Boeing tìm lại cơ hội tại Trung Quốc với đơn hàng lớn

Nếu thành hiện thực, đây sẽ là một thương vụ mang tính biểu tượng trong quan hệ thương mại Mỹ - Trung, đồng thời tái khẳng định vị thế không thể thay thế của thị trường hàng không Trung Quốc đối với ngành công nghiệp hàng không Mỹ.

Chiến lược ngoại giao máy bay

Theo tờ Bloomberg, hai bên vẫn đang đàm phán chi tiết về loại máy bay, số lượng và tiến độ bàn giao. Thỏa thuận quy mô lớn này phụ thuộc nhiều vào tiến triển trong việc hạ nhiệt căng thẳng thương mại Mỹ - Trung, vốn leo thang từ nhiệm kỳ đầu tiên của Tổng thống Donald Trump. Dù nguy cơ đổ vỡ vẫn còn, nhưng có dấu hiệu cho thấy Bắc Kinh đã tham khảo ý kiến các hãng hàng không nội địa để xác định nhu cầu đặt hàng.

Nếu được ký kết, đơn hàng này sẽ có quy mô tương tự hợp đồng 500 chiếc Airbus mà Trung Quốc được cho là đã đạt được với châu Âu, song chưa chính thức công bố. Điều này phản ánh chiến lược của Trung Quốc: duy trì thế cân bằng giữa hai “ông lớn” Boeing và Airbus để vừa đa dạng hóa nguồn cung, vừa tận dụng thương vụ làm “đòn bẩy” trong quan hệ đối ngoại.

Từ lâu, các đơn hàng máy bay đã đóng vai trò quan trọng trong ngoại giao Mỹ. Không chỉ là các hợp đồng trị giá hàng chục tỷ USD, chúng còn là biểu tượng cho những thỏa hiệp thương mại song phương.

Lần gần nhất Boeing công bố hợp đồng lớn với Trung Quốc là vào tháng 11/2017, trong chuyến công du đầu tiên của ông Trump tới Bắc Kinh, với cam kết bán 300 máy bay Boeing trị giá 37 tỷ USD.

Sau đó, quan hệ giữa 2 nước căng thẳng, chiến tranh thương mại và lệnh cấm bay toàn cầu đối với 737 Max khiến Boeing gần như bị “gạt ra ngoài” thị trường Trung Quốc. Từ 2019 đến nay, hãng chỉ nhận được 30 đơn hàng từ các hãng hàng không và công ty cho thuê máy bay Trung Quốc, trong khi Airbus chiếm lĩnh vị thế thống trị.

Thương vụ lần này được kỳ vọng trở thành tâm điểm trong một thỏa thuận thương mại mới giữa Washington và Bắc Kinh, mang lại lợi ích chính trị cho cả ông Trump và Chủ tịch Tập Cận Bình.

“Miếng bánh” không thể bỏ lỡ

Theo ước tính của Boeing, trong 20 năm tới, đội bay thương mại của Trung Quốc sẽ hơn gấp đôi, đạt gần 10.000 chiếc. Đây là quy mô vượt xa khả năng sản xuất của nhà chế tạo nội địa Comac, đồng nghĩa Trung Quốc vẫn phải dựa vào Boeing và Airbus để đáp ứng nhu cầu.

Nhu cầu khổng lồ này xuất phát từ vị thế của Trung Quốc như thị trường hàng không lớn thứ hai thế giới, với tầng lớp trung lưu ngày càng gia tăng và mạng lưới các thành phố lớn được kết nối bằng đường hàng không. Đơn hàng “khủng” không chỉ để thay thế đội bay cũ mà còn phục vụ cho mở rộng tuyến mới, đặc biệt là các đường bay quốc tế.

Trong bối cảnh Airbus của châu Âu đã “kín lịch” sản xuất đến tận những năm 2030, việc giành được suất giao hàng từ Boeing mang ý nghĩa chiến lược với các hãng hàng không Trung Quốc. Chính điều này tạo đòn bẩy cho Bắc Kinh trong đàm phán, khi cả hai nhà sản xuất đều cần Trung Quốc như khách hàng trọng điểm.

Boeing hiện đang nỗ lực khôi phục sau nhiều năm khủng hoảng liên quan đến 737 Max và các vấn đề sản xuất. Từ đầu năm 2025, cổ phiếu hãng tăng 27%, phản ánh kỳ vọng vào chiến lược cải tổ của CEO Kelly Ortberg. Tuy nhiên, để lấy lại thị phần, Boeing buộc phải mở cửa trở lại thị trường Trung Quốc – nơi từng chiếm tới một phần tư số máy bay giao hàng của hãng.

Sự ra đi gần đây của Alvin Liu, lãnh đạo cao nhất của Boeing tại Trung Quốc, cũng tạo ra khoảng trống trong quan hệ với chính quyền Bắc Kinh. Người kế nhiệm tạm thời, Carol Shen, được kỳ vọng duy trì kênh đối thoại và đẩy nhanh thương vụ trong giai đoạn nhạy cảm.

Ý nghĩa đối với quan hệ Mỹ - Trung

Bên cạnh lợi ích thương mại, thỏa thuận còn mang tính biểu tượng lớn trong quan hệ song phương. Sau nhiều vòng đàm phán thương mại và việc hạ nhiệt các mức thuế trả đũa từng lên tới 145%, đơn hàng máy bay có thể trở thành “món quà chính trị” giúp hai bên củng cố lòng tin và tạo nền tảng cho một thỏa thuận toàn diện hơn.

Ông Tập đã mời ông Trump thăm Trung Quốc vào cuối năm nay, trước thềm Hội nghị Cấp cao APEC tại Hàn Quốc. Nếu thương vụ được công bố vào thời điểm này, nó sẽ gửi đi thông điệp rằng, bất chấp những bất đồng địa chính trị, lợi ích kinh tế vẫn là điểm tựa để duy trì đối thoại Mỹ - Trung.

Thị trường hàng không Trung Quốc tiếp tục chứng minh tầm quan trọng chiến lược đối với Boeing nói riêng và Mỹ nói chung. Trong bối cảnh cạnh tranh khốc liệt với Airbus và áp lực từ các nhà sản xuất mới nổi, việc giành lại thị trường này không chỉ là bài toán doanh thu, mà còn là một phần trong chiến lược ngoại giao kinh tế của Washington.

Nếu thành công, thương vụ 500 máy bay sẽ là minh chứng rằng, bất chấp rào cản chính trị và thương mại, Trung Quốc vẫn là “miếng bánh” không thể bỏ lỡ với bất kỳ tập đoàn nào – kể cả gã khổng lồ hàng không Mỹ.