Chủ tịch MWG Nguyễn Đức Tài: Thất bại là một phần của cuộc chơi

Đó là những chia sẻ của ông Nguyễn Đức Tài, Chủ tịch HĐQT CTCP Đầu tư Thế Giới Di Động (HoSE: MWG) sau những vấp váp để xây dựng nên "đế chế" Thế giới di động.

"Tôi không muốn mọi thứ yên ổn như thế"

Ông Nguyễn Đức Tài (sinh ngày 30/5/1969) quê gốc ở Nam Định. Ông tốt nghiệp ngành Tài chính – Kế toán trường Đại học Kinh Tế Tp. HCM và Thạc sĩ ngành Quản Trị Kinh Doanh tại Học viện Quản Trị Pháp Việt CFVG. Ông cũng là một trong những nhà sáng lập và hiện đang giữ chức Chủ tịch HĐQT CTCP Đầu tư Thế Giới Di Động. Ông là một trong top 10 người giàu nhất sàn chứng khoán Việt Nam năm 2019.

Ông nổi tiếng là người sống hết mình vì công việc, theo đuổi nhiều mục tiêu không tưởng và tham vọng khẳng định thương hiệu riêng. Tuy sở hữu cơ khơi khổng lồ nhưng lại có phong cách sống đơn giản.

Sau khi tốt nghiệp Thạc sĩ tại Pháp, ông Nguyễn Đức Tài trở về Việt Nam và làm Giám đốc tài chính cho 1 tập đoàn của Thụy Sĩ tại Việt Nam. Khi đó ông chỉ mới hơn 20 tuổi. Tuy nhiên, trăn trở “chẳng lẽ làm công ăn lương suốt cả đời?” nên ông quyết định bắt tay khởi nghiệp. “Lúc đó tôi nghĩ, mới hơn 20 tuổi làm giám đốc tài chính mà đã có xe hơi đưa đón, được cấp xe riêng. Lỡ đến sau này khoảng 40 tuổi lên chức lại được cấp máy bay riêng đi làm. Nhưng tôi không muốn mọi thứ yên ổn như thế” – ông Tài chia sẻ thêm.

Sau 8 năm gắn bó, ông quyết định ra khởi nghiệp bằng 3 cửa hàng điện thoại di động nhưng thất bại. Do bản tính kiêu căng và chủ quan của tuổi trẻ khi ông thấy mình được học hành bài bản lại có khá nhiều kinh nghiệm nên đã tự đầu tư và không muốn cùng hợp tác với ai. Chính vì điều này đã khiến ông thất bại nặng nề và một lần nữa ông lại đi làm thuê.

Quyết không bỏ cuộc, ông Tài đã làm việc trong bộ phận hoạch định chiến lược của một công ty điện thoại để học hỏi kinh nghiệm và tiếp cận thông tin trong lĩnh vực điện thoại di động.

Đến năm 2004 ông trở lại cùng 4 cộng sự thành lập CTCP Thế giới di động với khoảng 2 tỷ đồng (Trong đó ông góp 700 triệu đồng). Dự án là sự kết hợp giữa trang web trực tuyến với hệ thống bán lẻ điện thoại di động.

3 cửa hàng Thế giới di động đầu tiên được mở ra, lượng khách truy cập vào trang web cũng tăng nhanh nhưng không có khách hàng. Nguyên nhân vì trang web rất thu hút nhưng cửa hàng lại quá bèo, không tương thích với nhau. Quyết tâm thay đổi để thành công, những người lãnh đạo Thế giới di động khi đó quyết tâm đầu tư 1 cách bài bản hơn. Họ tập trung mở 1 cửa hàng duy nhất nhưng có quy mô hoành tráng với số lượng sản phẩm cũng nhiều hơn, đa dạng hơn và thay đổi cả cách phục vụ.

Những thất bại cay đắng

Để có được một cơ ngơi hơn 2025 cửa hàng trên toàn quốc, ông Tài và các cộng sự từng phải nếm trải nhiều khó khăn, thử thách, có lúc tưởng như phải dừng lại vì cạn kiệt nguồn vốn.

Năm 2004, khi sáng lập Thế giới Di động sau nhiều những lần thất bại cay đắng. Ông Nguyễn Đức Tài tràn trề hi vọng khi các cửa hàng được mở tại các phố lớn và bán các sản phẩm có nguồn gốc rõ ràng.

6 tháng còn lại của năm 2004 được xem là giai đoạn sống còn của công ty này, với mục tiêu duy nhất là tạo ra được ít nhất 1 đồng lợi nhuận. Đây cũng là thời kỳ R&D, doanh nghiệp liên tục thử sai và làm lại, tập trung vào lợi nhuận tức thì. Đây cũng là gia đoạn dễ bị thu hút bởi những thứ thời thượng , không mang lại kết quả ngay.

"Đó là 6 tháng rất mệt mỏi, bởi tiền ra đến đâu thì mất đến đó. Bỏ 1 tỷ đầu tiên ra, đốt sạch trong 1 tháng, 2 tháng; bỏ thêm 1 tỷ nữa ra thì cũng chuẩn bị đốt sạch luôn", ông chia sẻ.

Từ tháng 12/2004 đến tháng 6/2007, Thế giới Di động tập trung tăng doanh thu và lợi nhuận, tránh chiếc bẫy về lợi nhuận ngắn hạn mà đi lệch khỏi tầm nhìn. Khoảng 3 năm này MWG phát triển rất nhanh, một phần vì quy mô còn nhỏ. Sau đó, vào giai đoạn chuyển mình từ doanh nghiệp nhỏ thành doanh nghiệp lớn, Thế giới Di động tập trung xây dựng hệ thống quản trị, đội ngũ, với những vũ khí sắc bén và chiến binh máu lửa.

"Bây giờ, công ty này tập trung tìm kiếm những điều mới, mở rộng các chuỗi mới, đặt niềm tin vào đội ngũ F2 và tránh tư duy 'không thầy đố mày làm nên'.Còn nó đã bước vào giai đoạn bão hòa hay suy vong hay không thì đứng đây nói hơi sớm, nhưng mình ý thức được thách thức mà giai đoạn này đang đặt ra", ông Tài cho hay.

Cách quản lý "tam trị" của Thế giới Di động

Tam trị là tư duy quản trị được dùng trong trị quốc xưa nay gồm Nhân trị (lấy nhân nghĩa làm gốc), Pháp trị (lấy nguyên tắc, luật lệ làm gốc) và Kỹ trị (lấy khoa học kỹ thuật làm gốc).

Năm 2004, khi Thế giới Di động (MWG) mới thành lập, Pháp trị được sử dụng chính yếu. Để chuẩn hóa trong vận hành thuở sơ khai, Thế giới di động đưa ra các quy trình, các hướng dẫn, các quy định, nội quy để nhân viên tuân thủ. Phong cách quản lý lúc đó được ông Tài tóm gọn lại là "rất nhiều quy định" và "cứ làm đúng có thưởng, làm sai bị phạt".

"Mới ra kinh doanh thì tôi rất hơn thua, luôn quan niệm "The winner takes it all" (tạm dịch: Người chiến thắng sẽ có tất cả)", ông Tài chia sẻ.

Khi quy mô kinh doanh tăng lên, Kỹ trị vào cuộc gánh vác một phần Pháp trị. Công nghệ, máy móc được đưa vào để gánh vác những công việc lặp đi lặp lại, mức tải cao và nếu để con người làm có thể mắc sai sót nhiều.

Đến năm 2009, nhân sự Thế giới di động chia làm 2 phe rõ rệt: Một phe luôn trăn trở làm sao để doanh nghiệp này phát triển, một phe chỉ mưu cầu làm việc tử tế để cuối tháng nhận lương.

"Chỉ có NHÂN TRỊ mới giúp xây dựng được một đội ngũ đoàn kết yêu thương, hỗ trợ lẫn nhau để làm được việc lớn", ông Tài đúc kết.

Ông Tài cho rằng không cần cố gắng phân biệt, tách bạch 3 phương thức ấy, cái quan trọng là ai sẽ là người hưởng lợi nếu chúng ta áp dụng phương thức quản lý này.

"Đối với tôi, mọi thứ diễn ra khá tự nhiên. Đôi khi các bạn không cần phải đi học nhiều, bởi kinh doanh sẽ đặt ra bài toán cho các bạn giải. Vấn đề là các bạn giải theo kiểu nào. Nếu các bạn giải theo kiểu chộp giật, ăn xổi ở thì, các bạn muốn trồng cây ngắn ngày, thì 3 tháng sau bạn chỉ có một vườn cải bắp".

"Còn nếu bạn sẵn sàng đầu tư cho tương lai để giải bài toán theo kiểu lâu dài, thì cái nhận lại là một khu vườn mà các bạn sẽ thu hoạch lâu dài", ông Tài nói.

Một phong cách Pháp trị từ tâm sẽ khác với một phong cách Pháp trị giới hạn không được đi toilet 2 lần trong một ca làm việc. Một phương thức Nhân trị từ tâm sẽ đưa ra những chính sách đãi ngộ từ tâm, chứ không phải đưa ra những "chiêu trò", "kỹ thuật" để giữ người.

"Các công ty nhân sự sẽ dạy các bạn rất nhiều "chiêu" để giữ người, chúng tôi thì không", ông Tài nói. Ông cho rằng trong một doanh nghiệp, không nên có kiểu quan hệ người lao động và người sử dụng lao động. Bởi khi đó, quan hệ giữa ông chủ và nhân viên sẽ trở thành một quan hệ mua bán – một người mua sức lao động, một người bán sức lao động, thì tất yếu một bên muốn mua rẻ và một bên muốn bán đắt.

Kẻ muốn mua rẻ thật thì phải có chiêu trò, kẻ muốn bán đắt cũng phải giở chiêu trò, và doanh nghiệp đó chỉ toàn một tổ hợp những người giở chiêu trò để mua rẻ và bán đắt cho nhau.

"Chừng nào các bạn thay đổi quan hệ đó thành quan hệ đồng hành. Chúng ta cùng nhau đồng hành và nếu có thành quả thì chúng ta cùng nhau chia sẻ. Khi đó, doanh nghiệp sẽ đi rất nhanh", ông Tài nói.