Gửi bình luận
Việc tạo cơ hội cho doanh nghiệp đầu tư nhà ở công nhân không chỉ giúp cải thiện điều kiện sống của lao động mà còn góp phần thúc đẩy phát triển bền vững các khu công nghiệp.
Mới đây, trong góp ý đến Thủ tướng Chính phủ về dự thảo thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển nhà ở xã hội, Hiệp hội Bất động sản TP HCM (HoREA) đề xuất bổ sung một số quy định quan trọng liên quan đến việc doanh nghiệp, hợp tác xã, và liên hiệp hợp tác xã trong các khu công nghiệp được phép tự đầu tư xây dựng nhà lưu trú cho công nhân.
Theo HoREA, tại các khu công nghiệp ở TP HCM và các khu vực lân cận, nhu cầu nhà ở của công nhân đang vượt quá khả năng cung cấp. Số lượng nhà ở xã hội và nhà lưu trú công nhân hiện nay quá ít, không đáp ứng được nhu cầu của người lao động. Nhà ở thương mại lại có giá cả quá cao, không phải ai cũng có thể tiếp cận được. Các công nhân lao động trong khu công nghiệp thường phải sống trong các phòng trọ có diện tích nhỏ, chật hẹp, không đảm bảo điều kiện sống tốt. Điều này ảnh hưởng đến sức khỏe, tinh thần làm việc và cả hiệu quả lao động của công nhân.
Theo số liệu thống kê, tính đến quý II/2024, TP HCM có 18 khu công nghiệp với gần 1.700 doanh nghiệp, sử dụng hơn 320.000 lao động. Riêng công nhân làm việc tại các nhà máy trên toàn thành phố lên tới hơn 1,3 triệu người.
Tuy nhiên, hiện tại thành phố chỉ có 16 nhà lưu trú dành cho công nhân, đáp ứng chỗ ở cho khoảng 22.000 người, tức là chỉ một phần nhỏ công nhân có thể tiếp cận được chỗ ở hợp lý. Phần lớn công nhân còn lại phải thuê trọ hoặc ở nhờ nhà người quen, với mức chi phí cho nhà trọ chiếm từ 15-20% thu nhập của họ.
Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch HoREA cũng cho biết hiện nay Luật Nhà ở 2023 chỉ quy định doanh nghiệp được phép thuê nhà lưu trú công nhân trong khu công nghiệp để bố trí cho công nhân thuê lại. Tuy nhiên, không có quy định rõ ràng về việc doanh nghiệp có thể thuê nhà ở xã hội ngoài khu công nghiệp hay không, cũng như việc doanh nghiệp có thể tự đầu tư xây dựng nhà lưu trú cho công nhân hay không. Đây là một khoảng trống lớn trong chính sách, khiến cho doanh nghiệp không thể chủ động trong việc tạo ra chỗ ở cho công nhân của mình.
Để giải quyết vấn đề này, HoREA đã đề xuất bổ sung quy định cho phép doanh nghiệp, hợp tác xã, và liên hiệp hợp tác xã trong khu công nghiệp được tự đầu tư xây dựng nhà lưu trú cho công nhân. Các chi phí đầu tư xây dựng nhà ở và thuê nhà lưu trú cho công nhân cũng cần được công nhận là chi phí hợp pháp, hợp lệ và được phép hạch toán vào chi phí sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Điều này sẽ tạo điều kiện cho doanh nghiệp chủ động hơn trong việc cải thiện điều kiện ăn ở của công nhân, từ đó nâng cao hiệu quả công việc và giảm tình trạng thiếu hụt lao động trong các khu công nghiệp.
HoREA cũng đề xuất mở rộng quy định cho phép doanh nghiệp trong các khu công nghiệp có thể thuê nhà ở xã hội hoặc nhà lưu trú công nhân từ các chủ đầu tư bên ngoài khu công nghiệp. Điều này không chỉ giúp giải quyết vấn đề thiếu hụt nhà ở cho công nhân mà còn tạo cơ hội cho các chủ đầu tư phát triển dự án nhà ở xã hội, nhà lưu trú công nhân trong các khu vực ngoài khu công nghiệp, từ đó thúc đẩy sự phát triển chung của ngành bất động sản và giải quyết nhu cầu nhà ở cho nhiều đối tượng lao động khác nhau.
Bên cạnh các đề xuất về quy định, HoREA cũng đưa ra một số kiến nghị liên quan đến cơ chế tài chính hỗ trợ cho doanh nghiệp. Cụ thể, Hiệp hội đề xuất có các ưu đãi về thuế, tiếp cận vốn vay ưu đãi hoặc cơ chế đối ứng từ nhà nước để khuyến khích doanh nghiệp tham gia đầu tư xây dựng nhà lưu trú cho công nhân. Những chính sách này sẽ giảm gánh nặng tài chính cho doanh nghiệp, đồng thời giúp họ có đủ nguồn lực để triển khai các dự án nhà ở cho công nhân.
Ngoài ra, một số doanh nghiệp đã đề xuất được phép mua đất, xây dựng nhà ở và bán trả góp cho công nhân của mình. Đây là một mô hình hợp lý, giúp công nhân có cơ hội sở hữu nhà ở mà không phải chịu áp lực tài chính quá lớn. Tuy nhiên, rào cản lớn nhất hiện nay đối với mô hình này chính là thủ tục pháp lý, khiến cho việc triển khai các dự án này gặp nhiều khó khăn.
Thực tế, cũng đã có một số doanh nghiệp đã chủ động đầu tư xây dựng nhà lưu trú cho công nhân, ví dụ như Công ty Nissei Electric Việt Nam tại Khu chế xuất Linh Trung 1, TP Thủ Đức, với 285 phòng tập thể phục vụ cho 2.280 công nhân. Tương tự, Công ty Etemal Prowess Việt Nam cũng đã đầu tư xây dựng nhà lưu trú cho công nhân tại quận 12. Hay Công ty Thiên Phát đã đầu tư xây dựng dự án nhà lưu trú công nhân tại Khu chế xuất Linh Trung 2, với quy mô 368 căn hộ.
Những doanh nghiệp này đã nhận được sự tuyên dương vì có chính sách phúc lợi tốt, góp phần không nhỏ trong việc giữ chân lao động và tạo môi trường làm việc ổn định, lâu dài.
Việc tạo cơ hội cho doanh nghiệp đầu tư vào nhà ở cho công nhân không chỉ giúp cải thiện điều kiện sống của lao động mà còn góp phần thúc đẩy phát triển bền vững các khu công nghiệp, nâng cao năng suất lao động và chất lượng công việc. Chỉ khi có một hệ thống chính sách phù hợp và cơ chế tài chính hỗ trợ, việc này mới trở nên khả thi và mang lại lợi ích cho tất cả các bên liên quan.
