Gửi bình luận
Tháng 6/2025 là dấu mốc cải cách lớn khi Quốc hội sẽ thông qua Hiến pháp sửa đổi và loạt luật, nghị quyết về tổ chức bộ máy và vận hành hệ thống chính trị.
Đây không còn là câu chuyện cải cách hành chính đơn lẻ, mà là cuộc tái cấu trúc quy mô lớn, tác động đến mọi cấp, mọi ngành, mọi tầng lớp cán bộ trong hệ thống.
Có thể khẳng định, nhiều năm nay, Đảng và Nhà nước đã xác định cải cách hành chính, với trọng tâm là tinh gọn bộ máy, là một trong những khâu đột phá để nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước. Nhưng phải đến thời điểm này, khi những bước đi mạnh mẽ được đồng bộ hóa từ cấp Trung ương đến địa phương, có thể nói, chuyển động tinh gọn đã vượt khỏi khuôn khổ tổ chức hành chính để trở thành một cuộc cách mạng thực sự.
Tinh gọn bộ máy không còn dừng lại ở việc giảm số lượng biên chế, hay cắt giảm đầu mối trung gian, mà là quá trình tái cấu trúc toàn diện, từ chức năng nhiệm vụ, quy trình vận hành, đến đánh giá hiệu quả công việc. Và sâu xa hơn, là thay đổi văn hóa công vụ, cách thức lựa chọn, sử dụng và đánh giá cán bộ.
Không thể nói đến hiệu quả của một nền hành chính nếu thiếu đội ngũ cán bộ thực tài. Và thực tế đã chứng minh, khi bộ máy được tổ chức lại theo hướng tinh gọn, rõ ràng chức năng, tránh chồng chéo, thì tư duy, thái độ và năng lực làm việc của cán bộ cũng có sự thay đổi rõ rệt.
Câu chuyện từ Đà Nẵng là một minh chứng. Trong giai đoạn 2016–2021, địa phương này tinh giản được 3.897 biên chế và người hưởng lương ngân sách; công chức giảm 10,04%, viên chức giảm 11,7%; đồng thời tăng thu nhập theo hiệu quả công việc cho những người thực sự đóng góp, làm việc hiệu quả. Đây không chỉ là nỗ lực tiết kiệm ngân sách, mà còn là một bước đi tạo dựng môi trường công vụ cạnh tranh công bằng, thu hút người tài, khuyến khích sự tận tâm và tinh thần trách nhiệm.
Dự kiến sau sắp xếp, sáp nhập, cấp tỉnh sẽ giảm hơn 18.440 biên chế và cấp xã sẽ giảm hơn 110.780 biên chế cán bộ, công chức.
Khi trách nhiệm cá nhân được xác lập rõ, năng lực trở thành tiêu chí đánh giá duy nhất, thì họ buộc phải chứng minh mình có giá trị thực, có kỹ năng chuyên sâu và sẵn sàng gánh vác trọng trách. Việc này tạo ra động lực nội tại mạnh mẽ, buộc cả hệ thống chuyển từ “làm cho xong” sang “làm để có kết quả”.
Một trong những vấn đề nhức nhối của nền hành chính lâu nay là tình trạng “phình to” về tổ chức nhưng lại “teo tóp” về hiệu quả. Những đầu mối trung gian hình thức, các vị trí không rõ ràng chức năng rất dễ bị lợi dụng để hình thành lợi ích nhóm, gây lãng phí nguồn lực và làm giảm lòng tin của người dân vào bộ máy.
Do đó, tinh gọn còn là biện pháp làm trong sạch môi trường công vụ, bịt kín những “kẽ hở” cho tham nhũng vặt hay hành vi lạm quyền. Khi mỗi vị trí đều gắn với nhiệm vụ cụ thể, có thể đo lường, đánh giá và chịu trách nhiệm, thì yếu tố cảm tính, quen biết trong bổ nhiệm cán bộ sẽ dần bị thay thế bằng tiêu chí thực lực và hiệu quả công việc.
Bên cạnh đó, cơ chế đánh giá, bổ nhiệm gắn liền với vị trí việc làm cũng sẽ buộc các cơ quan, tổ chức phải thay đổi cách vận hành – từ quản lý kiểu hành chính bao cấp sang quản trị theo hiệu quả đầu ra, hướng đến phục vụ người dân và doanh nghiệp.
Tinh gọn bộ máy, rõ ràng, không phải là một “phép toán” đơn giản. Đó là tiến trình có va chạm, có tổn thương, bởi nó liên quan trực tiếp đến quyền lợi, vị trí, và cả tư duy hệ thống đã tồn tại lâu năm. Việc sắp xếp lại, thu hẹp đầu mối, thay đổi cách đánh giá cán bộ sẽ tạo ra những phản ứng, thậm chí kháng cự âm thầm. Nhưng đây là điều tất yếu của mọi cuộc cách mạng - phải có hy sinh mới có đổi thay.
Chính phủ đề xuất Nghị quyết của Quốc hội về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh năm 2025 sẽ có hiệu lực từ 1/7/2025 nhưng cơ quan thẩm tra đề nghị có hiệu lực thi hành từ ngày được Quốc hội biểu quyết thông qua (dự kiến ngày 12/6/2025).
Điều đáng mừng là, khác với trước đây, giờ đây cuộc cải cách không đơn độc. Nó đang được hậu thuẫn bằng các cơ sở pháp lý mạnh mẽ từ Hiến pháp sửa đổi, đến hệ thống luật, nghị quyết liên quan. Và quan trọng hơn, nó nhận được sự đồng thuận ngày càng lớn từ dư luận xã hội, những người dân đang mong mỏi một bộ máy hành chính hiệu lực, hiệu quả, phục vụ thay vì “hành là chính”.
Cùng với đó là quyết tâm chính trị rất cao của Đảng, Nhà nước và lãnh đạo Chính phủ. Những tuyên bố mạnh mẽ, rõ ràng từ người đứng đầu Chính phủ về việc chuyển mô hình quản lý từ EPC sang làm chủ công nghệ, về thúc đẩy chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo – tất cả đều cho thấy tinh gọn bộ máy chỉ là bước khởi đầu trong một lộ trình cải cách sâu rộng hơn, bền vững hơn.
Suy cho cùng, chất lượng đội ngũ cán bộ chính là thước đo chân thực nhất của hiệu quả cải cách. Một bộ máy gọn gàng, rõ ràng chức năng, chỉ thật sự hiệu quả khi được vận hành bởi những con người thực sự có phẩm chất và năng lực.
Vì thế, bên cạnh việc hoàn thiện thể chế, cải cách tổ chức, thì đào tạo, bồi dưỡng cán bộ – đặc biệt là cán bộ lãnh đạo quản lý các cấp – phải được đặt ở vị trí trung tâm. Cần một hệ sinh thái đào tạo bài bản, từ cơ sở dữ liệu về vị trí việc làm, đến chương trình cập nhật kỹ năng lãnh đạo, chuyển đổi số, tư duy đổi mới.
Cuộc cách mạng tinh gọn chỉ thành công khi chúng ta xây dựng được một thế hệ cán bộ mới - không chỉ giỏi chuyên môn mà còn có tinh thần phụng sự, thực tâm vì dân, dám nghĩ, dám làm và dám chịu trách nhiệm.
Chúng ta đang chứng kiến một bước ngoặt lớn của thể chế, khi tinh thần “tổ chức lại để phát triển” được đặt vào trung tâm chiến lược cải cách. Đây không chỉ là sự thay đổi về tổ chức hành chính, mà là cuộc cách mạng toàn diện về tư duy quản trị quốc gia. Nếu thực hiện đúng hướng, quyết liệt và có lộ trình rõ ràng, cuộc cách mạng tinh gọn này sẽ mở ra một chương mới cho đất nước: hiệu quả hơn, minh bạch hơn, và thực sự vì dân hơn.
Đó chính là nền móng để Việt Nam bứt phá trong thời đại mới - thời đại của trí tuệ, công nghệ và sự minh trị.
Không chỉ thế, tinh gọn bộ máy còn góp phần làm trong sạch môi trường công vụ, không cho phép tồn tại các vị trí trung gian hình thức, dễ bị lợi dụng để trục lợi cá nhân hoặc củng cố lợi ích nhóm. Khi chức năng, nhiệm vụ từng vị trí được phân định rạch ròi; công tác đánh giá, bổ nhiệm cán bộ gắn với vị trí việc làm và hiệu quả thực thi, thì yếu tố năng lực sẽ dần thay thế cho các tiêu chí cảm tính, hình thức.
Như thế, tinh gọn bộ máy không chỉ đơn thuần là cắt giảm biên chế hay thu hẹp số lượng đầu mối mà là quá trình tái cấu trúc toàn diện nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của hệ thống chính trị, từ đó tạo ra những thay đổi sâu sắc về chất lượng đội ngũ cán bộ - yếu tố then chốt quyết định sự vận hành và phát triển của đất nước.
Tất nhiên, tinh gọn bộ máy là một quá trình khó khăn, bởi đụng chạm đến cả tổ chức và con người, có mất mát, có hy sinh. Thế nhưng, với tính đúng đắn từ chủ trương đến hành động, với những bước đi quyết liệt, mạnh mẽ, chúng ta có thể kỳ vọng vào một bộ máy mới với đội ngũ cán bộ thực tài, đủ phẩm chất, năng lực, thực sự gần dân, làm đúng việc vì dân, có lợi cho dân, đáp ứng yêu cầu phát triển của đất nước trong bối cảnh mới.
Và chất lượng của đội ngũ cán bộ, suy cho cùng, chính là thước đo trung thực nhất cho hiệu quả của cuộc cách mạng này.
