Nhiều thập kỷ tăng trưởng kinh tế dựa trên chiến lược đưa sản xuất ra nước ngoài có thể đã chấm dứt, theo nhận định của ông Francesco Buquicchio, Giám đốc điều hành toàn cầu của Egon Zehnder, công ty tư vấn lãnh đạo có trụ sở tại Zurich (Thụy Sĩ).
Phát biểu này được đưa ra sau khi Egon Zehnder công bố khảo sát thường niên mang tên “The CEO Response” vào tháng trước, trong đó hỏi các lãnh đạo doanh nghiệp về quan điểm của họ trước bối cảnh toàn cầu ngày càng phức tạp.
Báo cáo này cho biết, nếu như nền kinh tế toàn cầu sau Thế chiến II từng được định hình bởi một nước Mỹ ủng hộ thương mại tự do, thì trong những năm gần đây, các động thái như chiến tranh thương mại và chính sách bảo hộ gia tăng cho thấy quan điểm của Washington đã bắt đầu thay đổi. Và chính sự thay đổi trong cục diện thương mại quốc tế này đang gây áp lực lên phần lớn trong số 1.235 CEO tham gia khảo sát của Egon Zehnder, khi đa số cho rằng triển vọng thịnh vượng toàn cầu đang suy giảm trong một môi trường ngày càng biến động và phức tạp.
Khảo sát của Egon Zehnder được tiến hành dựa trên 59% CEO đến từ các công ty trụ sở tại châu Âu, 23% từ Bắc Mỹ và 11% từ khu vực châu Á - Thái Bình Dương.
Tuy vậy, khảo sát cũng cho thấy trong khi nhiều CEO cho rằng củng cố quan hệ hợp tác trong khu vực của mình là cách tốt nhất để ứng phó với thế giới đa cực, thì họ đồng thời cũng đang hướng tầm nhìn về châu Á, đặc biệt là Ấn Độ và Đông Nam Á, để tìm kiếm các mối hợp tác mới.
“Số lượng người quan tâm đến khu vực này đang tăng lên qua từng năm,” ông Buquicchio cho biết. Dù mối quan tâm tới khu vực châu Á - Thái Bình Dương hiện vẫn chủ yếu đến từ các CEO châu Á, nhưng ông nói thêm rằng “tin tốt” cho khu vực là ngày càng nhiều lãnh đạo doanh nghiệp từ Tây Âu và châu Mỹ tìm đến châu Á - Thái Bình Dương để mở rộng hợp tác, và đây rõ ràng là một cơ hội cho các nền kinh tế trong khu vực.
Theo ông Buquicchio, chiến lược đưa sản xuất sang Trung Quốc trước đây đã không còn phù hợp, và giờ đây các lãnh đạo doanh nghiệp đang tìm những địa điểm khác để mở rộng hiện diện.
Trong vài năm gần đây, Ấn Độ và một số nền kinh tế Đông Nam Á đã trở thành điểm đến thay thế Trung Quốc, thu hút đầu tư từ các công ty phương Tây.
Cụ thể, Việt Nam và Ấn Độ đã đón nhận dòng vốn từ các tập đoàn như Apple, Micron cùng nhiều công ty châu Âu và Mỹ khác. Các doanh nghiệp Nhật Bản và Hàn Quốc cũng đang đẩy mạnh mở rộng năng lực sản xuất tại Đông Nam Á và Ấn Độ.
“Mọi người bắt đầu phòng ngừa rủi ro. Bạn cần đa dạng hóa hiện diện của mình càng nhiều càng tốt, vì trong một thế giới phức tạp, bạn không bao giờ biết biến cố tiếp theo sẽ xảy ra ở đâu hoặc đến từ đâu,” ông Buquicchio nói.
Chiến lược đa dạng hóa này cũng mở ra cơ hội để các thương hiệu tạo ra sản phẩm mới cho thị trường mới. Ngoài việc tập trung vào đổi mới, đầu tư phát triển nhân tài và trí tuệ nhân tạo (AI), các CEO châu Á còn chủ động hơn trong việc hình thành các quan hệ đối tác chiến lược mới so với lãnh đạo ở các khu vực khác.
Đáng chú ý, các lãnh đạo doanh nghiệp tại châu Á cũng ít lo ngại hơn về nguy cơ xung đột quân sự hay sự gia tăng của chủ nghĩa dân tộc và dân túy, so với các lãnh đạo ở phần còn lại của thế giới. Ông Buquicchio thừa nhận rằng nguy cơ xung đột là có thật, nhưng cho rằng sự khác biệt này có thể đến từ cách nhìn nhận và trải nghiệm của các nhà lãnh đạo châu Á.
“Tôi nghĩ đây là vấn đề về cách hiệu chỉnh. Nhiều nhà lãnh đạo phương Tây lớn lên trong một thế giới rất ổn định. Trong khi đó, các nhà lãnh đạo châu Á đã quen với việc ứng phó với căng thẳng địa chính trị, lạm phát, lãi suất âm hay lãi suất cao, nên họ sẵn sàng hơn để đối mặt với sự phức tạp. Do đó, họ cũng lạc quan hơn", ông đánh giá.
Có thể thấy, sự chuyển hướng rõ rệt trong tư duy chiến lược toàn cầu từ toàn cầu hóa theo chiều rộng sang tái cấu trúc chuỗi cung ứng theo chiều sâu và khu vực hóa đang dần trở nên rõ nét hơn.
Nếu như trong hai thập kỷ đầu thế kỷ XXI, Trung Quốc được xem là “công xưởng của thế giới”, thì giờ đây, mô hình này đang bị thách thức bởi sự trỗi dậy của Ấn Độ, Việt Nam, Indonesia và các nền kinh tế Đông Nam Á khác, những điểm đến mới trong bức tranh “Trung Quốc+1”.
Việc các CEO châu Âu và châu Mỹ gia tăng quan tâm đến khu vực châu Á – Thái Bình Dương cho thấy châu Á không chỉ là trung tâm sản xuất, mà còn dần trở thành trung tâm đổi mới và thị trường tiêu dùng chiến lược của thế giới.
Đáng chú ý hơn, tinh thần lạc quan và khả năng thích nghi của các lãnh đạo doanh nghiệp châu Á là điểm sáng trong bức tranh toàn cầu đang nhiều bất ổn.
Trong khi phương Tây đang vật lộn với chủ nghĩa bảo hộ, bất ổn chính trị và chi phí năng lượng cao, các nền kinh tế châu Á lại thể hiện sức bật nhờ tốc độ số hóa nhanh, tầng lớp trung lưu mở rộng và chính sách thu hút đầu tư linh hoạt.
Điều này gợi mở rằng tương lai của tăng trưởng toàn cầu có thể sẽ dịch chuyển mạnh mẽ về phía Đông, nơi sự kết hợp giữa nguồn nhân lực trẻ, thị trường năng động và tinh thần đổi mới sáng tạo đang tạo ra một “làn sóng toàn cầu hóa mới”, mang tính đa trung tâm, hợp tác linh hoạt và thích ứng hơn với rủi ro địa chính trị.
