Căng thẳng tỷ giá và bài toán chính sách tiền tệ chủ động

Xu hướng tăng nhẹ đầu năm

Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu còn nhiều bất ổn, tỷ giá của Việt Nam trong quý I/2025 đã ghi nhận những diễn biến đáng chú ý với xu hướng tăng nhẹ, phản ánh các áp lực từ bên ngoài và điều hành linh hoạt của cơ quan quản lý Nhà nước. Mức tỷ giá dao động trong biên độ 25.080 – 25.640 VND/USD, tăng khoảng 0,5% - 0,7% so với cuối năm 2024.

Trước tình hình đó, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã chủ động điều chỉnh tỷ giá trung tâm từ 24.325 lên 24.726 VND/USD, tạo dư địa để tỷ giá trên thị trường linh hoạt hơn theo tín hiệu cung – cầu. Trên thị trường phi chính thức, tỷ giá cũng có biến động tương tự, thậm chí căng thẳng hơn do yếu tố đầu cơ và phản ứng tức thì với tin tức.

Nhìn về triển vọng tỷ giá trong năm 2025, CTCK KBSV đánh giá tình hình sẽ tiếp tục phức tạp do chịu ảnh hưởng của nhiều yếu tố bên ngoài, đồng thời kỳ vọng tỷ giá USD/VND có thể tăng khoảng 4% so với cuối năm 2024.

Hai yếu tố chính sẽ quyết định diễn biến tỷ giá trong thời gian tới bao gồm: Cung – cầu ngoại tệ, đặc biệt từ dòng vốn FDI, cán cân thương mại và kiều hối; và Xu hướng vận động của đồng USD trên thị trường quốc tế, được phản ánh qua chỉ số DXY. Nếu đồng USD suy yếu trở lại sau giai đoạn tăng mạnh, áp lực lên tỷ giá trong nước sẽ được giảm nhẹ trong ngắn hạn.

Theo đó, chỉ số DXY (thước đo sức mạnh đồng USD) là một yếu tố then chốt. Tính đến ngày 15/4, DXY đã giảm 8,2% so với đầu năm, cao hơn mức giảm 4,8% cùng kỳ năm trước. Việc giảm của DXY phản ánh lo ngại leo thang xung đột thương mại toàn cầu và xu hướng tìm kiếm tài sản an toàn của dòng tiền quốc tế.

Trong khi dự báo năm 2025, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) sẽ cắt giảm lãi suất hai lần, mỗi lần 0,25 điểm phần trăm, đợt đầu tiên có thể vào tháng 6/2025. Trong trường hợp nền kinh tế Mỹ bị ảnh hưởng tiêu cực bởi chính sách thuế quan, Fed có thể tăng tốc độ nới lỏng chính sách tiền tệ nhằm hỗ trợ tăng trưởng, ngay cả khi lạm phát còn cao.

“Mặc dù những diễn biến trên cho thấy áp lực tỷ giá là điều không thể tránh khỏi, NHNN vẫn phát tín hiệu duy trì mặt bằng lãi suất thấp và nới room tín dụng để hỗ trợ nền kinh tế. Điều này cho thấy NHNN có thể chấp nhận VND mất giá trong một biên độ hợp lý nhằm thúc đẩy xuất khẩu và kích thích sản xuất.

Trong kịch bản tỷ giá tăng quá nhanh, NHNN có thể sử dụng các công cụ điều hành để ổn định thị trường như bán dự trữ ngoại hối, phát hành tín phiếu hút bớt thanh khoản... Nhìn chung, định hướng chính sách tiền tệ trong thời gian tới vẫn sẽ nghiêng về hỗ trợ tăng trưởng, nhưng đảm bảo tính chủ động và linh hoạt để kịp thời ứng phó với các cú sốc từ bên ngoài”, các chuyên gia tại KBSV phân tích.

Diễn biến tỷ giá trong quý I/2025 cho thấy rõ sự phức tạp trong điều hành kinh tế vĩ mô trước bối cảnh toàn cầu bất định. Những thách thức từ chính sách thuế quan, dòng vốn đầu tư và áp lực lạm phát nội địa sẽ tiếp tục là những yếu tố chính định hình xu hướng tỷ giá những tháng tới. Trong môi trường như vậy, việc giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô đồng thời duy trì sức cạnh tranh xuất khẩu là bài toán đầy thách thức, đòi hỏi sự linh hoạt và thận trọng trong từng quyết sách chính sách tiền tệ của Việt Nam.

Điểm tựa ổn định cuối năm

Trước đó, ông Đinh Đức Quang, Giám đốc Khối Kinh doanh tiền tệ của Ngân hàng UOB Việt Nam cũng dự báo tỷ giá có thể ở ngưỡng 26.000 VND/USD trong quý 2 và quý 3/2025, trước khi giảm nhẹ vào cuối năm.

Nguyên nhân tăng tỷ giá trong giai đoạn giữa năm chủ yếu đến từ sự gia tăng cầu ngoại tệ trong nước, đặc biệt ở các lĩnh vực sản xuất, dịch vụ và du lịch. Đặc biệt quý 2 và quý 3, nhiều doanh nghiệp đẩy mạnh nhập khẩu nguyên vật liệu, thiết bị phục vụ sản xuất, đồng thời đây cũng là mùa cao điểm khách du lịch nước ngoài đến Việt Nam, dẫn đến nhu cầu ngoại tệ tăng cao. Ngoài ra, tâm lý tích trữ ngoại tệ trong dân cư cũng có thể tạo áp lực tạm thời lên tỷ giá.

Tuy nhiên, đây chỉ là diễn biến ngắn hạn có tính chu kỳ và tỷ giá sẽ hạ nhiệt về cuối năm nếu các nguồn lực ổn định tiếp tục phát huy hiệu quả như: Thứ nhất, Việt Nam tiếp tục thu hút mạnh dòng vốn FDI với hàng loạt dự án lớn được giải ngân trong các lĩnh vực sản xuất, hạ tầng, năng lượng và công nghệ. Đây là nguồn cung ngoại tệ bền vững, không chỉ góp phần ổn định cán cân thanh toán mà còn hỗ trợ nhu cầu nội tệ.

Thứ hai, kiều hối và du lịch tiếp tục đóng vai trò quan trọng. Năm 2024 chúng ta đã chứng kiến lượng kiều hối cao kỷ lục và xu hướng này dự kiến sẽ tiếp diễn trong năm 2025. Cùng với đó, ngành du lịch đang phục hồi mạnh mẽ, đặc biệt ở các dịp lễ cuối năm, giúp đưa lượng ngoại tệ thực vào trong nền kinh tế.

Thứ ba, NHNN đã nhiều năm duy trì chính sách tỷ giá điều hành linh hoạt có kiểm soát. Với dự trữ ngoại hối ở mức cao và kinh nghiệm điều tiết thị trường, NHNN có đủ dư địa để can thiệp khi cần thiết, hạn chế những cú sốc từ biến động tỷ giá.

Giới chuyên gia đánh giá tỷ giá tăng trong ngắn hạn là điều không thể tránh khỏi khi nền kinh tế vận hành theo chu kỳ. Tuy nhiên, đây cũng là phép thử quan trọng đối với năng lực quản trị tài chính của các doanh nghiệp, nhất là những doanh nghiệp có hoạt động xuất nhập khẩu hoặc vay nợ bằng ngoại tệ.

Vì vậy, doanh nghiệp cần chủ động dự báo biến động tỷ giá, sử dụng các công cụ phòng ngừa rủi ro như hợp đồng kỳ hạn, quyền chọn hoặc hoán đổi ngoại tệ, đồng thời tranh thủ các thời điểm tỷ giá giảm để tái cơ cấu các khoản vay và thanh toán quốc tế.

Việc tỷ giá tăng phản ánh sự điều chỉnh mang tính kỹ thuật và chu kỳ, thay vì xuất phát từ yếu tố mất cân đối nền tảng. Biến động tỷ giá nếu được nhìn nhận đúng không phải là rủi ro, mà là cơ hội để doanh nghiệp tăng cường năng lực quản trị chiến lược trong bối cảnh hội nhập ngày càng sâu rộng.