Cần xây dựng phương thức thu thuế đảm bảo giảm thiểu thủ tục hành chính

Trên cơ sở ý kiến của doanh nghiệp, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) vừa có văn bản trả lời Công văn số 1110/BTC-TCT ngày 24/01/2025 của Bộ Tài chính về việc đề nghị góp ý Nghị định quy định quản lý thuế đối với hoạt động kinh doanh trên nền tảng thương mại điện tử, nền tảng số của hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh (Dự thảo).

Theo đó, về quan điểm tiếp cận, VCCI cho rằng, Dự thảo đang xây dựng phương thức thu thuế mới với các cá nhân kinh doanh trên nền tảng số, thay cho phương thức cũ đang được áp dụng. Việc thu thuế là cần thiết, nhưng cần xây dựng phương thức thu thuế đảm bảo giảm thiểu thủ tục hành chính, gánh nặng tuân thủ cho doanh nghiệp, cá nhân kinh doanh. Đồng thời, với sự tham gia của nhiều chủ thể trong phương thức mới, các quy định cũng cần phân định rạch ròi trách nhiệm và nghĩa vụ của các bên để làm cơ sở pháp lý cho việc thực hiện.

Về đơn giản hóa thủ tục kê khai, nộp thuế với cá nhân kinh doanh, Điều 7.2.a Dự thảo quy định cá nhân kinh doanh không đăng ký nộp thuế theo phương pháp kê khai có hoạt động kinh doanh thường xuyên trên nền tảng thương mại điện tử (TMĐT), nền tảng số phải kê khai thuế theo tháng. Hộ cá nhân phải kê khai doanh thu, số thuế phải nộp và chi phí kinh doanh.

Theo VCCI, quy định này cần cân nhắc một số điểm như: Dự thảo không cho phép các cá nhân kinh doanh trên TMĐT đóng thuế theo phương pháp khoán. Có thể cơ quan soạn thảo suy đoán rằng tất cả hoạt động kinh doanh TMĐT đều sử dụng phần mềm và có thể trích xuất dữ liệu doanh thu nhanh chóng, do đó có thể áp dụng phương pháp kê khai.

Tuy nhiên, quy định này không phù hợp với các cá nhân mới kinh doanh hoặc có quy mô nhỏ. Do nguồn vốn nhỏ, các cá nhân này không mua các phần mềm hỗ trợ kinh doanh, và do đó sẽ gặp khó khăn trong việc thực hiện kê khai như trên.

Do vậy, VCCI đề nghị cơ quan soạn thảo cân nhắc sửa đổi theo hướng cho phép kê khai theo thuế khoán áp dụng với cá nhân kinh doanh có số lượng đơn hàng dưới ngưỡng (thông tin về số lượng đơn có thể trích xuất thông qua các đơn vị vận chuyển).

Bên cạnh đó, Dự thảo yêu cầu các cá nhân kinh doanh trên TMĐT phải kê khai cả chi phí kinh doanh. VCCI cho rằng, việc này là không cần thiết với các cá nhân kinh doanh nhỏ (không thuộc diện quy mô lớn). Bởi, thuế được tính trên doanh thu nên không việc yêu cầu kê khai chi phí là không cần thiết. Hơn nữa, yêu cầu kê khai chi tiết về giá vốn, chi phí nhân công, điện, nước, vận chuyển, tiếp thị quảng cáo sẽ tạo ra gánh nặng lớn với các cá nhân do mô hình quản lý của các cá nhân này vô cùng đơn giản, khó tách bạch cũng như xác định chính xác các chi phí này.

“Do vậy, đề nghị cơ quan soạn thảo bỏ yêu cầu phải kê khai Mẫu 02-1/BK-CNKD-TMĐT với các cá nhân không kê khai nộp theo phương pháp kê khai”, VCCI góp ý.

Về xác định cá nhân cư trú và cá nhân không cư trú, Điều 4.2 Dự thảo quy định các mức thuế suất khác nhau đối với hai đối tượng là cá nhân cư trú và cá nhân không cư trú. Điều này yêu cầu xây dựng cách thức phân loại cá nhân kinh doanh là cư trú hay không cư trú.

Góp ý quy định này, VCCI cho hay, hiện nay, tiêu chí này nằm tại Thông tư 111/2013/TT-BTC. Theo đó, cá nhân cư trú được xác định theo nhiều tiêu chí như có mặt ở Việt Nam từ 183 ngày trở lên hoặc có nơi ở thường xuyên. Các tiêu chí này sẽ dễ xác định hơn với cách thức thu thuế truyền thống, nhưng việc xác định trên môi trường điện tử trở nên khó khăn.

Theo phản ánh của doanh nghiệp, việc xác định cá nhân cư trú hay không cư trú làm căn cứ xác định mức thuế suất khá phức tạp, đòi hỏi nhiều thông tin khác như thông tin xuất nhập cảnh, đăng ký tạm trú, thường trú, nơi ở… doanh nghiệp không thể kiểm chứng được các thông tin này và do đó gặp rủi ro trong việc xác định mức thuế.

Do vậy, VCCI đề nghị cơ quan soạn thảo cân nhắc một cơ chế như: Cá nhân kinh doanh có trách nhiệm xác định diện đối tượng (cư trú/ không cư trú); Sàn TMĐT sẽ kiểm tra chéo với các thông tin (như quốc tịch và/hoặc nơi bán hàng/cung cấp dịch vụ). Chẳng hạn, cá nhân cư trú thường có quốc tịch Việt Nam, có nơi bán hàng tại Việt Nam; Trường hợp có sự sai khác về thông tin, như người quốc tịch nước ngoài nhưng kê khai là cá nhân cư trú/ người Việt Nam nhưng hàng hoá lại nhập khẩu, sàn TMĐT có trách nhiệm có thông báo cho người bán cung cấp tài liệu chứng minh. Cơ quan thuế có trách nhiệm xem xét và ra quyết định cuối cùng.

“Quy định như vậy sẽ vừa giảm bớt thủ tục hành chính cho người nộp thuế trong khi vẫn kiểm soát tính chính xác tương đối của thông tin”, VCCI bày tỏ.

Ngoài các nội dung đã nêu, tại văn bản góp ý, VCCI cũng đề nghị cơ quan soạn thảo xem xét, cân nhắc một số nội dung liên quan đến quy định về: Trách nhiệm chuyển dữ liệu chứng từ khấu trừ thuế cho cơ quan thuế (Điều 6.3 Dự thảo; Doanh thu tính thuế khấu trừ (Điều 4.2.d Dự thảo); Hiệu lực thi hành và Biểu mẫu.