Chặn chiêu trò “lùa gà” trong môi giới bất động sản

Thời gian qua, những chiêu trò “lùa gà” trong môi giới bất động sản từ vẽ dự án “ma”, tạo sốt ảo đến thổi giá rồi rút lui… đã để lại nhiều hệ lụy cho thị trường và khách hàng. Không ít người dân rơi vào cảnh tiền mất tật mang, còn niềm tin vào môi giới ngày càng suy giảm.

Kết quả khảo sát của Viện Nghiên cứu và Đánh giá Thị trường Bất động sản Việt Nam (VARS IRE) cho thấy một thực tế đáng báo động: 89% môi giới chưa có hoặc đã hết hạn chứng chỉ hành nghề, gần 52% chưa từng tham gia đào tạo chính quy, trong khi tới 93% mong muốn được thi sát hạch để hành nghề hợp pháp. Nghịch lý nằm ở chỗ, nhu cầu hợp pháp hóa nghề nghiệp rất cao nhưng chính sách đào tạo, cấp chứng chỉ lại bị đình trệ.

Các chuyên gia chỉ ra rằng, nguyên nhân là do bắt nguồn từ việc thay đổi quy định thẩm quyền cấp chứng chỉ được chuyển từ Sở Xây dựng sang UBND cấp tỉnh. Sự chậm trễ này khiến kỳ thi bị ngưng từ cuối năm 2024, đẩy hàng vạn môi giới vào tình trạng “lửng lơ” pháp lý. Khoảng trống đó trở thành mảnh đất cho môi giới không chứng chỉ hoạt động, tiếp tục gieo rủi ro cho khách hàng.

Đại diện nhiều sàn giao dịch thẳng thắn nhìn nhận, tỷ lệ nhân viên có chứng chỉ hợp lệ chỉ khoảng 10%. Không ít người chọn những khóa học ngắn, dễ dàng vượt qua, thay vì theo học chương trình đầy đủ. Hệ quả là chất lượng đào tạo bị thả lỏng, chứng chỉ trở thành hình thức, còn môi giới thì thiếu nền tảng chuyên môn lẫn đạo đức nghề nghiệp.

Trong một hội thảo diểna mới đây, TS Nguyễn Văn Đính – Chủ tịch Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam cảnh báo, nếu đào tạo yếu kém, chương trình sơ sài, kỳ thi sát hạch thiếu nghiêm túc, thì chẳng khác nào tiếp tay cho vi phạm. Khi đó, môi giới không chỉ là kênh bán hàng, mà có thể trở thành công cụ lừa đảo.

Trước thực trạng này, nhiều ý kiến đề xuất cần khẩn trương siết lại từ gốc. Chứng chỉ hành nghề phải có giá trị thực chất, đi kèm chương trình đào tạo chuẩn, số tiết học đúng quy định và phần thực hành bắt buộc. Cơ sở đào tạo phải chịu trách nhiệm về chất lượng, giảng viên phải đạt chuẩn, thay vì mở lớp ngắn hạn, chạy theo số lượng.

Song song với đó, việc tổ chức thi cần linh hoạt hơn, có thể mở rộng hình thức trực tuyến để đáp ứng nhu cầu rất lớn từ người lao động, đồng thời giảm áp lực cho các địa phương. Việc công khai minh bạch quy trình, danh sách môi giới được cấp chứng chỉ cũng là giải pháp cần thiết, giúp khách hàng dễ dàng tra cứu trước khi giao dịch.

Chia sẻ với báo chí, ông Phạm Lâm – Phó Chủ tịch VARS nhấn mạnh, nghề môi giới phải được nhìn nhận như một nghề dịch vụ chuyên nghiệp, nơi kiến thức, kỹ năng và đạo đức được đặt lên hàng đầu. Chỉ khi môi giới được đào tạo chuẩn mực, có chứng chỉ hợp pháp và tự hào với nghề, thì mới xóa bỏ được những chiêu trò “lùa gà” vốn đang làm méo mó thị trường.

Chặn “lùa gà” không thể chỉ dựa vào cảnh báo hay xử lý sự vụ. Gốc rễ nằm ở việc chuẩn hóa đào tạo, siết chặt chứng chỉ và minh bạch hóa quản lý. Khi hành nghề môi giới trở thành một nghề đúng nghĩa, có chuẩn mực và trách nhiệm, khách hàng mới yên tâm, doanh nghiệp chân chính mới có môi trường cạnh tranh lành mạnh, và thị trường bất động sản mới có thể phát triển bền vững.