không có hướng dẫn cụ thể, nhiều khả năng thuế sẽ đánh trên lợi nhuận danh nghĩa, trong khi chi phí thực tế không được tính đến.

Theo chuyên gia của BSC, nếu áp dụng thuế thu nhập quá cao, thiếu linh hoạt sẽ khiến nhà đầu tư thay đổi hành vi, hạn chế giao dịch ngắn hạn và buộc phải giữ cổ phiếu dài hơn, chuyển sang các kênh khác như quỹ đầu tư.

Đồng tình với quan điểm nêu trên, ông Nguyễn Thế Minh, Giám đốc Phân tích Khối Khách hàng cá nhân, Công ty Chứng khoán Yuanta Việt Nam nhận định, việc đánh thuế thu nhập từ vốn là thông lệ quốc tế, và Dự thảo của Bộ Tài chính về cơ bản phù hợp với xu hướng chung. Tuy vậy, ông lưu ý, nhiều quốc gia miễn hoặc giảm thuế cho các khoản đầu tư dài hạn nhằm khuyến khích nhà đầu tư gắn bó với thị trường. Mức 20% là khá cao, chưa thật sự phù hợp với bối cảnh hiện tại của thị trường chứng khoán Việt Nam.