Các sản phẩm thuốc lá mới có nguy cơ cao tiềm ẩn và phát sinh các tệ nạn xã hội, nhất là sử dụng ma túy và các chất gây nghiện.
Việt Nam là một trong những quốc gia ký kết sớm nhất Công ước khung về Kiểm soát thuốc lá (FCTC) của Tổ chức Y tế thế giới (WHO). Việc sớm tham gia FCTC thể hiện rõ chủ trương, đường lối đúng đắn của Đảng và Nhà nước ta trong việc chủ động hội nhập quốc tế, đồng thời coi trọng công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân.
Ngày 30/11/2024, tại Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV đã ban hành Nghị quyết số 173/2024/QH15 về hoạt động chất vấn, trong đó có nội dung: “Quốc hội thống nhất cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, chứa chấp, vận chuyển, sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, các loại khí, chất gây nghiện, gây tác hại cho sức khỏe con người từ năm 2025; giao Chính phủ tổ chức thực hiện cụ thể”.
Ngày 5/8/2025 Thủ tướng Chính phủ ban hành quyết định số 1665/QĐ-TTg ban hành kế hoạch triển khai thi hành Nghị quyết số 173/2024/QH15 ngày 30/11/2024 của Quốc hội. Điều này thể hiện chủ trương nhất quán của Quốc hội và Chính phủ Việt Nam trong việc bảo vệ sức khỏe cộng đồng.
Vì vậy, việc đưa thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng vào Danh mục hàng hóa cấm kinh doanh trong Luật Đầu tư (sửa đổi) là để đảm bảo tính đồng bộ, chặt chẽ và khả thi trong thực thi các chính sách pháp luật.
Tổ chức Y tế thế giới đã khẳng định: “Không có bằng chứng nào chứng minh rằng TLĐT, TLNN ít gây hại hơn các sản phẩm thuốc lá điếu thông thường”. TLĐT, TLNN đều chứa nicotine là chất gây nghiện cao, gây hại đến sức khỏe đặc biệt là sự phát triển não bộ ở trẻ em và thanh thiếu niên.
TLĐT, TLNN nhắm đến nhóm đối tượng dễ bị tổn thương là giới trẻ và nữ giới, nguy cơ tác động đến cả một thế hệ tương lai của đất nước.
TLĐT và TLNN đang làm tăng nguy cơ dẫn tới sử dụng thuốc lá điếu thông thường ở người trẻ. Nghiên cứu cho thấy thanh thiếu niên và người trẻ chưa bao giờ hút thuốc lá nhưng sử dụng TLĐT thì có nguy cơ bắt đầu hút thuốc lá điếu thông thường cao hơn 3,5 lần so với với những người chưa từng sử dụng TLĐT.

Việc sử dụng TLĐT ngày càng tăng dẫn đến hàng ngàn trường hợp ngộ độc nicotine, cả vô tình (chủ yếu là ở trẻ nhỏ) và cố ý (trong thanh thiếu niên và người lớn), đã được báo cáo ở Mỹ, Úc, Canada, Châu Âu, và các quốc gia khác trong những năm gần đây.
Tại Việt Nam, theo báo cáo tổng hợp gần 700 cơ sở khám bệnh, chữa bệnh, bao gồm các Bệnh viện trực thuộc Bộ Y tế, bệnh viện thuộc Sở Y tế và trung tâm y tế huyện: Chỉ tính riêng năm 2023, có 1.224 ca nhập viện do sử dụng TLĐT, TLNN.
Các sản phẩm thuốc lá mới có nguy cơ cao tiềm ẩn và phát sinh các tệ nạn xã hội, nhất là sử dụng ma túy và các chất gây nghiện đồng thời với TLĐT, TLNN, ảnh hưởng đến sức khỏe, an ninh trật tự xã hội.
Theo báo cáo của WHO năm 2021, sử dụng thuốc lá đã và đang gây ra gánh nặng bệnh tật và tử vong sớm tại Việt Nam, với hơn 100.000 ca tử vong do thuốc lá mỗi năm (trong đó 84.500 người tử vong/năm do hút thuốc chủ động và 18.800 người tử vong do tiếp xúc thụ động với khói thuốc). Bên cạnh đó, chi phí y tế và thiệt hại kinh tế do sử dụng thuốc lá rất lớn (108 nghìn tỷ đồng, tương đương 1,14% GDP năm 2022). Việc sử dụng các sản phẩm thuốc lá gây ảnh hưởng tiêu cực đối với phát triển kinh tế và xã hội, khó đạt được các mục tiêu y tế quốc gia của Việt Nam, cũng như cam kết đạt được các Mục tiêu Phát triển Bền vững (SDGs) liên quan đến sức khỏe.