Gửi bình luận
Xây dựng nhà ở cho công nhân là nhiệm vụ chính trị, thực hiện an sinh xã hội, nâng cao chất lượng sống, góp phần vào tăng trưởng kinh tế địa phương và của cả nước.
Theo Bộ Xây dựng, nhu cầu đầu tư xây dựng nhà ở xã hội cho các đối tượng là người thu nhập thấp khu vực đô thị và công nhân KCN giai đoạn 2021-2025 vào khoảng 294.600 căn, với tổng mức đầu tư khoảng 220.000 tỷ đồng. Trong đó, nhà ở cho công nhân KCN là 100 dự án, với quy mô xây dựng khoảng 134.000 căn hộ, có tổng mức đầu tư khoảng 67.000 tỷ đồng.
Theo Bộ Xây dựng, đến nay cả nước đã hoàn thành 266 dự án nhà ở xã hội với quy mô khoảng 142.000 căn hộ, tổng diện tích hơn 7.100.000 m2, đạt khoảng 56,8% so với mục tiêu đề ra.
Qua các số liệu thống kê trên, ta có thể hình dung ra toàn cảnh bức tranh về nhà ở công nhân các KCN và nhà ở xã hội trên cả nước không mấy sáng sủa, cho dù đã được Nhà nước quan tâm. Qua các nghiên cứu, có thể thấy một số nguyên nhân:
Thứ nhất, nhiều năm qua, việc đầu tư phát triển các KCN chưa tính đến một cách đầy đủ, khoa học nhu cầu ở của công nhân, người lao động đến làm việc, trong đó phần lớn là lao động ngoại tỉnh (chiếm khoảng 50 %). Những địa phương có tỷ lệ lao động nhập cư cao như TP. Hồ Chí Minh, Đồng Nai, Bình Dương, thì số lao động ngoại tỉnh chiếm tới 70%. Tại các KCN, hiện mới có khoảng 30% số lao động có chỗ ở ổn định, còn lại phải tự thu xếp, thuê trọ rải rác ở bên ngoài với điều kiện sống tạm bợ, hết sức khó khăn, thiếu những điều kiện sinh hoạt tối thiểu và không an toàn.
Thứ hai, hầu hết các KCN, các dự án nhà ở xã hội nằm ở ven đô, xa trung tâm đô thị, nên hệ thống nhà ở công nhân đã thiếu lại không được gắn kết với tiện ích đô thị và hạ tầng xã hội. Việc quy hoạch, lựa chọn địa điểm, vị trí xây dựng các khu nhà ở công nhân, nhà ở xã hội không thuận lợi, thiết kế kiến trúc thì đơn điệu, không phù hợp với sinh hoạt và lối sống của công nhân nhập cư, hay của người thu nhập thấp…
Thứ nhất, cần xác định, xây dựng nhà ở cho công nhân các KCN thuê là chính (có chỗ ở hợp pháp), thay vì mua (để sở hữu nhà). Bởi nhu cầu ở của công nhân phụ thuộc vào thời gian làm việc tại KCN và khả năng kinh tế chưa cho phép. Vì thế cần có khảo sát, điều tra xã hội học về vấn đề này. Ở nhiều nước phát triển châu Âu, khoảng 90% người dân có nhu cầu thuê nhà ở. Vị trí, diện tích đất để xây dựng nhà ở công nhân phải đảm bảo sự đồng bộ về hệ thống hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội và gần nơi làm việc.
Thứ hai, các dịch vụ cho người lao động phải được đảm bảo, như phúc lợi xã hội, nhà ở, đào tạo nghề, các hoạt động vui chơi giải trí, trường mẫu giáo, nhà trẻ cho con em công nhân, tôn trọng quyền riêng tư của công nhân khi sống trong khu nhà ở.
Thứ ba, xây dựng quy hoạch nhà ở công nhân phải đồng bộ với phát triển đô thị, dịch vụ, phân bố dân cư và nhà ở trong một đề án tổng thể, thống nhất, làm cơ sở cho việc thu hút đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng trên cơ sở lợi thế, điều kiện và khả năng thực hiện. Trong quy hoạch KCN phải bố trí đất làm nhà ở cho công nhân thuê – mua, bảo đảm đáp ứng tối thiểu 70% số lượng công nhân có nhu cầu về chỗ ở, có hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội.
Thứ tư, cần sửa đổi, bổ sung các cơ chế, chính sách chưa phù hợp về đất đai, về vốn đầu tư, về quy hoạch, về phát triển hạ tầng đồng bộ..., tạo điều kiện và khuyến khích các doanh nghiệp tích cực tham gia vào dự án phát triển nhà ở cho công nhân thuê-mua với giá phù hợp với khả năng thu nhập hàng tháng. Nhà nước cũng cần xem xét việc hỗ trợ tiền sử dụng đất, xây dựng hạ tầng kỹ thuật, hệ thống cung cấp nước sạch và tiêu thải nước mưa, nước sinh hoạt…để khuyến khích các nhà đầu tư cá nhân, hay hộ gia đình gần KCN xây dựng, cải tạo nhà trọ cho công nhân thuê đảm bảo về vệ sinh môi trường, về quy định phòng chống cháy nổ và an toàn cho công nhân khi sống trong các nhà trọ.
Thứ năm, vai trò của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam là rất quan trọng. Tổ chức Công đoàn tại các KCN phải tăng cường tuyên truyền, nâng cao nhận thức về lối sống và văn hóa, văn minh công nghiệp cho công nhân, người lao động, để người lao động vốn ra đi từ nông thôn dần thay đổi và thích nghi với môi trường lao động công nghiệp, hiện đại. Các KTS cần quan tâm đầu tư nghiên cứu để tìm ra những mẫu nhà ở hợp lý, kinh tế và bền vững, đáp ứng yêu cầu và điều kiện sống, lối sống của công nhân các khu công nghiệp.
Và khi đó, các khu nhà ở công nhân và nhà ở xã hội sẽ trở thành một tổng thể hữu cơ gắn bó chặt chẽ trong một cấu trúc đô thị thông minh và phát triển bền vững của đất nước./.
