Các Big Tech Mỹ dự kiến đầu tư hơn 1.000 tỷ USD vào AI, chuyển hướng đầu tư về trong nước để duy trì lợi thế cạnh tranh và hưởng lợi từ chính sách hỗ trợ của chính phủ.
Đầu tuần này, Apple thông báo kế hoạch chi 500 tỷ USD trong bốn năm tới để sản xuất máy chủ AI tại Mỹ, đồng thời tạo ra 20.000 việc làm mới.
Ngay sau thông báo này, Tổng thống Donald Trump đã đăng tải trên mạng xã hội ca ngợi khoản đầu tư, nhấn mạnh rằng Apple quyết định đầu tư vào Mỹ vì “tin tưởng vào những gì chúng tôi đang làm.”
Dù Apple không nêu rõ lý do cụ thể cho quyết định này, nhưng động thái này dường như phù hợp với xu hướng dịch chuyển đầu tư về trong nước của nhiều tập đoàn công nghệ lớn của Mỹ.
Đây cũng là cam kết đầu tư lớn nhất từ trước đến nay của Apple tại Mỹ. Kế hoạch này bao gồm việc xây dựng một cơ sở sản xuất máy chủ mới tại Houston, mở một học viện đào tạo nhà cung cấp tại Michigan và gia tăng chi tiêu với các nhà cung cấp nội địa. Đáng chú ý, thông báo được đưa ra chỉ vài ngày sau cuộc gặp giữa CEO Apple Tim Cook và Tổng thống Trump.
Kể từ đầu nhiệm kỳ thứ hai, ông Trump đã đặc biệt ủng hộ các thương vụ đầu tư trong nước, coi đó là dấu ấn quyền lực của mình, bất chấp việc nhiều tập đoàn công nghệ từng chỉ trích ông trong nhiệm kỳ đầu. Ngày 21/1, chỉ một ngày sau khi ông Trump nhậm chức, liên minh Stargate – bao gồm OpenAI, SoftBank và Oracle – thông báo hợp tác phát triển hạ tầng AI trên khắp nước Mỹ. Họ cam kết đầu tư tối đa 500 tỷ USD trong bốn năm tới, với giai đoạn đầu là 100 tỷ USD, nhằm tạo ra hàng trăm nghìn việc làm tại Mỹ.
Dự án đầu tiên của Stargate là một tổ hợp trung tâm dữ liệu khổng lồ tại Abilene, Texas, đóng vai trò cung cấp năng lực tính toán cho các hệ thống AI. Liên minh này quảng bá dự án như một phần trong chiến lược "tái công nghiệp hóa nước Mỹ" và tăng cường "an ninh quốc gia" cho Mỹ và các đồng minh. Trước đó, CEO OpenAI, Sam Altman, cũng đã trình bày kế hoạch phát triển hạ tầng AI quy mô lớn với chính quyền Biden vào năm 2023.
Vào tháng 12/2024, ông Trump tuyên bố rằng SoftBank sẽ đầu tư 100 tỷ USD vào Mỹ trong vòng bốn năm tới, trong một sự kiện có sự tham dự của CEO Masayoshi Son. Kế hoạch này dự kiến tạo ra 100.000 việc làm trong các lĩnh vực liên quan đến AI, bao gồm trung tâm dữ liệu, chất bán dẫn và năng lượng. Tuy nhiên, vẫn có nhiều nghi vấn về nguồn vốn của dự án này, bởi SoftBank hiện không còn sở hữu lượng tiền mặt dồi dào như trước đây.
Meta cũng không nằm ngoài xu hướng đầu tư vào AI khi công bố kế hoạch chi 65 tỷ USD vào năm 2025. Khoản đầu tư này bao gồm việc xây dựng một trung tâm dữ liệu khổng lồ với quy mô đủ lớn để bao phủ một phần Manhattan, đồng thời mở rộng đội ngũ nghiên cứu AI của công ty.
Microsoft, Damac và Amazon cũng cam kết đầu tư hàng chục tỷ USD vào trung tâm dữ liệu tại Mỹ. Microsoft dự kiến chi hơn 40 tỷ USD tại Texas và Arizona, với kỳ vọng AI sẽ tạo ra tới 1 tỷ việc làm trong tương lai. Damac cam kết ít nhất 20 tỷ USD vào các trung tâm dữ liệu tại nhiều bang, dù nguồn tài chính vẫn chưa rõ ràng. Trong khi đó, Amazon sẽ đầu tư 11 tỷ USD để mở rộng hạ tầng AI tại Georgia, tạo ra ít nhất 550 việc làm mới.
Tổng cộng, các tập đoàn công nghệ đã cam kết hơn 1.000 tỷ USD đầu tư vào Mỹ. Dù nhiều kế hoạch đã được công bố từ trước, nhưng trong bối cảnh chính trị hiện tại, các khoản đầu tư này mang ý nghĩa chiến lược quan trọng.
Trước đây, các tập đoàn công nghệ lớn của Mỹ như Apple, Microsoft, Google và Amazon phụ thuộc đáng kể vào thị trường và chuỗi cung ứng nước ngoài. Phần lớn quá trình sản xuất, lắp ráp thiết bị và nhập khẩu linh kiện đến từ các quốc gia như Trung Quốc, Hàn Quốc, Việt Nam, Ấn Độ... Việc này giúp các công ty giảm chi phí và tối ưu hóa quy trình sản xuất, nhưng đồng thời cũng khiến họ đối mặt với nhiều rủi ro về thương mại và địa chính trị.
Apple là một trong những công ty phụ thuộc nhiều nhất vào chuỗi cung ứng nước ngoài, đặc biệt là Trung Quốc. Phần lớn các sản phẩm như iPhone, iPad và MacBook đều được lắp ráp tại các nhà máy của Foxconn và Pegatron. Microsoft và Google cũng dựa vào các đối tác sản xuất tại châu Á để gia công phần cứng như Surface và thiết bị Nest. Amazon cũng có chuỗi sản xuất chủ yếu tại Trung Quốc cho các sản phẩm như Kindle và Echo.
Kể từ năm 2018, dưới thời chính quyền Donald Trump, Mỹ áp đặt thuế quan lên hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc, buộc các Big Tech phải điều chỉnh chiến lược chuỗi cung ứng. Apple, Google và nhiều công ty khác đã bắt đầu chuyển một phần hoạt động sản xuất sang Ấn Độ và Việt Nam nhằm giảm rủi ro và tối ưu hóa chi phí. Đại dịch COVID-19 càng làm rõ những nguy cơ của việc phụ thuộc vào một chuỗi cung ứng tập trung, khiến các tập đoàn công nghệ phải tìm kiếm nguồn cung thay thế.
Với các khoản đầu tư AI mới, các ông lớn công nghệ đang giải quyết đồng thời hai vấn đề: vừa nhận được sự hậu thuẫn chính trị từ chính quyền Trump, vừa phục vụ mục tiêu chiến lược dài hạn nhằm duy trì vị thế cạnh tranh trước sự vươn lên của AI Trung Quốc.
Tính đến nay, các Big Tech đã mạnh tay đầu tư vào trí tuệ nhân tạo. Năm 2024, tổng chi tiêu vào AI của Microsoft, Google, Amazon và Meta đạt 246 tỷ USD, tăng 63% so với năm 2023. Dự báo, con số này có thể vượt 320 tỷ USD vào năm 2025. Để duy trì vị thế dẫn đầu, các công ty này không chỉ tiếp tục đầu tư vào nghiên cứu AI mà còn phải hợp tác với các đối tác cung cấp chip và phát triển hạ tầng dữ liệu quy mô toàn cầu.