CFO Tiki và tham vọng xây dựng nền tảng công nghệ mở

Vào một buổi sáng làm việc năng động như thường lệ tại Tiki, CFO Tiki - ông Richard Triều Phạm - với hơn 20 năm kinh nghiệm chinh chiến tại các công ty startup và công nghệ tại Mỹ, với giọng nói hào hứng tỏa ra nguồn năng lượng tích cực, đã chia sẻ về các chiến lược và kế hoạch mà ông cùng các cộng sự tại Tiki sẽ thực hiện trong năm 2021 và dài hạn.

“Tôi đã chứng kiến nhiều sự thay đổi thú vị và nhận thấy rằng Việt Nam có đầy đủ các yếu tố để trở thành trung tâm công nghệ và khởi nghiệp tiếp theo của khu vực và thế giới. Tôi hy vọng có thể góp sức để cùng Tiki tận dụng các cơ hội và nguồn lực để phát triển hơn nữa, cũng như góp phần đào tạo và truyền đạt kiến thức, kinh nghiệm cho các thế hệ trẻ tại Việt Nam”, vị CFO của Tiki chia sẻ đầy tâm huyết.

Đầu tư để tăng trưởng và khác biệt

- Hiện các đơn vị thương mại điện tử (TMĐT) đang đầu tư rất mạnh ở Việt Nam, cụ thể Tiki như thế nào?

Với một thị trường mới như TMĐT Việt Nam cùng cơ hội đạt mức tăng trưởng lên đến 35 tỷ USD trong năm 2025, điều chúng ta cần là vốn đầu tư, các ý tưởng và công nghệ đổi mới sáng tạo cũng như những nhà đồng đầu tư. Bởi thế, chúng tôi luôn xem các công ty cùng ngành là những nhà đồng đầu tư để cùng Tiki khai phá và phát triển thị trường này, từ đó thúc đẩy tạo ra nhiều giá trị hơn cho khách hàng và doanh nghiệp Việt.

Điều khiến Tiki thật sự khác biệt trên thị trường chính là chúng tôi tập trung toàn lực cho thị trường Việt Nam. Việt Nam là thị trường duy nhất của chúng tôi.

Chiến lược của Tiki là trở thành sàn TMĐT tốt nhất của người Việt, dành cho người Việt. Vì vậy, chúng tôi đã tập trung đầu tư hàng chục triệu đô la Mỹ mỗi năm vào hệ thống logistics, phát triển công nghệ, nguồn nhân lực. Những gì tốt nhất cho Việt Nam cũng chính là tốt nhất cho Tiki. Chúng tôi hiểu rằng, đây là một chặng đường dài. Và mục tiêu cuối cùng của Tiki là xây dựng và đồng hành cùng nhiều công ty Việt hơn nữa để đóng góp tích cực vào toàn bộ nền kinh tế.

- Liệu sự tồn tại trên chặng đường dài đó có phụ thuộc vào chiến lược “đốt tiền”?

Chúng tôi xin phép không dùng cụm từ “đốt tiền”, mà thay vào đó là “đầu tư”. Thực tế, các sàn trên thị trường đang đầu tư khá nhiều vào các chương trình khuyến mãi và giảm giá. Vì đó là những chiến thuật có thể thực hiện một cách nhanh chóng và dễ dàng để tăng trưởng số lượng khách hàng. Tuy nhiên, đó sẽ không phải là cách phát triển bền vững về dài hạn nếu doanh nghiệp không thật sự tạo ra giá trị khác biệt.

Chính vì vậy, bên cạnh các chương trình khuyến mãi, giảm giá, Tiki còn tập trung đầu tư ở nhiều mảng khác nhằm tạo ra được trải nghiệm toàn diện và tốt nhất cho khách hàng. Ngoài giá cả cạnh tranh, đó còn là sản phẩm luôn đảm bảo chính hãng, dịch vụ giao hàng nhanh chóng và đáng tin cậy, chính sách đổi trả dễ dàng…

Trong tương lai, Tiki vẫn sẽ tiếp tục mang đến các chương trình khuyến mãi, giảm giá. Nhưng kể cả khi không có những chương trình này, chúng tôi vẫn luôn nỗ lực mang đến cho khách hàng giá trị tốt nhất xứng đáng với số tiền mà họ đã bỏ ra.

- Tỷ lệ vốn mà Tiki đầu tư cho cơ sở hạ tầng, bao gồm công nghệ, kho bãi/logistics… mỗi năm là bao nhiêu? Tỷ suất lợi nhuận trên doanh thu (ROI) của những khoản đầu tư này là gì?

Chúng tôi đã đầu tư hàng chục triệu đô la Mỹ vào công nghệ và hệ thống logistics mỗi năm, và dự kiến con số này sẽ tiếp tục tăng trong thời gian tới.

Riêng việc đo lường ROI sẽ tùy thuộc vào góc độ tiếp cận. Tại Tiki, chúng tôi tạm định hình 2 cách đo lường ROI: trải nghiệm của khách hàng, và mức độ hiệu quả của chi phí đầu tư.

Việc đo lường trải nghiệm khách hàng sẽ thông qua số lượng khách hàng, chỉ số hài lòng của khách hàng NPS (Net Promoter Score), mức độ tin cậy của thương hiệu đối với khách hàng…

Điển hình, trong năm 2020, Tiki vinh dự đạt Top 1 TMĐT ở cả 2 bảng xếp hạng: Thương Hiệu Tốt Nhất Tại Việt Nam của YouGov và Thương Hiệu Có Trải Nghiệm Khách Hàng Xuất Sắc Nhất do KPMG bình chọn. Trước đó, theo khảo sát của Nielsen, Tiki là đơn vị TMĐT đáng tin cậy nhất tại Việt Nam.

Thứ hai, mức độ hiệu quả của chi phí đầu tư sẽ được đo lường dựa trên chi phí trên mỗi hoạt động kinh doanh (cost per activity).
Kể từ năm 2017, số lượng khách hàng trên sàn Tiki đã tăng đến 4 lần, chi tiêu của một khách hàng trên sàn cũng tăng gấp 2 lần. Ngoài ra, chúng tôi cũng ghi nhận chi phí logistics trên một đơn hàng của Tiki giảm hơn 25% trong năm 2020 và tỷ lệ trả hàng chỉ dưới 1%.

Công nghệ là chìa khóa

- Các công ty TMĐT đang chạy đua trong dịch vụ giao hàng siêu tốc. Thời gian rất nhanh nhưng chi phí cũng sẽ rất lớn. Tiki đang giải bài toán này thế nào?

Tiki là đơn vị đầu tiên và duy nhất tính cho đến thời điểm này có thể mang đến dịch vụ giao hàng nhanh trong 2 giờ cho hàng trăm nghìn sản phẩm, và dịch vụ giao hàng và lắp đặt theo lịch hẹn.

Làm thế nào chúng tôi có thể cung cấp các dịch vụ này mà vẫn giảm chi phí? Câu trả lời chính là nhờ vào công nghệ và chuỗi cung ứng đầu - cuối giúp tối ưu hóa chi phí.

Công nghệ và chuỗi cung ứng đầu - cuối tại Tiki giúp đảm bảo thời gian xử lý đơn hàng và thời gian giao hàng ngắn nhất với chi phí thấp nhất nhờ vào việc cắt giảm các bước trung gian, tối ưu hóa việc sử dụng nguyên liệu, xác định được tuyến đường nhanh nhất…

Cụ thể, hệ thống công nghệ giúp điều hướng đơn hàng, phân bổ đến Trung tâm Vận hành phù hợp, nhằm đảm bảo hàng hóa có sẵn và thời gian giao hàng nhanh nhất. Sau đó ở giai đoạn lấy hàng trong kho và đóng gói, công nghệ tiếp tục hỗ trợ tính toán và chỉ dẫn quãng đường lấy hàng tối ưu nhất; đồng thời đề xuất loại thùng hàng phù hợp với kích thước, tính chất...của sản phẩm.

Ở khâu giao hàng, đối với dịch vụ TikiNOW và TikiPRO, đội ngũ giao vận của TikiNOW Smart Logistics sẽ trực tiếp đảm nhiệm. Theo đó, toàn bộ đội ngũ giao hàng đều được được trang bị ứng dụng điện thoại giúp quản lý và thực hiện các tác vụ một cách dễ dàng, nhanh chóng. Ngoài ra, hệ thống cũng tự động tính toán quãng đường giao hàng tối ưu nhất để đảm bảo thời gian giao hàng đúng hẹn.

- Ông từng chia sẻ một trong những chiến lược lõi tại Tiki là phát triển thành một nền tảng công nghệ mở. Cụ thể chiến lược này ra sao?

Tại Tiki, nền tảng công nghệ mở được chúng tôi chú trọng đầu tư bao gồm: nền tảng logistics, và nền tảng ứng dụng trong ứng dụng (app in app).

Chúng tôi đang xây dựng và phát triển một nền tảng logistics, chứ không chỉ đơn thuần là một công ty logistics truyền thống. Chúng tôi mong muốn có thể kết nối tất cả các đơn vị trong chuỗi cung ứng một cách xuyên suốt nhằm gia tăng tốc độ cũng như cắt giảm chi phí, từ đó mang đến dịch vụ tốt nhất với chi phí thấp nhất cho cả người tiêu dùng lẫn các đơn vị kinh doanh.

Với nền tảng logistics này, tất cả các đối tác của chúng tôi đều có thể tiếp cận hàng triệu người mua và hàng trăm nghìn nhà bán, đồng thời người mua và người bán sẽ được trải nghiệm những dịch vụ tốt nhất với chi phí thấp nhất.

Đối với nền tảng app in app, chúng tôi đang đầu tư phát triển các cơ sở hạ tầng công nghệ để các nhà phát triển ứng dụng, các startup có thể dễ dàng xây dựng và thiết lập những ứng dụng bổ sung trên nền tảng có sẵn của Tiki, và tiếp cận những đối tượng mục tiêu ngay lập tức thay vì phải đầu tư nhiều năm để đạt được điều này. Đồng thời, khi có sự tham gia của những đối tác trên nền tảng mở của mình, Tiki có thể đẩy nhanh quá trình phát triển nền tảng để nâng cao giá trị mang lại cho tất cả các đối tác của chúng tôi.

Cả 2 hoạt động chiến lược này đều hướng đến mục đích mang lại giá trị cho tất cả các bên tham gia (win-win).

- Hiện nay các tên tuổi tham gia thị trường TMĐT đều tập trung nâng cao trải nghiệm trên smartphone cho khách hàng. Ở Tiki điều này thế nào?

Chúng tôi đã nỗ lực và đầu tư rất nhiều để tạo ra trải nghiệm trên di động tốt nhất cho người dùng, vì di động là thiết bị được người tiêu dùng chú trọng trong thời gian này. Trọng tâm của chúng tôi là xây dựng công nghệ dựa trên nền tảng dữ liệu và máy học (machine learning) để cung cấp những trải nghiệm cá nhân hóa, có tương tác cao nhất cho khách hàng. Chúng tôi đã phát triển và triển khai các tính năng đáng chú ý như:

● Cá nhân hóa cho từng khách hàng dựa trên cơ sở dữ liệu

● Thương mại mạng xã hội (social commerce) trên ứng dụng với tính năng Tiki Lướt, giúp cung cấp cho khách hàng và nhà bán newsfeed để họ có thể chủ động tạo ra nội dung và tương tác với nhau

● Các trò chơi trên ứng dụng và các tính năng live stream.

Đồng hành cùng nhà bán để phát triển sàn bền vững

- Ở Tiki có điều gì hấp dẫn để lôi kéo các nhà bán hàng tham gia?

Chúng tôi tin rằng, mỗi sàn TMĐT sẽ có những đặc điểm, hướng đi phù hợp với định hướng kinh doanh của từng nhà bán. Tuy nhiên có 3 điểm khiến Tiki là lựa chọn đáng tin cậy và ưu việt cho các nhà bán hàng.

Đầu tiên, Tiki là sàn TMĐT đáng tin cậy nhất tại Việt Nam dựa theo khảo sát của Nielsen. Tỷ lệ đổi trả trên Tiki năm 2020 chỉ chiếm dưới 1% trong tổng số đơn hàng đã được giao đi.

Thứ hai, Tiki sở hữu tệp khách hàng trung thành lớn với mức chi tiêu cao hơn rất nhiều so với con số trung bình trên nền tảng TMĐT.

Và cuối cùng, Tiki là sàn TMĐT duy nhất tại Việt Nam có các chính sách bảo vệ thương hiệu người bán. Việc đưa ra các quy chuẩn nghiêm ngặt đòi hỏi nguồn gốc hàng hóa rõ ràng, chứng từ hợp lệ đối với nhà bán… sẽ giúp nhà bán hàng yên tâm phát triển nhãn hàng của mình trên sàn Tiki.

- Rất nhiều các công ty TMĐT đang sử dụng tiền trợ cấp để thu hút các nhà bán hàng và khi hết trợ cấp, các nhà bán hàng sẽ không thể tăng thu nhập từ sàn TMĐT nữa. Chiến lược này của Tiki ra sao?

Toàn bộ nhà bán hàng trên sàn Tiki hiện tại, dù là nhà bán hàng mới hay những nhà bán hàng đã tham gia trước đó, đều nhận được chính sách hỗ trợ và vận hành giống nhau.

Chúng tôi luôn tập trung xây dựng các khóa đào tạo và đầu tư phát triển công nghệ, cung cấp cho nhà bán những công cụ để họ có thể vận hành việc kinh doanh của mình hiệu quả nhất trên nền tảng TMĐT, như từ việc làm thế nào để có được đơn hàng đầu tiên cho đến việc làm sao để tối ưu hóa việc lưu trữ hàng tồn kho và định giá sản phẩm bằng việc sử dụng các thông số dữ liệu.

Tiki còn thường xuyên tổ chức các buổi đào tạo trực tiếp và online dành cho các nhà bán mới; đồng thời xây dựng trang website Tiki Academy nhằm cung cấp các kiến thức từ cơ bản đến nâng cao nhằm giúp nhà bán thu hoạch được kết quả kinh doanh khả quan và bền vững nhất.

- Xin cảm ơn ông!