Hồn cốt văn hóa kinh doanh trong doanh nghiệp là con người, không phải văn bản hay quy định. Nếu chỉ áp dụng máy móc mà thiếu yếu tố bản địa và tinh thần con người, văn hóa sẽ trở nên vô hồn.
Là doanh nghiệp lữ hành quốc tế và nội địa, Hanoi Tourism JSC có cơ hội hợp tác với nhiều đối tác trong và ngoài nước. Qua trải nghiệm, dễ thấy mỗi doanh nghiệp mang một đặc thù văn hóa riêng, nhưng điểm chung là hướng tới hiệu quả kinh doanh. Từ đó, SME có thể học hỏi cả thành công lẫn hạn chế để hoàn thiện mình.
Ở những đối tác coi trọng văn hóa doanh nghiệp, quy trình làm việc thường chặt chẽ, ứng xử trách nhiệm, minh bạch, tạo niềm tin vững chắc. Ngay cả khi xảy ra sự cố, sự chuyên nghiệp và tinh thần trách nhiệm của họ giúp đối tác yên tâm. Văn hóa ấy không đến từ việc sao chép một văn bản quy chuẩn, mà hình thành từ tư tưởng, hành động kiên định của người lãnh đạo, rồi lan tỏa thành kỷ luật tự nguyện trong đội ngũ.
Văn hóa kinh doanh chính là nền tảng để duy trì hợp tác lâu dài, không chỉ trong nội bộ mà còn với khách hàng và cộng đồng. Khi một thương hiệu thể hiện được sự uy tín, trách nhiệm và nhất quán, đối tác sẽ tăng cường hợp tác, khách hàng cũng thêm gắn bó.
Đặc biệt, sự khác biệt văn hóa giữa doanh nghiệp Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc hay phương Tây cho thấy sự đa dạng trong cách tiếp cận: nơi thì đề cao tình cảm, nơi nhấn mạnh kỷ luật, nơi ưu tiên lợi ích kinh tế, nơi lại trọng quan hệ gia đình và sự giới thiệu tin cậy. Dù theo phong cách nào, đích đến vẫn là hiệu quả bền vững, vừa tạo giá trị kinh tế, vừa nuôi dưỡng thương hiệu khó hòa lẫn. Chung quy lại, con người là trung tâm, định hình nên bản sắc văn hóa và thành công của doanh nghiệp.
Ngày nay, nhiều doanh nghiệp Việt đã chú trọng xây dựng văn hóa kinh doanh trong chiến lược dài hạn, đặc biệt trong lĩnh vực du lịch. Tuy nhiên, giữa mong muốn và thực tiễn vẫn còn khoảng cách.
Nhiều doanh nghiệp nhỏ và vừa (SME) mới chỉ dừng ở mức “sao chép” mô hình từ nơi khác, thiên về hình thức như đồng phục, khẩu hiệu, bộ nhận diện… mà thiếu chiều sâu. Điều quan trọng hơn là tư duy và hành động của nhân sự có đồng nhất với ý chí lãnh đạo, có thực sự truyền tải được giá trị doanh nghiệp tới khách hàng hay không. Sự thiếu đồng bộ khiến dịch vụ cung ứng dễ rơi vào tình trạng thiếu chuẩn mực, không ổn định, chưa tạo trải nghiệm liền mạch và hài lòng cho khách hàng.
Một số nguyên nhân thường nằm ở chỗ các doanh nghiệp chưa hiểu rõ bản chất của văn hóa kinh doanh xuất phát từ đâu và duy trì, nuôi dưỡng như thế nào. Hầu hết các SME mới chỉ dừng lai ở việc “sao chép” văn bản, mô hình từ đơn vị khác một cách máy móc, và mang tính hình thức. Ví dụ: Quy định, quy chế, quy tắc ứng xử, đồng phục, bộ nhận diện thương hiệu, khẩu hiệu… thường là những yếu tố bề nổi được chú trọng, nhưng sâu hơn bên trong là nhận thức, tư duy, hành động của nhân sự có đồng nhất với ý chí của lãnh đạo hay không, có gắn kết và truyền tải được định hướng phát triển này tới khác hàng hay không, thì rất ít doanh nghiệp thành công.
Bên cạnh đó, việc duy trì nề nếp và đảm bảo thực hiện đúng theo quy chuẩn tại các doanh nghiệp du lịch Việt Nam chưa đồng bộ , chưa đủ chú trọng cần thiết. Do đó, định hướng có thể đúng, nhưng hành động lại chưa đủ để truyền tải đúng giá trị mà doanh nghiệp cần truyền tải tới khách hàng, đối tác, cộng đồng. Biểu hiện ở việc dịch vụ cung ứng cho khách hàng có thể chưa đủ, chưa đúng, chưa chuẩn mực: tác phong, ngôn ngữ, độ ổn định của dịch vụ cung ứng, sự liên thông giữa các bộ phân dịch vụ để mang lại trải nghiệm đồng nhất và hài lòng cho khách hàng.
Những yếu tố trên làm cản trở quá trình chuyển đổi từ định hướng đến thực tế trong vận dụng văn hóa kinh doanh tại Việt Nam. Các doanh nghiệp cần khắc phục những hạn chế trên để có thể thật sự phát huy được giá trị của văn hóa kinh doanh trong thực tế.
Muốn khắc phục, doanh nghiệp cần nhìn nhận rõ: hồn cốt văn hóa kinh doanh là con người, không phải văn bản hay quy định. Nếu chỉ áp dụng máy móc mà thiếu yếu tố bản địa và tinh thần con người, văn hóa sẽ trở nên vô hồn. Vậy làm thế nào để nuôi dưỡng văn hóa kinh doanh một cách bài bản, nhất quán và hiệu quả?
Giải pháp là xác định rõ định hướng từ chủ doanh nghiệp – sợi chỉ đỏ xuyên suốt. Tư duy và hành vi của lãnh đạo phải dẫn dắt nhân sự thực hiện tự nguyện. Trên cơ sở đó, xây dựng các quy chuẩn theo cấp độ, có hướng dẫn cụ thể, đào tạo, giám sát để đảm bảo nhất quán.
Quan trọng hơn, doanh nghiệp cần kiên định với giá trị cốt lõi, không vì lợi ích ngắn hạn mà hy sinh văn hóa đã xây dựng. Đây chính là yếu tố quyết định sự bền vững và trở thành niềm tự hào theo thời gian.
Bên cạnh đó, việc tôn trọng và giữ gìn bản sắc văn hóa riêng của địa phương, của cộng đồng kết hợp với tiếp thu và học hỏi, hòa nhập với văn hóa thế giới sẽ giúp cho doanh nghiệp du lịch định hình giá trị văn hóa riêng của mình. Khi ấy, doanh nghiệp vừa hòa nhập với thế giới, nhưng lại vẫn giữ được giá trị riêng không thể lẫn của mình, tạo ra nhận diện đặc sắc trong mắt khách hàng và đối tác.
Văn hóa chính là chìa khóa để SME Việt tham gia sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu. Không chỉ giúp mở rộng hợp tác, văn hóa còn là yếu tố bảo chứng cho niềm tin, tạo ra sự nhận diện khác biệt và khẳng định bản sắc không thể pha lẫn. Làm được điều này, doanh nghiệp Việt sẽ đủ sức vươn xa, bền vững và tự hào.