Gửi bình luận
Tổng thống Mỹ Donald Trump vừa có loạt động thái mới nhằm siết chặt Trung Quốc trong lĩnh vực đầu tư, thương mại và các vấn đề khác.
Chính quyền Donald Trump đã ban hành một bản ghi nhớ yêu cầu Ủy ban Đầu tư Nước ngoài Hoa Kỳ (CFIUS) hạn chế đầu tư của Trung Quốc vào các lĩnh vực công nghệ, năng lượng và các ngành chiến lược khác, theo Bloomberg.
Ngoài ra, đội ngũ của ông Trump còn thúc giục quan chức Mexico áp đặt thuế đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc, phản ánh lo ngại rằng các doanh nghiệp Trung Quốc có thể chuyển sản xuất sang nước láng giềng của Mỹ để né thuế quan. Washington cũng đề xuất áp phí đối với việc sử dụng tàu thương mại do Trung Quốc sản xuất nhằm hạn chế sự thống trị của quốc gia này trong ngành đóng tàu.
Đánh giá về tình hình này, các chuyên gia nhận định đây là biện pháp cứng rắn nhất nhằm vào Trung Quốc trong nhiệm kỳ thứ hai của ông Trump, có nguy cơ đẩy căng thẳng giữa hai cường quốc lên một nấc thang mới thay vì thúc đẩy đàm phán.
"Điều này có thể khiến Bắc Kinh thất vọng, khi họ từng kỳ vọng có thể sử dụng các khoản đầu tư quy mô lớn vào Mỹ như một nhượng bộ trong đàm phán," Martin Chorzempa, chuyên gia cao cấp tại Viện Kinh tế Quốc tế Peterson ở Washington, nhận định.
Bản ghi nhớ mới của chính quyền Trump yêu cầu CFIUS – cơ quan chuyên xem xét các thương vụ mua lại công ty hoặc tài sản của Mỹ từ nhà đầu tư nước ngoài – coi Trung Quốc là một "đối thủ nước ngoài". Văn bản nhấn mạnh sự cần thiết phải bảo vệ “những viên ngọc quý” của Mỹ, bao gồm công nghệ, nguồn cung cấp thực phẩm, đất nông nghiệp, khoáng sản, tài nguyên thiên nhiên, cảng biển và bến tàu.
Sau khi bản ghi nhớ được công bố, Trung Quốc đã kêu gọi Mỹ "ngừng vũ khí hóa các vấn đề kinh tế và thương mại". Bộ Thương mại Trung Quốc cảnh báo rằng các biện pháp này sẽ làm suy giảm nghiêm trọng niềm tin của doanh nghiệp Trung Quốc vào môi trường đầu tư tại Mỹ.
Thống kê cho thấy đầu tư của Trung Quốc vào Bắc Mỹ đã giảm mạnh vào cuối năm 2024, xuống dưới mức thấp nhất từng ghi nhận trong thời kỳ đại dịch. Các hạn chế mới có thể khiến con số này tiếp tục lao dốc.
Bản ghi nhớ cũng yêu cầu chính phủ Mỹ xem xét lại thỏa thuận thuế năm 1984 với Trung Quốc, vốn giúp cá nhân và doanh nghiệp hai nước tránh bị đánh thuế hai lần. Chorzempa cho rằng: "Việc hủy bỏ các hiệp ước kiểu này chỉ làm tăng sự bất ổn và phức tạp đối với các nhà đầu tư, bởi họ không biết liệu mình có bị đánh thuế hay không."
Bản ghi nhớ của chính quyền Trump còn khơi lại tranh cãi về kiểm toán giữa Mỹ và Trung Quốc, đặc biệt với những công ty niêm yết trên sàn giao dịch Mỹ như Alibaba Group Holding Ltd. và JD.com.
Cuộc tranh chấp về kiểm toán đã kéo dài hơn một thập kỷ, xoay quanh việc tiếp cận hồ sơ tài chính của các công ty Trung Quốc niêm yết tại Mỹ. Luật pháp Trung Quốc cấm các công ty trong nước cung cấp tài liệu kiểm toán cho cơ quan nước ngoài, khiến giới chức Mỹ không thể xác minh độc lập báo cáo tài chính của các doanh nghiệp này.
Lần này, bản ghi nhớ khẳng định chính phủ Mỹ sẽ đảm bảo tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về kiểm toán. "Việc thực thi các quy định của Mỹ sẽ nghiêm ngặt hơn bao giờ hết," ông Winston Ma, Giáo sư luật tại Đại học New York, cho biết.
Bản ghi nhớ cũng đề xuất mở rộng hạn chế đối với đầu tư từ các quỹ hưu trí và quỹ tài trợ của Mỹ vào các lĩnh vực công nghệ cao của Trung Quốc. UBS Group AG nhận định, điều này có thể ảnh hưởng đến chuỗi cung ứng trí tuệ nhân tạo của Trung Quốc, tác động đến các công ty phần cứng, phần mềm và internet.
Ngoài ra, chính quyền Trump cũng yêu cầu xem xét lại cơ chế "thực thể có lợi ích biến đổi", vốn được các công ty Trung Quốc sử dụng để niêm yết trên sàn giao dịch Mỹ. Đồng thời, Washington cam kết điều tra các cáo buộc gian lận liên quan đến những công ty này, nhưng không cung cấp thêm chi tiết cụ thể.
Chính quyền Mỹ cũng đề xuất áp phí đối với tàu do Trung Quốc sản xuất vận chuyển hàng hóa thương mại. Đồng thời, kêu gọi một phần hàng hóa của Mỹ phải được vận chuyển bằng tàu do Mỹ sản xuất.
Trong thập kỷ qua, Trung Quốc đã mở rộng mạnh mẽ thị phần trong ngành đóng tàu toàn cầu, chiếm khoảng 50% số tàu mới được đóng – một phần nhờ nhu cầu nội địa cao. Theo nền tảng phân tích VesselsValue, đến tháng 1/2025, đội tàu Trung Quốc có tổng giá trị 255,2 tỷ USD, lớn nhất thế giới. Nhật Bản đứng thứ hai với 231,4 tỷ USD, trong khi Mỹ xếp thứ tư với 116,4 tỷ USD.
Chỉ một tuần trước, Tổng thống Mỹ từng phát tín hiệu rằng một thỏa thuận mới với Bắc Kinh là khả thi. Tuy nhiên, với căng thẳng gia tăng sau loạt biện pháp mới này, triển vọng đạt được thỏa thuận giữa 2 nước dường như ngày càng xa vời.
