Các giải pháp vì nền "nông nghiệp xanh"

Trong những năm qua, nông nghiệp Việt Nam liên tục tăng trưởng và đạt được những thành tựu to lớn, mặc dù trong bối cảnh Covid-19 vẫn còn ảnh hưởng nặng nề nhưng tính đến hết năm 2022, kim ngạch xuất khẩu nông lâm thủy sản (NLTS) toàn ngành đạt con số kỷ lục 53,22 tỷ USD, tăng 9,3% so với năm 2021; thặng dư thương mại trên 8,5 tỷ USD. Những thành quả này chính là minh chứng cụ thể nhất cho những nỗ lực của hệ thống chính trị, các doanh nghiệp, HTX, bà con nông dân cùng xã hội.

Tuy nhiên, hiện vẫn còn những tồn đọng, thói quen, tư duy cũ trong sản xuất vẫn chưa được xoá bỏ như: sử dụng quá mức phân bón vô cơ, thuốc bảo vệ thực vật, lạm dụng thuốc trong chăn nuôi- thú y – thuỷ sản, dịch bệnh, ô nhiễm môi trường, vệ sinh an toàn thực phẩm… đang ngày càng trở thành vần đề nghiêm trọng, ảnh hưởng nghiệm trọng tới sức khỏe con người, môi trường sinh thái và uy tín sản phẩm của Việt Nam trên trường quốc tế.

“Nông nghiệp xanh” – xu hướng tất yếu

Trong bối cảnh như vậy, “tăng trưởng xanh” và một nền nông nghiệp sạch, an toàn được xác định là một xu hướng tất yếu trong sản xuất nói chung và sản xuất nông nghiệp nói riêng. Ngày 1/10/2021, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn 2050, đây chính là dấu mốc quan trọng cho kỷ nguyên mới về “phát triển xanh” đang được thiết lập.

Theo Giám đốc Học viện Nông nghiệp Việt Nam, GS.TS Nguyễn Thị Lan chia sẻ: “Trong kỷ nguyên mới, các doanh nghiệp và người nông dân cần chuyển mình để nhanh chóng hội nhập với các “chuỗi liên kết thị trường xanh”.

>> Khởi nghiệp nông nghiệp: Hành trình phát triển nền nông nghiệp xanh

Trong xu hướng tất yếu này, phải có sự phối kết hợp chặt chẽ giữa người dân, doanh nghiệp, nhà nước và nhà khoa học. Cần chú trọng đến khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo, đặc biệt cần đến khoa học chính xác, các phòng nghiên cứu, Phòng thí nghiệm chuyên sâu, hiện đại để có thể phân tích, phát hiện chính xác nguyên nhân để đưa ra các giải pháp hữu hiệu, tiết kiệm nhất cho người dân.

Các giải pháp thúc đẩy “nông nghiệp xanh”

>> Ứng dụng nền kinh tế tuần hoàn: Chung tay phát triển vì một nền kinh tế xanh

Theo ông Đàm Quang Thắng – Tổng Giám đốc Công ty TNHH Agricare Việt Nam, Chủ tịch Hội Hoá chất Nông nghiệp TP. Hà Nội chia sẻ: Về phía Nhà nước, cần có những giải pháp đào tạo xây dựng nâng cao các mô hình chuẩn về nông nghiệp xanh theo từng lĩnh vực cụ thể: trang trại, thủy sản, sản xuất lúa gạo…Cần có ưu đãi khuyến khích các doanh nghiệp, cụ thể như việc có dấu tích xanh để nhận biết sản phẩm được sản xuất theo hướng nông nghiệp xanh…

Về phía người tiêu dùng, cũng cần phải nâng cao nhận thức rằng việc họ sử dụng các sản phẩm này chính là góp phần thúc đẩy cho nền nông nghiệp xanh. Về phía người sản xuất, cần phải tự nâng cao nhận thức và áp dụng mạnh mẽ hơn mô hình kinh tế tuần hoàn để tối ưu nguồn lực, giảm tác động đến môi trường, tiết kiệm tài nguyên…Ông Thắng góp ý thêm.

Cùng đưa ra các giải pháp, Học viện Nông nghiệp Việt Nam đã ra mắt 6 phòng thí nghiệm đạt chuẩn gồm: Phòng thí nghiệm trọng điểm Công nghệ sinh học thú y; Phòng thí nghiệm trung tâm về khoa học và công nghệ thực phẩm; Phòng thí nghiệm đánh giá chất lượng đất và phân bón, Phòng thí nghiệm môi trường, Phòng thí nghiệm trung tâm khoa chăn nuôi và Phòng phân tích kiểm nghiệm - Viện nghiên cứu tăng trưởng xanh để hỗ trợ phát triển kinh tế nông nghiệp một cách bền vững.

Về phía các doanh nghiệp, theo trao đổi của ông Đỗ Ngọc Hòa - Chủ tịch HĐQT Công ty CP Raincoffee: "Là doanh nghiệp sản xuất cafe, công ty đã áp dụng các yếu tố đảm bảo chất thải khi sơ chế cafe không gây hại cho môi trường; đảm bảo không xả thải xuống nguồn nước.Tuy nhiên, chi phí đầu tư ban đầu cho hệ thống xử lý nước và rác thải cao, khiến cho doanh nghiệp phải cần nhắc và đầu tư theo từng giai đoạn" .

Ông Hòa mong muốn cần nhiều hơn sự vào cuộc của Nhà nước, các bộ, ngành nhằm tạo điều kiện hỗ trợ về giá; xây dựng thị trường tiêu thụ và cần có nhãn riêng cho các sản phẩm sản xuất theo tiêu chí nông nghiệp xanh. 

Ngoài ra, đại diện doanh nghiệp chia sẻ kinh nghiệm để các đơn vị tham khảo như: Thành lập đội ngũ chuyên gia nghiên cứu cụ thể điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng trước khi xây dựng chương trình nông nghiệp xanh đối với sản phẩm cà phê tại vùng trồng nguyên liệu; Áp dụng công nghệ sơ chế “thu hồi” sử dụng lại nguồn nước ngâm ủ cà phê thành nước tưới cho gốc cà phê; Các chế phẩm từ vỏ, bã cafe được ủ làm phân bón. Giúp tiết kiệm chi phí chăm sóc cây, bảo vệ nguồn GEN cây cafe thuần chủng; Sử dụng bao bì thân thiện môi trường, áp dụng chính sách thu đổi vỏ bao nhằm khuyến khích giảm thải rác nhựa.

Mặc dù còn nhiều khó khăn cần được giải quyết khẩn trương mới có thể tạo ra “cách mạng xanh” cho ngành nông nghiệp. Nhưng việc triển khai có hiệu quả đồng thời các giải pháp và sự nhập cuộc tích cực của các bộ, ngành Trung ương cùng các địa phương, doanh nghiệp và người nông dân  hiện nay đã mang đến nhiều tín hiệu tích cực cho ngành nông nghiệp Việt.