Không ít "chiến thần" livestream từng được tung hô vì bán hàng xuất sắc, vậy nhưng, những "chiến dịch" quảng cáo sai sự thật lại bị vạch trần ngay sau đó...
Trong thời gian gần đây, dư luận nhiều lần phẫn nộ trước những vụ việc KOL, KOC (người có sức ảnh hưởng lớn) quảng cáo sản phẩm sai sự thật, bất chấp đạo đức nghề nghiệp để kiếm lợi nhuận. Một số trường hợp điển hình đã bị lên án mạnh mẽ.
Mới đây, KOL Hằng "Du Mục" – người có hàng triệu người theo dõi trên mạng xã hội – gây bức xúc khi quảng cáo loại kẹo rau củ Kera với những lời lẽ hoa mỹ. Cô khẳng định chỉ cần ăn một viên kẹo có thể thay thế đến 12kg rau củ quả, giúp bổ sung đầy đủ dưỡng chất mà không cần ăn rau hàng ngày.
Những lời quảng cáo này nhanh chóng bị các chuyên gia dinh dưỡng bác bỏ, khẳng định không có sản phẩm nào có thể thay thế được lượng lớn thực phẩm tự nhiên như vậy.
Trước làn sóng chỉ trích, Hằng "Du Mục" đã xóa video, lên tiếng xin lỗi và cho rằng cô chỉ đọc theo kịch bản từ nhãn hàng mà không kiểm chứng. Tuy nhiên, vụ việc đã khiến nhiều người dần mất lòng tin vào các KOL quảng cáo sản phẩm trên mạng.
Một trường hợp khác cũng gây xôn xao dư luận là vụ KOL V.A quảng cáo sản phẩm collagen nhập khẩu, khẳng định có khả năng làm đẹp da "nhanh như tiêm filler". Tuy nhiên, sau khi một số người dùng phản ánh bị dị ứng, nổi mẩn đỏ sau khi sử dụng sản phẩm, cơ quan chức năng vào cuộc kiểm tra và phát hiện sản phẩm này không có giấy phép lưu hành hợp lệ.
Khi bị dư luận chất vấn, V.A ban đầu phản bác, khẳng định sản phẩm "hoàn toàn an toàn" và đổ lỗi cho người tiêu dùng sử dụng sai cách. Nhưng trước sức ép quá lớn, cô buộc phải xin lỗi và tuyên bố ngừng hợp tác với nhãn hàng này.
Cần phải nói rằng, trên đây chỉ là hai điển hình trong rất nhiều sự việc khiến dư luận bức xúc trong thời gian qua. Những vụ việc này không chỉ làm mất uy tín của một vài KOL hay nhãn hàng mà còn tác động tiêu cực đến cả thị trường kinh doanh trực tuyến.
Người tiêu dùng ngày càng hoài nghi về chất lượng sản phẩm được quảng bá qua livestream, dẫn đến sự sụt giảm lòng tin và doanh số bán hàng của những thương hiệu làm ăn chân chính. Điều này cũng ảnh hưởng không nhỏ đến những người bán hàng chân chính trên các nền tảng thương mại điện tử, khi họ bị cuốn vào làn sóng "mất niềm tin" từ khách hàng.
Đặc biệt, sự dễ dãi trong việc tiếp nhận thông tin từ những "chiến thần" livestream khiến một bộ phận người tiêu dùng bị thao túng, dẫn đến những quyết định mua hàng thiếu tỉnh táo. Nếu không có biện pháp mạnh tay, tình trạng này sẽ tiếp tục kéo dài, khiến môi trường kinh doanh online ngày càng hỗn loạn.
Theo các chuyên gia pháp lý, những vụ tương tự diễn ra vẫn chỉ là bề nổi của vấn nạn quảng cáo sai sự thật qua livestream. Dù nhiều KOL, KOC đã lên tiếng xin lỗi khi bị phát hiện, nhưng mức độ xử phạt hiện nay vẫn chưa đủ răn đe.
Như phân tích của luật sư Lê Thị Nhung – Giám đốc Công ty Lee và Công sự, hành vi quảng cáo sai sự thật gây hậu quả nghiêm trọng nhưng mức xử phạt còn nhẹ, chỉ từ 60 – 80 triệu đồng theo Nghị định 38/2021. Trong khi đó, thu nhập từ các hợp đồng quảng cáo của KOL có thể lên đến hàng tỷ đồng. Điều này khiến nhiều người chấp nhận vi phạm vì lợi nhuận quá lớn.
Luật sư Nguyễn Đức Biên – Giám đốc Công ty Luật Đại La cũng đồng tình rằng cần có biện pháp mạnh hơn để chấn chỉnh thị trường này: "Một số quốc gia đã áp dụng biện pháp cấm sóng hoặc hạn chế hoạt động của những KOL, nghệ sĩ vi phạm nhiều lần. Việt Nam có thể học hỏi mô hình này để bảo vệ người tiêu dùng."
Nhiều ý kiến cũng cho rằng, để chấn chỉnh tình trạng này, không chỉ cần chế tài mạnh từ phía cơ quan quản lý mà còn cần sự chung tay của nhiều bên liên quan. Trước hết, các nền tảng mạng xã hội như Facebook, TikTok, Shopee Live cần có bộ lọc nội dung nghiêm ngặt hơn, kiểm duyệt kỹ các quảng cáo trước khi phát sóng. Đồng thời, cần yêu cầu các KOL, KOC phải công khai nguồn gốc sản phẩm và chịu trách nhiệm pháp lý nếu quảng cáo sai sự thật.
Về phía doanh nghiệp, cần minh bạch hơn trong khâu quảng cáo, không vì lợi nhuận mà bất chấp sử dụng những KOL thiếu đạo đức. Người tiêu dùng cũng cần nâng cao cảnh giác, không chạy theo những lời quảng cáo quá đà mà cần kiểm chứng thông tin trước khi mua hàng.
Suy cho cùng, việc "thần thánh hóa" sản phẩm trong livestream đã và đang khiến nhiều người mất niềm tin vào KOL, KOC. Đã đến lúc cần chấn chỉnh mạnh mẽ để bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và giữ gìn một môi trường kinh doanh lành mạnh, công bằng.