[CẢM XÚC XUÂN] Hương chiều cuối năm

>> [CẢM XÚC XUÂN] Tản mạn nhạc Xuân

Mùi có quanh năm nhưng chỉ những ngày giáp Tết người ta mới bán mùi già. Tôi vẫn nhớ, khi nồi bánh chưng sôi lục bục trên bếp củi, mẹ đặt chậu nước mùi già bên cạnh đun cùng. Mùi hương dễ chịu đặc biệt của mùi già lẩn khuất trong câu chuyện của bố mẹ và lan toả khắp cả góc sân. Tôi gọi đó là mùi của Tết.

Tết là dịp lễ lớn trong năm của người Việt ta. Những người con phương xa rưng rức nỗi nhớ. Nhắc đến tết là người ta nghĩ ngay đến hương vị của những món ăn truyền thống như bánh tét bánh chưng, món mứt tết, cây trái hoa quả đầy đủ trên mâm thờ hay những nhành mai rực rỡ khoe sắc. Nhưng có một mùi hương rất đặc biệt của nhang trầm, của những nụ hoa. Đối với người dân miền Bắc nói chung, Hà Nội nói riêng đó là mùi hương nồng nàn của hoa mùi già được mọi người mua về tắm gội trong ngày ba mươi để chào đón năm mới.

Không biết phong tục tắm nước mùi già chiều ba mươi tết có tự bao giờ, nhưng nét đẹp truyền thống này đến nay vẫn được lưu giữ như một điều không thể thiếu trong gia đình ngày tết. Theo quan niệm, tắm nước mùi nhằm xua tan những điều không may, những bụi trần trong suốt một năm để đón chào năm mới thật ý nghĩa.

Theo y học, mùi giúp lưu thông khí huyết, giải tỏa căng thẳng. Với tác dụng như vậy cộng với hương thơm nhẹ nhàng, chiều ba mươi tết mẹ lại nấu một nồi nước mùi thật to để cả nhà cùng tắm để rửa trôi những muộn phiền, xui xẻo của năm cũ. Mẹ mở nắp vung nồi, đổ đầy cho tôi một chậu nước mùi già vừa đun nóng ấm sực, hương thơm phảng phất khắp căn nhà nhỏ, ấm áp và dễ chịu. Tắm nước mùi khiến người ta nhẹ nhõm, thanh thản, bao muộn phiền như được gột rửa.

Tinh dầu mùi theo thân, lá, quả tiết ra, làm nước chuyển màu vàng nâu nhạt. Mùi hương nhẹ nhàng, dễ chịu, lan tỏa khắp nhà. Nước càng sôi già mùi hương lại càng không thể giấu nổi. Thứ mùi thơm phảng phất chút cay chẳng những xoa dịu cái rét ngọt của thời tiết dịp tết mà còn là mùi hương yên bình sau những ngày bận rộn chạy đua để chuẩn bị cho tết.

Những lúc trên đường nhìn thấy mùi già đi qua trên chiếc xe đạp cũ kỹ, kẽo kẹt. Những bông hoa li ti, trắng muốt, chùm quả nhỏ xíu rung rinh theo từng nhịp quay đều tối nhớ mẹ với nồi nước cuối năm. Hương mùi già từ đó lại theo chân các bà, các mẹ len lỏi khắp các ngõ phố để sưởi ấm những ngôi nhà. Chẳng rõ từ lúc nào, những bó hoa mùi già trở thành hình ảnh của Tết. Không biết tự bao giờ, hương mùi già đã trở thành nỗi nhớ, niềm thương trong miền ký ức ngọt ngào của những người con xa quê mỗi khi Tết đến, Xuân về.

>> [CẢM XÚC XUÂN] Về Hải Phòng thăm làng bánh chưng Thuỷ Đường

>> [CẢM XÚC XUÂN] Ấm no vẫn có tương bần

>> [CẢM XÚC XUÂN] Mong ước đầu năm nơi cửa khẩu Tân Thanh

Bó cây hoa lá mùi già dù không để trưng diện tết như hoa đào đỏ thắm, quất vàng lúc lỉu hay chậu hoa cảnh khoe đủ sắc màu trong nhà, nhưng thiếu mùi hương ngai ngái, dìu dịu ấy dường như năm đó tết chưa tròn. Tết sum vầy là những thời khắc thiêng liêng của trời đất giao hoà, của lòng người xốn xang trong náo nức khi đất trời vào xuân. Cùng với mâm cỗ tết nồng ấm hương vị Việt, cùng bánh chưng, mứt tết thì hương mùi già vẫn tỏa hương thơm ngát và nồng ấm trong chiều cuối năm, nhà nhà lại tiễn năm cũ, đón năm mới trong an vui, hạnh phúc.

Đường làng, ngõ xóm thơm ngát mùi của Tết, thứ mùi mà mọi người gọi yêu là “nước hoa hương đồng gió nội”. Hương mùi già lưu lại trên da, trên tóc của bạn đem lại cảm giác nhẹ nhõm và trong trẻo. Và mùi hương ấy cũng lưu lại trong tầng sâu của ký ức, để mỗi độ Tết về lại khát khao được đoàn tụ, quây quần bên những người thân yêu. Được ngắm nhìn cánh đồng mùi già rộng lớn, nhìn trên cao xuống trông như một dòng sông xanh với những gợn sóng mềm mại. Mang mùi hương ấy đi khắp nơi như lời cảm ơn của đất bãi phù sa, của hương mùi già dành tặng cho quê hương xứ sở. Yêu lắm mùi hương nồng nàn, quyến rũ thảo mộc ấy!

Những mùi hương chiều cuối năm như nhắc nhớ về những ký ức đẹp của tuổi thơ, của những cái tết đoàn viên; như nhắc nhớ về hồn cốt của quê hương, của dân tộc Việt muôn đời cần được gìn giữ, yêu thương. Bởi vì sao, dù có đi bốn phương trời, ai ai cũng muốn trở về đoàn tụ bữa cơm tất niên, chiều ba mươi, có khi chỉ là để cả năm được một lần đắm mình trong mùi hương thơm vương vấn lá mùi già…  Hương thơm của vị tết, của những gắn bó yêu thương, mà ở bất cứ nơi đâu dù đi xa vẫn muốn trở về nhà. 

Chiều ba mươi, mùi thơm thanh khiết nhẹ nhàng lan tỏa khiến lòng người thanh thản, xua tan bao mệt mỏi buồn phiền. Với nhiều người “xưa cũ” dù trong nhà đã sắm sửa đầy đủ hoa trái bánh mứt, “thịt mỡ dưa hành” nhưng chưa có hương mùi già hình như tết vẫn chưa trọn vẹn. Đối với người con xa quê lại là mùi hương của kí ức, của quê hương, cội nguồn. Thời gian qua cuộc sống đã có nhiều thay đổi, cách đón Tết cũng giản đơn đi nhiều, nhưng phong tục tắm tất niên bằng nước lá mùi vẫn được giữ gìn. Một năm chỉ có một lần vào những ngày cuối năm, người dân quê lại được đắm mình trong hương thơm rất riêng của lá mùi già và nghe thấy trong gió xuân một mùi hương quấn quýt mà lay động lòng người.

Bài viết tham gia CẢM XÚC XUÂN gửi về hòm thư doanhien@dddn.com.vn. Tác phẩm phù hợp sẽ được chúng tôi đăng tải kèm theo chế độ nhuận bút. Lưu ý: Bài viết bao gồm thông tin tác giả, địa chỉ thường trú và số điện thoại để Ban Biên tập liên hệ khi cần. Trân trọng cảm ơn!